Ruanda Savaş Suçları Uluslararası Mahkemesi, 24 Haziran 2011 günkü oturumunda Ruanda Kadının Statüsünü Geliştirme eski Bakanı Pauline Nyiramasuhuko, oğlu Arsène Shalom Ntahobali (ASN) ve Muganza komünü bourgmestre (şehir valisi ya da şefi) Élie Ndayambaje (EN) hakkında soykırım planlama, soykırım yapma, insanlığa karşı işlenen kasıtlı öldürme ve zulüm suçu işleme ve tecavüz gibi suçlardan mahkum ederek ömür boyu hapis cezasına çarptırdı. Ayrıca Butare valisi Sylvain Nsabimana (SN) 25 yıl, yarbay Alphonse Nteziryayo (AN) 30 yıl, Ngoma komünü bourgmestre Joseph Kanyabashi (JK) ise 35 yıl hapis cezası aldı.
10 yıldır yargılanıyorlar
1994 yılında, Ruanda'nın Butare bölgesinde Tutsi halkına karşı gerçekleştirilen katliamlar nedeniyle 10 yıldır yargılanan altı kişiye isnat edilen suçlar arasında soykırım planlamak, soykırım yapmak, soykırıma karışmak, kasıtlı öldürme, cinayet, zulüm ve diğer insanlık dışı fiiler bakımından insanlığa karşı suç işlemek ve bir savaş suçu olarak yaşam hakkını ihlal etmek bulunuyordu. 1994'te öğrenci olan Ntahobali hariç diğerleri ayrıca soykırıma doğrudan ve alenen teşvik etmekle; Bakan Nyiramasuhuko ve oğlu Ntahobali için de ilaveten insanlığa karşı suçlar olarak tecavüz ve insanlık onurunu zedelemekle de suçlanıyordu.
Mahkeme kararını açıklarken davanın uzun ve karmaşık olduğunu, toplam 189 tanığın dinlendiğini ve 913 delilden ibaret olduğunu dile getirerek, hükmün oybirliğiyle verildiğini ifade etti.
Soykırımla suçlanan ilk kadın
Mahkeme tarafından soykırım yapmakla suçlanan ilk kadın olan Bakan Pauline Nyiramasuhuko hakkında hazırlanan iddianamede, Butare bölgesindeki Tutsilerin öldürülmesi emrini veren Geçici Hükümet'in kararını benimsediği, Butare valilik ofisine sığınan Tutsilerin öldürülmesi ve tecavüz edilmesini emrini verdiği gerekçesiyle toplam 11 suçlama yer alıyordu. Bakan bunlardan yedisinden suçlu, ikisinden suçsuz bulundu. Mahkeme iki suçlamayı ise soykırım ve insanlığa karşı işlenen suçlar kapsamına girdiği için ayrı değerlendirmedi.
Ruanda Savaş Suçları Uluslararası Mahkemesi Kasım 1994'de Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi kararıyla kuruldu. Amacı Ruanda'da ülkede uzlaşma sürecine ve bölgede barışın tesisine katkıda bulunmak olarak tanımlanan Mahkeme, 1 Ocak 1994 - 31 Aralık 1994 tarihleri arasında Ruanda'da soykırım ve uluslararası insancıl hukukun ağır ihallerinden sorumlu olan kişileri yargılama yetkisine sahip. Mahkemenin aynı dönem içinde komşu ülkelerde bulunan ve aynı suçları işlemiş olan Ruanda vatandaşlarını da yargılama yetkisi bulunuyor.
Mahkeme bugüne dek 65 davayı karara bağladı. Bunlardan 19'u hala temyzide, sekiz dosya beraatle sonuçlandı, 38'i ise çeşitli mahkumiyetlerle sonuçlandı. (ÖD/EKN)
Mahkemede yargilanan saniklarin statusu icin tıklayınız
