Putin ile Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer'in dün imza koydukları "Dostluğun ve Çokboyutlu Ortaklığın Derinleştirilmesine İlişkin Ortak Bildiri" yle de siyasi, ekonomik ve kültürel ilişkilerin daha da gelişmesinin temelleri atılmış oldu. Bildiri, Rusya'nın terör ve Boğazlar tezlerine ağırlık verirken, Karadeniz güvenliğinin "kıyı ülkelerince" sağlanacağını duyuruyor.
Beş sayfalık çokboyutlu ortaklık bildirisi, Ankara ve Moskova arasında yeni işbirliği sürecinin önünü açtı. Bildiride öne çıkan unsurlar özetle şöyle:
Terörle ortak mücadele: İki ülke, terörizm, kitle imha silahlarının yayılması, kaçakçılık, yasadışı uyuşturucu ticareti, yasadışı göç, insan ticareti ve organize suç türlerine karşı ortak mücadele kararlılığını yineledi.
Etkin işbirliği: İki ülke de terörizmi kınarken, son 12 yılda terörle mücadele kapsamında imzalanan üç anlaşmaya atfen, 'Taraflar, bu düzenlemelerle tesis edilen istişare ve işbirliği mekanizmalarının etkinliği konusunda kararlılıklarını belirtir" denildi. Bu ifade, Rusya'nın Türkiye'ye 'Çeçen terörizmi şikâyetlerinin' göstergesi ve kayıt altına alınması olarak görülüyor.
Vize almak kolaylaşacak: Türkiye ve Rusya, karşılıklı seyahatleri kolaylaştırmak ve özendirmek amacıyla vize işlemlerini basitleştirmek ve süratlendirmek için çaba gösterecek.
Boru hatları mesajı: İki ülkenin Hazar ve Karadeniz bölgesi petrol ve doğalgaz kaynaklarının boru hatlarıyla taşınması isteği dile getirildi. "Taraflar, bu konuda karşılıklı çıkarlara dayalı işbirliğini, ekonomik uygunluk ve güvenlik ilkelerini göz önünde tutarak geliştirme imkânlarını araştıracak" ifadeleriyle Boğazları baypas edecek hatların güzergâhına atıf yapılıyor.
Boğazlar mesajı: 'Taraflar, 1936 Montrö Sözleşmesi'ne ve seyir güvenliği ile çevrenin korunmasına ilişkin uluslararası yükümlülüklerine bağlılıklarını vurgulayarak, Boğazlar'da can ve mal, çevre ve seyir güvenliğinin sağlanması ve geçiş serbestisinin muhafazasının önemini teyit ederek, denizcilik ilişkilerinin geliştirilmesi için istişarelerde bulunmaya devam edecek'. Bu madde, Moskova'nın "geçiş serbestisinin korunması" Ankara'nın da "can, mal ve çevre güvenliğinin sağlanması" ilkeleri arasında paralellik kuruyor.
Karadeniz: İki ülke, Karadeniz'de güvenlik ve istikrarı kıyıdaş ülkelerin sağlaması konusunda ortak görüşte.
Sezer: İlişkiler perçinlendi
Cumhurbaşkanı Sezer, imzanın ardından, Rusya ile gelişen diyalog ve işbirliğinin, sadece iki ülkenin değil, bölgesel ve uluslararası alanda barış, istikrar ve gönence de katkı yaptığını vurguladı. Sezer, Putin'in ziyaretinin, 'İki ülke arasında ulaşılan aşamayı perçinlediğine inandığını' da belirtti.
Putin: Teşekkürler Türkiye
Rusya Devlet Başkanı da, bildirinin ilişkilere ivme katacağına dikkat çekerek, özellikle terörizm konusuna benzer yaklaştıklarını vurguladı. Türkiye'nin daha önce uluslararası terörün hedefi olduğunu hatırlatan Rus lideri, terörle mücadele politikalarına Türkiye'nin verdiği desteğe teşekkür etti.
Rusya'ya pasaport resti
Dışişleri Bakanı Abdullah Gül ile Rus meslektaşı Sergey Lavrov'un görüşmesinde ise Çeçenya'da öldürülen Türkler gündemdeydi. Lavrov'un Türkiye'nin bunu durdurabileceği iması üzerine Gül, terörizmin küresel bir güce dönüştüğünü söyledi. Gül, "Geçenlerde Suriye sınırımızda Rusya vatandaşı bir terörist yakalandı" dedi. Gül'ün Türk istihbaratına dayanan sözleri, Lavrov'u zor durumda bıraktı. (BB)
