2001'de bu rakamın 31 olduğunu hatırlatan RSF'ye göre, "cinayet" dışındaki tüm göstergeler gazetecilerin 2002'de daha kötü koşullarda çalıştıklarını gösteriyor.
Cinayet azaldı, diğer baskılar arttı
RSF, 2002'de 692 gazetecinin gözaltına alındığını, 1420 gazetecinin dövüldüğü veya tehdit edildiğini, 389 medya kuruluşunun ise sansür edildiğini bildirdi. Örgüt, 1 Ocak 2003 itibariyle, dünya cezaevlerinde halen 118 gazetecinin bulunduğuna dikkat çekti.
Gözaltı yüzde 40, saldırı yüzde 100 arttı
Bilanço ile, bir önceki yıla göre, 2002'de daha az gazetecinin öldürüldüğü (2001'de 31 cinayet) ve sansüre uğrayan medya sayısında bir artış olmadığı gözlense de, diğer göstergelerin tümü basın özgürlüğünde kötüye gidişin sürdüğünü ortaya koyuyor: 2002'de gözaltına alınan gazetecilerin sayısında yüzde 40'lık bir artış yaşandı. 2001'de 489 gözaltı yaşanırken bir sonraki yıl bu sayı 692'ye çıktı. Ayrıca, 2001'de gazeteciler 716 saldırı ve tehdit girişimiyle karşılaşırken 2002'de 1420 gözaltı ile, bu sayı katlandı.
Çoğu silahlı gruplarca katledildi
RSF Bilançosu'nda şu gelişme ve tespitlere yer verildi:
* 2001'de 110 gazeteci günlerini hapiste geçirirken, 2002'de bu sayı 118'e yükseldi. En çok gazetecinin hapiste tutulduğu ülkeler arasında ise Nepal (18), Eritre (18), Myanmar (16), Çin (11) ve İran (9) bulunuyor.
* 2002'de düşünceleri veya meslekleri nedeniyle öldürülen 25 gazetecinin çoğunu silahlı gruplar infaz etti. Bu gazetecilerden "Wall Street Journal" gazetesi muhabiri Daniel Pearl, Pakistan'da radikal İslamcı militanlarca kaçırılarak öldürüldü. Kolombiya'da üç gazeteci, silahlı çatışmaların veya siyasilerin karıştığı yolsuzlukların kurbanı oldular. Söz konusu cinayetlerin en azından 10'unda devletin, özellikle de ordunun adı geçiyor. Nepal'de bir gazeteci Katmandu'daki bir karakolda işkence altında can verirken, Filistin topraklarında İsrail askerlerinin aşırı güç kullanımı üç gazetecinin canına mal oldu.
Asya'da 11 gazeteci can verdi
* 11 gazeteci cinayeti ile Asya, bir kez daha gazeteci ölümlerinin en çok yaşandığı kıta oldu. Bangladeş'te iki gazeteci, ülkenin güneyinde silahlı grupların kurşunlarının hedefi oldu.
* Filipinler'de gazeteciler Benjaline Hernandez ile Edgar Damalerio, yolsuzluğa bulaşmış polis veya askerlerce Mindanao Adası'nda öldürüldüler. 4 cinayetin işlendiği Rusya, gazeteciler için dünyanın en tehlikeli ülkesi. Bu cinayetlerin arkasında mafya ve yerel yetkililer var.
Latin Amerika'da 9 haberci öldürüldü
* Asya'dan sonra Latin Amerika, gazetecilerin en çok katledildiği ikinci bölge oldu. 9 gazetecinin hayatını kaybettiği bu kıtada, Tim Lopes, Brezilya'da uyuşturucu tacirleri tarafından infaz edildi.
Türkiye: Sansüre devam
Dünyada her gün birden fazla medya kuruluşunun sansüre uğradığına dikkat çeken RSF, Türkiye ile ilgili, Radyo ve Televizyon Üst Kurulu'nun (RTÜK) radyo ve televizyon kuruluşlarına ait yayınları geçici olarak durdurmaya devam ettiğini, ayrıca; Devlet Güvenlik Mahkemeleri'nin (DGM) de yazılı basına kapatma cezası vermeyi sürdürdüğünü açıkladı.
Bir önceki yıla göre, Türkiye'de cezalandırılan yayın kuruluşu sayısında bir azalma olmadığını belirten RSF, 2002'de "şiddete teşvik" ve "devletin güvenliğine saldırı" iddiasıyla 20 medya kuruluşunun sansür edildiğini hatırlattı.
Terörle mücadele adına basına zarar verildi
11 Eylül 2001 saldırılarının ardından ABD ve müttefiklerinin başlattıkları terörle mücadele operasyonları basın özgürlüğüne zarar verdi. Birçok hükümet aslında gerekli olan bu mücadeleyi bağımsız ve muhalif basının sesini kısmak için kullandı.
Nepal'de "Maocu teröristleri", Kolombiya'da "FARC teröristleri", Rusya'da "Çeçen teröristleri" veya Çin'de "Uygur veya Tibetli teröristleri" desteklemekle çoğu kez kanıtsız suçlanan gazeteciler, hedef seçiliyorlar. (EÖ/BB)
