"Hapishanedeki ilk sınav yalnızlıktı," diyor Othmani ve ekliyor: "Diğer sınav, nahoş biraradalık, istenmeyen kalabalıktır. Sonra da, adeta özrü dilercesine açıklıyor: "Bundan şikayet etmek tuhaf gelebilir; ben ki yalnızlıkların en mutlağını tanımıştım, ama böyle."
Othmani 60 yaşında; Fransız protektorası altındaki Tunus'un yarı göçebe kabilelerinden. Önce Fransız subaylarının şiddeti, sonra da Tunus'un başkenti Tunus'ta şehir şiddetiyle tanışır.
1965'te üniversitesi öğrencisi olarak Tunus Sosyalist İnceleme ve Eylem Grubu'na (GEAST) katılır ve Habib Burgiba'nın yerleştirdiği tek parti diktatörlüğüne karşı mücadelede aktif olarak yer alır.
Foucault'nun öğrencisi
Metis yayınlarından çıkan "Hapishaneden çıkış / Dünyadaki cezaevi sistemlerinde reform mücadelesi" kitabının önsözünde Robert Badinter, Othmani'nin ilk "kaçış" yıllarını şöyle anlatıyor:
"O dönemde ders vermek amacıyla Tunus'ta bulunan Michel Foucault'yla düzenli olarak görüşür. 1967 yılında profesör, polis tarafından aranan bu genç öğrenci liderini bir süre yanında saklayacaktır."
Othmani ilk kez 1968'de tutuklanmasını yeraltında geçen yıllar izler ve 1973'de yeniden tutuklandığında on iki yıl hapse mahkûm edilirse de 6 yıl sonra serbest bırakılır.
Politik olmayan militanlık
Hapishane sonrası Uluslararası Af Örgütü'ne katılan Othmani'nin yeni halini Badinter, "politik-olmayan militanlık" şeklinde yorumluyor.
Ağustos 1979'da serbest bırakılan Othmani, Uluslararası Af Örgütü'ne katılır. Af Örgütü'nün 1971'de kurulan Fransa şubesinin kabul ettiği ilk düşünce suçlusu, o sırada hapiste bulunan odur.
Othmani özellikle 1980'den itibaren daha aktif çalışmaya başlar; eşi Simone'la birlikte, Arap dünyasındaki ilk birim olan Tunus şubesinin kurulmasına katkıda bulunur; 1984'den itibaren örgütün Mağrip ve Ortadoğu'da gelişiminin başsorumlusu odur.
Fransızca orijinalini Sophie Bessis'in, Işık Ergüden'in çevirdiği Türkçesini Halil Gökhan ve Bülent O. Doğan'ın yayına hazırladığı 122 sayfalık kitapta Badinter'in önsözünü 8 bölüm izliyor: Bir kuşağın geçtiği yollar, devrimi savunmaktan özgürlükleri savunmaya, Suç ve ceza, hapishane dünyası, toplumun karikatürü, mahkumların hakları var mı, hapishaneye alternatifler, hapishanede reform yapmak.
PRI günleri
Önsözden alıntılarsak; Düşünce suçlularının savunulması için çalışan Othmani cezaevi deneyimini de unutmamıştır ve bu önemli alanda bir şeyler yapmayı düşünmektedir. Böylece, 1989'da Uluslararası Ceza Sistemi Reformu Örgütü'nün (Penal Reform International - PRI) kurucuları arasında yer alır.
PRI, "kültürel bağlam çeşitliliğini dikkate alarak, cezai reformların benimsenmesine yardımcı olma"yı görev kabul eder ve bu görevi, özellikle sürdürdüğü bilgilendirme kampanyaları, belirli projelere destek verme ve yerel olarak faaliyet gösterenlere danışmanlık yapma yoluyla yerine getirir. PRI, tüm kıtalarda bölgesel programlar sürdürmektedir.
Kitabın arka kapağında da yazıldığı üzere, kitap bazı soruları açıyor:
* Politik yaşamı hizaya getirme yöntemi olarak kapatmanın sınırları nelerdir?
* İyi bir adalet sistemi hapis cezasını en yaygın cezalandırma yöntemi olmaktan çıkarabilir mi?
* Hapishane günlük yaşamımızdan ne kadar uzak?
Kitapta, kimi, ülkelerde cezaevi sisteminde yapılan reformları ve alternatif cezaları ele alan Othmani, herkesi bu sistemi gözden geçirmeye çağırıyor.
Metis fuar etkinlikleri çerçevesinde Ahmed Othmani 26 Ekim Pazar günkü 17:00-18:30 arasında Karadeniz salonundaki panelde Hüseyin Karabey ve Işık Ergüden ile birlikte "Hapishaneden çıkış" üzerine konuşacak. (NM)
