Milli Eğitim Bakanlığı (MEB), 2005 yılında yürürlüğe koyduğu “100 Temel Eser” uygulamasını yürürlükten kaldırma kararı aldı.
Olumsuz yorumlar, sahte basımlar nedeniyle yürürlükten kaldırıldığı duyurulan “100 Temel Eser” ilk ve ortaöğretim öğrencileri için belirlenmiş eserleri kapsıyordu.
Kararın gerekçesinde öğrenci, öğretmen, yönetici ve velilerden gelen olumsuz geri dönüşler olduğu belirtildi. MEB konuyla ilgili akademik tespitler ile uygulamaya yönelik detaylı araştırma ve çalışmaları dikkate aldıklarını da açıkladı.
Bakanlığı diğer gerekçesi ise çeviri eserlerin içeriğine yönelik sorunlar ile yayınevlerinin kamuoyunu yanıltıcı uygulamaları olarak gösteriydi.
Kararın gerekçeleri arasında şu ifadeler de yer aldı: Telif hakkı olmayan yayınevlerinin ‘100 Temel Eser’in baskısını yapması, MEB'in patentli logosu olmaksızın farklı tasarımlardaki ‘MEB Tavsiyeli 100 Temel Eser’ logosunun kullanılması ve bu logoların listede olmayan eserlere de basılması.
Tartışmalı uygulama
MEB Talim ve Terbiye Kurulu 2003 yılı Şubat ayında kitap tavsiye dönemini kapatmıştı. Bakanlık, kurulun bu kararına rağmen 100 Temel Eser uygulamasını dönemin Milli Eğitim Bakanı Hüseyin Çelik'in talimatıyla 19 Ağustos 2004'te yayınlanan genelgeyle yeniden başlattı..
Yeni uygulama kitap tavsiyesi değil ilköğretim ve ortaöğretimde 100 Temel Eser adıyla uygulandı.
Eğitim alanında faaliyet gösteren sivil toplum örgütleri ve akademisyenler tavsiye kitap uygulamasının zorunlu kitap okumasına dönüştüğü; listelerin oluşturulmasında sorunlar olduğu; seçilen eserlerin basımında kalite sorunları yaşandığı uyarılarını o günden itibaren sürekli dile getirdi.
Çocuk Vakfı 2009 yılında yayınladığı ön raporda "Bu uygulama 5 yıl içinde tam anlamıyla 100 Temel Eser sarmalına dönüştü" açıklamasını yapmıştı.
Vakfın uyarıları arasında Bakanlığın uygulamayı yürürlükten kaldırma gerekçeleri arasında yer alan uyarı da bulunuyor:
Çocuk Vakfı şu uyarıyı yapmıştı: "Okuma alışkanlığı kazandırmak amacıyla düzenlenen her iki kitap listesinde yer alan kitapların çoğunluğu özgün metinleriyle yayımlanmadığı gibi, dünya edebiyatından seçilen örnekler uyarlama, kısaltma ve tahrif edilerek yayımlanmakta ve okutulmaktadır. Dünya edebiyatından seçilen bir örneğin onlarca baskısının hiç birinin birbirine benzememesi bile genelgelerin iptaline yeterli bir nedendir."
2009 tarihli açıklamanın tam metni için tıklayın.
100 Temel Eser Listesi daha sonraki dönemde de tartışma konusu oldu. Ankara Milletvekili Aylin Nazlıaka dönemin Milli Eğitim Bakanı Ömer Dinçer'in yanıtlaması üzere 12 soru sormuştu.
Bu sorular arasında "100 Temel Eser logosu bulunan eserler, ilgili yayınevlerine haksız kazanç sağlamıyor mu? Aynı eserleri yayımlayan diğer yayınevlerinin korunması için bir önlem alınması düşünülüyor mu? Listenin kriterleri nasıl belirleniyor?" gibi sorular bulunuyordu.
TIKLAYIN - 100 Temel Esere 12 "Temel" Soru
(AÖ/HK)
