Fotoğraf: Svetlana Gannuşkina/Moscow Times
Bir grup kıdemli Rus insan hakları savunucusu, "savaşı durdurmanın [ve] Ukraynalı olsun Rus olsun tüm insanların yaşamlarını, haklarını ve özgürlüklerini korumanın ortak görevimiz" olduğunu ilan ederek, Rusya'yı Ukrayna'daki savaşı sona erdirmeye çağıran bir açık mektup yayınlamaya hazırlanıyor.
Aralarında Lev Ponomaryov, Oleg Orlov ve Svetlana Gannuşkina'nın da bulunduğu 11 önde gelen insan hakları savunucusunca imzalanan "manifesto", Rus insan hakları savunucularından oluşan yeni bir savaş karşıtı konseyin kurulduğunu duyuruyor. Manifesto bugüne kadar Rus insan hakları destekçilerinin savaşa karşı en geniş toplu duyurusunu oluşturuyor.
İnsan hakları savunucuları Ukrayna'ya karşı savaşa katılmak istemeyenlere yardım edeceklerini ve savunma bakanlığının savaşta öldürülen Rus askerlerinin sayısı hakkında doğru bilgi yayınlamasını talep edeceklerini söylüyorlar.
Rusya yurttaşları Ukrayna'da savaş suçlarına ortak oluyorlar
Hazırladıkları bildiri taslağında "Rusya yurttaşları, Ukrayna topraklarında savaş suçlarına ortak oldukları ve kendilerinin de can verdikleri askeri operasyonlara katılıyorlar" diyorlar. "İlk hedefimiz, anayasaya ve Rus yasalarına dayanarak bundan kaçınmalarına ve yasadışı olarak çatışmalara katılmaya zorlanan herkese yardım etmektir."
İnsan hakları savunucularının ikinci hedefi, "kendilerini bilgi boşluğunda bulan" Rus askeri personelin ailelerine hukuksal yardım sağlamak.
Mektupta, "Ölümler, cenazelerin ailelere teslimi, savaş tutsaklarının serbest bırakılması veya takas edilmeleri hakkında güncellenmiş resmi bir bilgi yok" deniyor. "İnsanların yakınlarının, oğullarının ve kocalarının başına ne geldiğini öğrenmeleri veya ölülerin cenazelerini almaları zor ya da imkansızdır."
Manifesto, tutuklama ve yıldırma ile hedef alınan savaş karşıtı protestocular üzerindeki artan baskının; Echo of Moscow (MOskova'nın Yankısı) dahil olmak üzere Rus medya kuruluşlarının sansür yasalarını ihlal ettikleri gerekçesiyle kapatılmasının; ve Rus ordusu hakkında "asılsız" bilgiler yayınlayanların 15 yıla kadar hapis cezasına çarptırılmasını öngören yeni yasaların ortasında yayınlanıyor.
Bu savaşın ne haklı bir gerekçesi ne haklı bir amacı var
Mektupta, "Rusya, Ukrayna topraklarını işgal etti ve yakın tarihte eşi benzeri görülmemiş tam boy bir savaş başlattı" deniyor. "Bu savaşın ne haklı gerekçesi ne de haklı bir amacı var. Birleşmiş Milletler uluslararası adalet divanı, Rusya'nın 'özel askeri harekat'ının gerekçelerini yasadışı ilan etti ve birliklerin saldırganlığa son vererek derhal geri çekilmesini istedi.
"Ancak çatışmalar, bombalamalar ve bombardımanlar sürüyor, kentleri ve hayati altyapıyı yerle bir ediyor. Ukrayna'nın milyonlarca sakini mülteci oldu, binlercesi - hem aralarında 100'den fazla çocuğun da olduğu siviller hem de her iki tarafın askeri personeli- öldü."
Manifesto, Rusya'da amacı "yeni çalışma koşulları" altında eylemleri koordine etmek olan bir insan hakları savunucuları konseyinin kuruluşunu duyuruyor.
İmzacıları arasında, İnsan Hakları İçin Sivil Toplum Örgütü'nün kurucusu ve eski Duma üyesi Ponomaryov, Memorial insan hakları grubundan Orlov ve Aleksander Çerkasov ve Sivil Yardım Komitesi örgütünün kurucusu Gannuşkina'nın da bulunduğu Rusya'nın en tanınmış insan hakları savunucularından bazıları yer alıyor. Manifestoya imza atan birkaç kişinin adları "güvenlik nedeniyle listede yer almıyor".
Doktorlar, akademisyenler ve BT çalışanları da dahil olmak üzere bir dizi meslek kuruluşu bir aydan fazla bir süre önce Ukrayna'da başlayan savaşı protesto etmek için açık mektuplar yayınlamıştı. O zamandan beri birçok grup, hükümetten veya Kremlin yanlısı örgütlerden gelen baskılar sonucunda imzacıların listesini gizlemek zorunda kaldı.
Bu hafta dokuz yıl ek hapis cezasına çarptırılan Rus muhalefet lideri Aleksey Navalniy de Rusları savaş karşıtı protestolara katılmaya çağırdı. "Herkes geri çekilmiş ya da korkmuş gibi görünse de her hafta sonu savaş karşıtı mitinglere gitmelisiniz... Savaşa ve ölüme karşı hareketin bel kemiği sizsiniz."
İkinci Dünya Savaşının öğrenilmemiş dersi
Eylemciler mektupta, Ukrayna'daki savaşın, insan hakları ihlallerinin cezasızlığı kültürünün bir sonucu olduğunu yazıyorlar.
"Avrupa'nın merkezinde patlak veren savaş, Rusya'nın kendi vatandaşlarının ve yetki alanındaki herkesin hak ve özgürlüklerini korumayı uzun süredir reddetmesinin bir sonucu ve devamıdır – savaş bize bir kez daha ikinci dünya savaşının öğrenilmemiş dersini hatırlatıyor:
Sınırları içinde insan haklarını ağır ve geniş çaplı ihlal eden bir devlet, er ya da geç barış ve uluslararası güvenlik için bir tehdit haline gelir" diyorlar mektuplarında.
"Sovyetler Birliği sonrası yıllarda uluslararası toplumun bu süreçlere uygun bir tepki göstermemesi de, olayların trajik gelişimine katkıda bulundu."(AEK)
