* Fotoğraf: AA
ABD’li ilaç şirketi Pfizer, geliştirdiği deneysel Covid-19 ilacının gelişmekte olan 95 ülkede imal edilip, satılmasına izin veren bir anlaşma yaptı.
Şirketten yapılan yazılı açıklamada, anlaşmanın ilacın, "küresel nüfusun daha büyük oranda erişimini sağlamak amacıyla" yerel imalatçılar tarafından üretilmesine olanak sağlayacağı belirtildi.
Birleşmiş Milletler (BM) destekli İlaç Patent Havuzu ile varılan anlaşmayla, Covid-19 tedavisi dünya nüfusunun yüzde 53'üne sunulabilecek.
Düşük gelirli ülkelerden telif hakkı almayacak
Pfizer, düşük gelirli ülkelerden telif hakkı almayacak ve koronavirüsün neden olduğu Covid-19 hastalığı, Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tarafından "kamu sağlığı acil durumu" olarak tanımlandıkça, anlaşmadaki tüm ülkelerden telif hakkı talep etmeyecek.
Bazı sağlık uzmanları, Pfizer'ın Covid-19 hapı henüz hiçbir ülkede onay almadan yapılan bu anlaşmanın pandeminin daha erken sonlandırılmasına yardımcı olabileceği görüşünde.
İlaç Patent Havuzu yetkilisi Esteban Burrona, "Yeni geliştirilen ve etkili olduğu görülen bir ilacı 4 milyardan fazla insana ulaştırabilecek olmamız çok önemli" şeklinde konuştu.
Burrona, diğer ilaç firmalarının birkaç ay içinde Covid-19 hapını üretmeye başlayabileceğini söyledi, ancak yapılan anlaşmanın herkesi memnun edemeyeceğinin farkında olduklarının da altını çizdi.
Yüzde 89 etkili
Pfizer, ay başında yaptığı açıklamada, Paxlovid adlı Covid-19 hapının, yüksek riskli yetişkin hastalarda hastaneye yatışı ve ölüm riskini yüzde 89 azalttığını açıklamıştı.
İlaç Patent Havuzu'nun yöneticisi Charles Gore, "Ağız yoluyla alınan ilaç, özellikle düşük ve orta düzeyde gelişmiş ülkelere uygun. Anlaşma da yaşam kurtarmada kritik bir rol oynayabilir" dedi.
Eşitsizliklere karşı yeterli değil
Anlaşmaya dahil olan ülkelerin çoğu Asya ya da Afrika'da. Ancak büyük Covid-19 salgınlarının görüldüğü Brezilya, Çin, Rusya, Arjantin ve Tayland gibi ülkeler anlaşmaya taraf değil. Örneğin Brezilyalı bir ilaç firması, Pfizer'ın Covid-19 ilacını başka ülkelere ihraç etme şartıyla üretmek için ruhsat alsa da ilaç, Brezilya içinde kullanılamayacak.
Bazı uzmanlar, bunun Covid-19 tedavileri ve aşılarına erişimdeki eşitsizlikleri azaltmak için yeterli olmadığını söylüyor. Sınır Tanımayan Doktorlar örgütü de anlaşmanın Pfizer'ın Covid-19 hapını her yerde erişime sunmamasından dolayı "hayal kırıklığına uğradığını" açıkladı.
Pfizer ve diğer ilaç şirketleri ayrıca, Covid-19 aşılarındaki patentlerini kaldırma çağrılarına da direniyor.
Merck de anlaşma yapmıştı
Pfizer’dan önce, ABD merkezli Merck ve İsveçli ilaç firması Roche de, Covid-19 enfeksiyonunun önlenmesi ve tedavisi için hap formatında ilaçlar geliştirdiklerini duyurmuştu.
Merck geçen ay yaptığı açıklamada, kendi Covid-19 ilacı Molnupiravir'in yerel imalatçılar tarafından üretilebilmesi için İlaç Patent Havuzu ile anlaşma yaptığını duyurmuştu.
(TP)
* Kaynak: BBC Türkçe, Amerika'nın Sesi
