Ulusal basın, yerel basın, televizyon, ajans ve radyo çalışanı olan toplam 223 kişi üzerinde gerçekleştirilen araştırma, ankete katılanların yüzde 37'sinin mesleğiyle ilgili fiziksel şiddete uğradığını ortaya koydu.
Araştırmanın ortaya koyduğu başka bir durum da, yüzde 51'inin mesleki koşullarından memnun olmaması, memnun olanların oranının sadece yüzde 24 olması.
Prof. Dr. Şengül Özerkan'ın yönettiği ve Prof. Dr. Yasemin İnceoğlu, Doç Dr. Atilla Girgin ile Araştırma Görevlisi Bülent Kabaş'ın yer aldığı bir ekibin gerçekleştirilen araştırmada, gazetecilerin kendi mesleklerine bakış açılarının, mesleklerinde yaşadıkları dönüşümün ve içinde çalıştıkları koşulların değerlendirilmesi amaçlandı.
Ankete katılanların yüzde 5'ini yazı işleri müdürleri, haber müdürleri (gazete) ve istihbarat şefleri, yüzde 19'u editörler, yüzde 6'sını gazete yazarları, yüzde 30'unu gazete muhabirleri, yüzde 2'sini sunucu ve spikerler, yüzde 10'unu program müdürleri, haber müdürü ve yardımcıları (televizyon), yüzde 6'sını televizyon programcıları ve yönetmenler, yüzde 14'sini televizyon muhabirleri ve kameramanlar, yüzde 8'ini ise ajans muhabirleri oluşturuyor.
Yüzde 44'ü farklı bir meslek istiyor
Araştırma sonucunda elde edilen verilerden bazıları şöyle:
* Gazetecilik mesleğini seçmiş olmalarının nedenini, ankete katılanların yüzde 34'ü tesadüf, yüzde 34'ü bilinçli seçim ve idealize edilmiş amaçlar, yüzde 17'si mesleğin saygınlığı, yüzde 10'u heyecan ve hareket, yüzde 5'i ise aile geleneği ve yönlendirme olarak açıkladılar.
* "Hayata yeniden başladığınızı varsayarsanız, hangi şartlarda, hangi mesleği yapmak isterdiniz?" sorusunu ankete katılanların yüzde 16'sı aynı mesleği, aynı şartlarda; yüzde 40'ı aynı mesleği, farklı şartlarda gerçekleştirmek istedikleri yönünde yanıtlarken; yüzde 44'ü farklı bir mesleği seçmek istediklerini belirtmişlerdir. Aynı mesleği farklı şartlarda gerçekleştirmek isteyenler içinde muhabirler önemli bir yer tutuyor.
* Ankete katılanların yüzde 57'si "gazeteci"yi kamuoyuna haber aktaran, ileten kişi; yüzde 39'u idealize edilmiş amaçlarla mesleğini gerçekleştiren kişi; yüzde 4'ü ise kamuoyu oluşturan kişi olarak tanımladı.
* Mesleki açıdan en çok tatmin oldukları olay ya da durumları; ankete katılanların yüzde 41'i habere diğer meslektaşlarından daha yakın olabilmek, özel haberinin yayınlandığını görmek; yüzde 32'si sorun çözmek, faydalı olmak; yüzde 14'ü tanıklık etmek; yüzde 10'u ise mesleğin prestijinden yararlanmak olarak açıkladı.
"Patronun haberi" rahatsız ediyor
* Mesleki açıdan en çok rahatsız oldukları olay ya da durumları ankete katılanların yüzde 51'i patron ve kurum çıkarları doğrultusunda haber yapma zorunluluğu, yüzde 35'i mesleğin saygınlığının azalması ve sosyal hakların yetersizliği, yüzde 12'si ise haber standartlarının düşmesi olarak açıkladı.
* Yüzde 41'i, mesleğin genel olarak olumsuz yönde bir değişime uğradığı, yüzde 22'si ticari çıkarların öne çıktığı, yüzde 16'sı magazinel söylemin artmasına bağlı olarak sansasyona dayalı haberin arttığı yönünde görüş bildirirken, yüzde 14'ü ise genel olarak olumlu yönde bir değişimden bahsetmenin mümkün olduğunu ifade etti.
* "Medya - Siyaset - Sermaye" ilişkisi ankete katılanların tamamına yakını tarafından rahatsız edici bulundu. Basın mensuplarının yüzde 98'i bu ilişkiyi, mesleği temelden sarsan, bitiren bir ilişki olarak değerlendirirken, sadece yüzde 2'si, bun ilişkinin sanıldığı kadar iç içe geçmiş olmadığını ifade etti.
* Yüzde 61'i mesleği gerçekleştirirken karşılan güçlüklerin başında, kurum içi müdahaleleri ve engellemeleri, yüzde 23'ü maddi imkansızlıkları, iş güvencesi yoksunluğuna bağlı motivasyon eksinliğini ve mesleğin saygınlığının düşmesine bağlı olarak karşılaşılan zorlukları sayarken, yüzde 14'ü ise mesleği gerçekleşirken herhangi bir konuda zorlukla karşılaşmadıklarını ifade etti.
* Yüzde 37'si mesleğiyle ilgili olarak fiziksel şiddete uğradığını ifade etti.
Yüzde 52'si haberinden "kısmen etkili"
* Yüzde 81'i yurtdışındaki meslektaşlarından daha kötü durumda olduklarını; yüzde 11'i ise aralarında herhangi bir farklılık olmadığını belirttiler.
* Yüzde 75'i mesleğin saygınlık düzeyinde olumsuz yönde bir dönüşüm yaşandığını, yüzde 19'u önemli bir değişiklik olmadığını, yüzde 6'si ise mesleğin saygınlığının arttığını ifade ettiler.
* Yüzde 52'si hazırladıkları haberle ilgili karar verme sürecinde kısmen etkili olduklarını, yüzde 42'si ise kesinlikle etkili olduklarını açıklarken, yüzde 6'sı hiçbir etkilerinin olmadığını açıkladı.
* "Mesleki koşullarınızdan memnun musunuz?" sorusuna, ankete katılanların yüzde 51'i hayır, yüzde 24'ü evet, yüzde 25'i ise kısmen cevabını verdi. Mesleki koşullarından memnun olmayanların içinde muhabirler önemli bir yer tutuyor.
* Yüzde 14'ü 5 yıldan az, yüzde 58'i 5 ile 15 yıl, yüzde 28'i ise 15 yılı aşkın bir süredir gazetecilik mesleğini gerçekleştirdiklerini belirttiler.
* Yüzde 95'i kadrolu, yüzde 3'ü serbest, yüzde 1'i emekli, yüzde 1'i ise kurum sahibi konumunda.
* Yüzde 57'si mesleğiyle ilgili olarak yurtdışında bulunduklarını ifade ederken, * Yüzde 82'si en az bir yabancı dil bildiklerini açıkladılar.
* Yüzde 46'sı hiçbir parti, dernek ve vakıfa üye olmadığını açıklarken, yüzde 34'ü sadece mesleki bir kuruluşa üye, yüzde 11'i sadece mesleki olmayan bir kuruluşa üye, yüzde 17'si ikisine birden üye olduğunu bildirdi. (EÖ/BB)
