İlk kadın pilot ve Atatürk'ün manevi kızı Sabiha Gökçen 1. Tayyare Alayı ikinci Bölüğü'nde Dersim harekâtına katıldı. Harekât sırasında, Tunceli Valisi ve Komutanı General Abdullah Alp-doğan'ın evinde kalan Gökçen o günleri Nokta'ya anlattı.
Nokta: Harekât görevi size nasıl verildi?
Gökçen: O zaman orduda çalışıyordum. Bulunduğum bölüğü bu işle görevlendirmişler. Gittik. Havalanmadan önce ne yapacağımızı biliyorduk. Hedef doğrudan doğruya Dersim idi.
Nokta: Kullanılan uçaklar nasıldı?
Gökçen: Bombardıman uçakları, iki kişilik açık uçaklardı. Tek de uçtuğum oldu, rasıtla beraber de. Uçaklarda pilotun arka tarafında iki kişilik yer vardır, orada oturan kişi keşif yapar, makineli tüfek kullanır veya bomba atar.
Nokta: Bombalar nasıldı, tahrip güçleri neydi?
Gökçen: Büyük tahrip gücü yoktu. 50 kiloluk bombanın ne şeysi olur.
Nokta: Harekât sırasında halktan ölenler de oldu mu?
Gökçen: Yoktu. Keşif yapılıyordu, ordunun da istihbaratı vardı. Biliniyordu bu kötü kişilerin nerede olduğu. Çoluk çocuk olan yerleri doğrudan tahrip etmek insanlık dışı olurdu. Böyle bir şey olmamıştır.
Nokta: Dersim-Tunceli harekâtına neden gerek duyulmuştu?
Gökçen: Ufak bir azınlığın ayaklanması neticesinde bu harekâta gerek duyulmuştur, ve kısa zamanda önlendi. Pek mühimsememek lazım aslında bunu. Evvela yerden birtakım hareketler yapıldı. Sonra havadan.
Nokta: Bu olaylara Atatürk'ün bakış açısı ne idi?
Gökçen: Ufak bir ayaklanmayı bastırmaktı. Nihayet oradaki insanlar da bizim insanlarımızdı. Ama her zaman bu gibi haller olabiliyor her yerde.
Nokta: Atatürk harekât bölgesine ne zaman geldi?
Gökçen: 37 sonlarına doğru. Pertek'te bir köprü yapılmıştı, onun açılışı dolayısıyla gelmişti. Yani bu mevzular görüşülmüyordu. Arazide geziler yapıyorduk bazen Atatürk ile. Ben gösteriyordum yerleri, şurası şudur burası budur diye.
Nokta: Harekât sonrasında insanların batıya gönderilmesini nasıl değerlendiriyorsunuz?
Gökçen: Yaşadıkları yerler iptidai idi, konut denecek halleri yoktu. Onları daha iyi bir yaşama kavuşturmak için başka yerlere yerleştirdiler. Atatürk'ün gayesi buydu. Daha insanca yaşamalarını istiyordu Atatürk. (N/BİA)
* Nokta Dergisinin 28 Haziran 1987 tarihli yıl 5, sayı 25'te "Dersim 1937-1938/ Yarım Yüzyıl Sonra" başlıklı dosyası Ayşenur Arslan, Hıdır Göktaş, Nadire Mater, Mahmut Övür, Seral Özzeybek imzalarını taşıyor.
