Ocakta başlayan La Nina havasının 2025'e, tarihsel sıcaklık rekorlarının kırıldığı 2023 ve 2024'ten daha serin bir başlangıç yaptırması beklentileri gerçekleşmedi. Avrupa iklim servisi Copernicus'un verilerine göre, ocakta yeni bir sıcaklık rekoru kırıldı
Euronews'un haberine göre, rekor, NASA'nın eski üst düzey araştırmacılarından, ünlü iklim bilimci James Hansen ve arkadaşlarının hazırladığı küresel ısınmanın hızlandığı tezini savunan son çalışmayla aynı zamana denk geldi.
Küresel ısınmanın hızlandığı iddiası iklim araştırmacılarını ikiye bölmüş durumda.
Küresel sıcaklıkları ne artırıyor?
Avrupa Meteoroloji Ajansı'nın iklimden stratejik sorumlusu Samantha Burgess, rekor sıcaklığın en büyük nedeninin açık arayla kömür, petrol ve doğal gazın yakılmasından kaynaklanan sera gazı birikimi olduğunu, ancak sıcaklık değişimine etki etmesi beklenen doğal süreçlerin beklendiği gibi işlemediğini söyledi.
Küresel sıcaklıkların en büyük doğal etmeni genellikle ekvatoral Pasifik Okyanusu sularındaki doğal değişim döngüsüdür. Orta Pasifik'in özellikle sıcak olduğu dönemler El Nino [oğlan çocuğu-İsp.] olarak adlandırılır ve küresel sıcaklıkların yükselmesine etkide bulunur. Geçtiğimiz yıl önemli bir El Nino yaşanmıştı. Ancak geçtiğimiz haziranda sona erdi. 2024 yılı başlangıçları bu nedenle beklenenden daha sıcak geçti ve 2024 kayıtlardaki en sıcak yıl oldu.
El Nino'nun daha soğuk olan diğer yüzü La Nina [kız çocuğu-İsp.] ise küresel ısınmanın etkilerini azaltmaya eğilim gösterir, La Nina havalarında rekor sıcaklıkların yaşanma olasılığının çok daha düşük olması beklenir. Ocakta bir La Nina döngüsü başladı. İklim bilimciler, 2025'in 2024 ya da 2023 kadar sıcak olmayacağı öngörüsünde bulunurlarken bunun başlıca nedeni La Nina'ydı.
Burgess, "Ekvatoral Pasifik küresel iklimimiz için daha sıcak koşullar yaratmıyor ama hala rekor sıcaklıklar görüyoruz" dedi ve bu sıcaklığın büyük bir bölümünün dünyanın diğer okyanuslarındaki rekor sıcaklık aratışlarından kaynaklandığını belirtti.
Ocak 2025'te sıcaklıklar ne düzeydeydi?
Copernicus'un hesaplamalarına göre, Ocak 2025 küresel olarak bir önceki en sıcak Ocak olan Ocak 2024'e göre 0,09 °C, sanayi öncesi döneme göre, 1,75 °C daha sıcaktı. Bu, dünyanın sanayi öncesi dönemin 1,5 °C üzerinde olması gerektiği konusunda uluslararası mutabakatın bulunduğu ısınma sınırına ulaştığı ya da bu sınırı geçtiği son 19 aydan 18'incisini yaşaması demekti. Bilim insanları, sınırın aşıldığını kabul etmek için küresel ısınmanın 20 yıl boyunca bu sınırın üzerinde kalması gerektiğini belirtiyor.
Copernicus kayıtları 1940'a kadar uzanıyor. ABD ve İngiltere kayıtlarıysa 1850'ye kadar gidiyor ve ağaç kesitlerinin halkaları türünden verilere dayanan bilim insanları 120 bin yıl geriye giderek içinden geçtiğimiz dönemin insan uygarlığının başlangıcından bu yana en sıcak dönem olduğunu söylüyor.
2025 yılı kayıtlara geçen en sıcak yıl mı olacak?
İklim biliminin kurucusu olarak tanımlanan eski NASA bilimcisi Hansen, "En sıcak yıl yarışında 2025'i saymayın," dedi.
Science and Policy for Sustainable Development dergisinde yayınlanan çalışmalarında Columbia Üniversitesi öğretim üyesi olan Hansen ve meslektaşları, son 15 yılın önceki 40 yılın yaklaşık iki katı oranında ısındığını söylediler.
Hansen AP'ye verdiği söyleşide, "Bu yüksek oranın en az birkaç yıl daha süreceğinden eminim," dedi. "Tüm yıl boyunca, 2024 ve 2025 yılları arasındaki sıcaklık yarışı kıran kırana geçecek."
Hansen, El Nino varyasyonları ve 2020'den bu yana beklenen iklim değişikliği göz ardı edildiğinde bile gözle görülür bir sıcaklık artışı olduğunu söyledi. Hansen'e göre, güneş ışığının bir kısmını dünyadan uzağa yansıtarak ısınmayı etkili bir şekilde azaltan sülfür kirliliğinin düşmesiyle sonuçlanan son denizcilik düzenlemelerine işaret ederek bu ısınmanın süreceğini iddia etti.
Hansen çalışmasında yer almayan Michigan Üniversitesi çevre dekanı Jonathan Overpeck, "Rekor sıcaklığın 2023, 2024 ve şimdi 2025'in ilk ayına kadar sürmesi en hafif tabirle sarsıcı" dedi. "Küresel ısınmanın ve iklim değişikliğinin etkilerinin hızlandığına ilşikin çok az kuşku var gibi görünüyor."
Ancak Princeton'dan Gabe Vecchi ve Pennsylvania Üniversitesi'nden Michael Mann, küresel ısınmanın hızlanması konusunda Hansen'e katılmadıklarını söylediler. Vecchi, bu hızlanmanın raslantısal olmadığını göstermek için yeterli veri olmadığını söyledi. Mann ise sıcaklık artışlarının hala iklim modellerinin tahminleri içinde kaldığını dile getirdi.
(AEK)
