İngiltere'de ve Çek Cumhuriyeti'nde güzel sanatlar ve fotoğraf, New York'ta film eğitimi görmüş Mitzali, on yıldır "aile" başlıklı bir proje üzerine çalışıyor.
Sanatçının "Ayrılış" sergisi, büyükannesinin ömrünün son günlerinde ve ölümü anında çektiği fotoğrafları içeriyor.
Fotoğraf Vakfı'nın Beyoğlu'ndaki bir asırdan eski binasının mütevazi galerisinde açılan sergiyi salonun sol tarafından başlayarak gezerseniz, Mitzali'nin büyükannesinin hayatı umursamaz bakışları karşılıyor sizi.
Bir kaç metre sonra ise "ayrılış" fotoğraflarıyla yüzyüze geliyorsunuz. Birebir boyuta yakın bu fotoğraflara bakarken kendimi, bir sergi salonundan daha çok, önce çok iyi bildiğim bir evin oturma odasında konuk gibi, daha sonra da aynı evin "cenaze odası"nda aile fertlerimden birisiyle vedalaşıyor gibi hissettim.
Büyükannenin yakın plan portreleri, göz kapaklarının üzerine konan madeni paralarla çekilmiş "ölüm sureti" fotoğrafları ve bir sabun köpüğü ile sembolize edilen "edebiyete yolculuk" fotoğraflarının biradalığı bu duyguyu uyandırıyor insanda.
John Berger, "O Ana Adanmış" kitabına, tabutta defnedilmeyi bekleyen babasının çizimlerini yaptığını anlatarak başlar. Sanıldığının aksine, bir şeyi son defa görmenin insanda daha yoğun bir etki bıraktığını ifade eden John Berger, bir teknik ressam nesnelliğiyle babasının yüzünün çizimini yaparken ağladığını yazar.
"Ayrılış" fotoğraflarını izlerken, geçtiğimiz yıl, erken sayılacak yaşta kaybettiğim dayımın kansere yenik düşmesinin yarattığı öfkenin yüzüne yansımasını belgelemekte başarısız oluşumu anımsadım.
Maria Mitzali'ye, "ayrılış" fotoğraflarını çekerken neler hissettiğini sorduğumda "Eğer fotoğraf çekmeseydim, o acıya katlanamazdım. Cenaze törenine katılacak gücü kendimde bulamazdım" diye yanıtladı.
Maria Mitzali, fotoğraflarının çekilmesinden hoşlanmayan büyükannesinin portrelerinden oluşan "Ayrılış" sergisindeki gizli ironiyi şöyle açıklıyor:
"En büyük tutkusu yaşamın her anını fotoğraflamak olan büyükbabam bile onun fotoğraflarını çekemezdi. Ben, iradesine aykırı hiç bir şey yapmayan, aktif ve hükmeden bu kadını, yaşamının en sakinleştiği yıllarında belgeledim".
Büyükannesinin "o an"ını çekebilen Maria'nın yaptığı bir ilk değil. Ama, hayatı boyu fotoğraf çektirmekten kaçınan büyükannesinin hayatla vedalaşmasını belgeleyen Maria Mitzali, ilk kez Fotoğraf Vakfı'nda açtığı "Ayrılış" fotoğrafları sergisinde hem büyükannesinin hem de kendisinin özel alanını başkalarıyla paylaşıyor.
Maria Mitzali'nin yaptığı estetik beğenilerimizi ve ahlaki sınırlarımızı biraz zoruluyor olabilir.
Ama bu paylaşıma hazır olanların mutlaka görmelerini tavsiye edeceğim "Ayrılış" sergisi 28 Şubat'a kadar Fotoğraf Vakfı Galerisi'nde gezilebilir.(HÜ/EÜ)
* Adres:Küçükparmakkapı, Abdullah Sokak No:17, Beyoğlu. Tel: 212 292 19 39
.jpg)
