13 Mayıs 2005'te yaşanan, insan hakları örgütlerine göre 800 kişinin, Özbek yetkililerininse 187 kişinin öldüğünü savundukları "Andican olayları"ndan sonra AB Özbekistan'a yaptırım kararı almıştı. Altı ayda bir gözden geçirilen söz konusu yaptırımlar Kasım 2006'da hafifletilmeye başlanmıştı.
Niyazova "itiraf"la serbest kalabildi
Ancak Özbekistan'da özellikle kadın gazeteci ve aktivistler zor günler geçiriyor: Andican İsyanı'nı araştırıp raporlaştırdığı için "kamu güvenliğini tehdit edecek nitelikte bilgi toplamak ve yaymak"la suçlanan bağımsız gazeteci ve insan hakları savunucusu Ümide Niyazova, 22 Ocak'ta tutuklandıktan sonra, serbest kalabilmek için "suçlu olduğunu kabul etmek, pişman olduğunu söylemek ve birlikte çalıştığı kuruluşları yermek" zorunda bırakıldı.
7 Mayıs'ta serbest bırakılan Niyazova, 1 Mayıs'ta da, Kırgızistan'la Özbekistan arasındaki sınırı geçerek "kamu güvenliğini tehdit edecek nitelikte bilgi toplamak ve yaymak" iddiasıyla 7 yıl hapse mahkum edilmişti. Özbek yargısı, tahliyeye hapis cezasını erteleyerek hükmetti.
RSF ve HRW: Hapisteki gazeteci ve aktivistlere özgürlük
Üç yaşında bir çocuk annesi olan Niyazova'nın tahliye edilmesinin Özbekistan Cumhurbaşkanı İslam Kerimov'un uluslararası kamuoyuna yönelik bir jesti olduğunu bildiren uluslararası Sınır Tanımayan Gazeteciler (RSF) örgütü, bu ülkedeki haberci ve aktivistlerinin durumunu izlemeye devam edeceklerini açıkladı.
Halen "Radio Free Europe/Radio Liberty" ve çeşitli ajansların Taşkent muhabirliğini yapan Niyazova, geçmişte de New York merkezli İnsan Hakları İzleme Örgütü (HRW) için çevirmen olarak görev yapmış, Freeedom House ve Internews gibi kuruluşlarda da çalışmıştı.
Dağılan Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği ülkeleri arasında en baskıcı olan olarak gösterilen Özbekistan'da son olarak da bir başka kadın aktivist mahkum edildi.
Geçtiğimiz günlerde bir açıklama yapan HRW, Gülbahar Turaeva isimli aktivistin Andican Mahkemesi'nce "gerçekdışı haber yaymak" iddiasıyla mahkum edildiğini duyurdu.
"Turaeva'ya davalar insafsızca"
Turaeva'nın ikinci kezdir cezalandırıldığını açıklayan HRW yetkilis Holly Cartner, "Bu ikinci ceza insafsızca olduğu kadar, Taşkent'le ilişkilerde aktivistlerin serbest bırakılmasının koşul olması gerektiğini de gösteriyor" dedi.
En küçüğü 8 aylık olan dört çocuk annesi Turaeva, bir doktor olarak, hekim ve hasta haklarını savunan Anima-kor adlı sivil toplum kuruluşunda çalışıyor.
Özbek-Kırgız sınırını geçerken yanında sürgündeki muhalif lider Muhammed Solih'in kitaplarını bulundurduğu gerekçesiyle 14 Ocak'ta tutuklanan Turaeva, 24 Nisan'da 6 yıl hapse mahkum edilmişti. (EÖ/TK)
