İki gün süren toplantının ardından yapılan değerlendirmelerde yerel medya habercilerinin ortaklaştığı görüş, "bundan sonra çocuk katılımlı haberlere daha çok yer vermek, çocuk haberlerini yaparken hukuki anlamda özenli davranmak ve çocuğu mağdur edecek bakış açısını terk etmek" oldu.
Katılımcılardan bazıları memleketlerine döndüklerinde yayınlarına çocuk alanı oluşturmayı planlarken bazı katılımcılarsa varolan çocuk yayınlarını nasıl düzenleyeceklerine dair projelerini aktardılar.
"Medya 'suçlu çocuk' diyerek yargıçlık ediyormuş"
Bilecik Yeni Pazar Gazetesi'nden Ergun Özmen, yaptığı değerlendirmede "Uzun yıllardır gazetecilik yapıyorum. Hem farkında olmadan çok hata yaptığımı fark ettim hem de artık çocuk haberciliği anlamında nasıl hareket etmem gerektiğini öğrendim" diyerek eğitimin kendisi için faydalı olduğunu ifade etti.
Özmen, "Medyanın çocuk haberi yaparken aslında çoğu zaman çocuğu yargıladığını gördüm. Anladım ki 'suçlu çocuk' yokmuş, 'suça itilen çocuk' varmış" dedi.
İstanbul, Ülkede Özgür Gündem Gazetesi'nden Talip Kaynar,"Çocuk haklarının haberciliğe yansıması taraftarı olsam da nasıl olacağına dair net bir fikrim" yoktu dedi ve eğitimin bu konuda bütünlüklü bir bakış sağladığını belirtti.
"Gazetemizin çocuk sayfası anlam buldu"
Balıkesir, Yeni Haber Gazetesi'nden Devrim Derin, gazetelerinin bir sayfasını ortaöğretim öğrencilerinin yazılarına ayırdıkları söyledi ve "Şimdi o sayfa bana çok daha anlamlı geliyor. Hatta 'daha iyi olması için nasıl uğraş verebilirim?' diye düşünüyorum" dedi.
Galatasaray Üniversitesi'nden Tolga Çevikkol, "Medyada çocuğa yer verilmesinin ya da daha çok çocuk haberi yapılmasının yeterli olmadığını, önemli olanın nasıl çocuk haberi yapılacağı olduğu gördüm" diyerek artık bu yönüyle medyayı farklı bir açıdan izleyeceğini belirtti.
"Medyaya kapsamlı bakabilmek"
Galatasaray Üniversitesi'nden Mutlucan Şahin, Kocaeli'de yerel ve genel medya temsilcilerinin buluşmasının pratik anlamda olumlu sonuçlar doğuracağına inandığını ifade etti.
Şahin toplantıyı "Ayrıca toplantılarda hepimizin bilgi sahibi olup da; görmezden de geldiğimiz spesifik noktaların üzerinde durulması; medya resmini daha büyük ve daha kapsamlı görmemizi sağladı" diyerek değerlendirdi.
Kadın ve şimdi çocuk...
Daha önce "Kadın Hak Haberciliği Eğitimi" toplantısına da katılan Zonguldak Son Havadis Gazetesi'nden Zuriye İskender "O toplantıda da aslında bilmediğim çok şey olduğunu öğrenmiş ve memleketime döndüğümde öğrendiklerimi uygulamıştım. Çok olumlu sonuçlar aldım. Aynı durum çocuk haberciliği için de geçerli oldu. Döner dönmez öğrendiklerimi haberlerime aktarmak için sabırsızlanıyorum" diyerek artık çocuk psikolojisini haberlerinde öncelik olarak gördüğünü söyledi.
Değişim Medya okul binası yapıyor
"Yayınımızda çocuklara yer vermeye dikkat ediyorduk ama ne kadar özenli olmamız gerektiğini burada fark ettim" diyen Zonguldak Ereğli Değişim Medya Gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Hüseyin Orhan çok faydalı olduğuna inandığı eğitimlerden daha fazla insanın yararlanması isteğiyle devam etmesini diledi.
Orhan, Değişim Medya'nın kendi imkanlarıyla Zonguldak'ta bir köyde ilköğretim okulu yaptırmaya hazırlandıklarını, toplantıdaysa planlarına hız vermek için motivasyon sağladığını aktardı.
Medyanın hak savunuculuğundaki rolü
Bursa Mustafa Kemal Paşa Medya Dost yetkilisi Zafer Beyaz, toplantının sonunda yeni bilgiler edindiğini belirtti ve "Çocukların tehlikeli değil tehlikede olmalarını öğrenmem benim için çok önemli çünkü çocuklar hep çocuk kalacak fikriyle hareket ediyordum" dedi.
Bursa Dost FM'den Canan Aktaş "Artık haber yaparken içimdeki çocuğun sesini de dinleyeceğim. Böylelikle çocuklarla empati kurmam kolaylaşacak" diyor ve toplantıya gelmeden önce hayatına gazetecilik yaparak devam etmek konusunda kararsız kaldığını ama toplantıdan sonra gazetecilik mesleğinin hak savunuculuğunda önemli rol oynayabileceğinden dolayı daha çok sevdiğini ifade ediyor.
Onat: Medyanın sorumluluğu büyük
Toplantının ilk günü Antalya Barosu avukatlarından Yasemin Onat, çocuk haklarına olan duyarlılığı artırmaya yönelik hukuki temel standartları tartışmaya açtı.
Çocuk hakları savunucusu Onat, Türkiye'nin de imzaladığı temel sözleşmelere değindi ve çocuk haberciliğinde hukuki anlamda yapılan hak ihlallerini örneklendirdi. Çocukların kitle iletişim araçlarından yeterince yararlanamadıkları söyleyen Onat medyada yer verilen durumlarıyla da "suçlu çocuk, sokak çocuğu gibi" ifadeler kullanılarak kanunen mağdur olduklarını açıkladı.
Çocuk odaklı bakış açısının hukuki gerekenleri
"Tehlikeli çocuk yoktur, tehlikede çocuk vardır" diyen Onat, katılımcı habercilerin kullandıkları dille nasıl yasalara uyulacağını yine örneklerle anlatarak, medyanın gücüne değindi ve çocuk odaklı haberler yaparak aslında olumlu anlamda nasıl rol alabilecekleri konusunda fikir verdi.
Daha sonra katılımcılarla atölye çalışması yapan Onat, çocuğun basından beklentisi, Ailenin basından beklentisi, medya patronlarının çalışanından beklentisi ve toplumun basından beklentisi konularını tartışmaya açtı.
Medyada ihmal edilen çocuk
Anadolu Üniversitesi İletişim Bilimleri Fakültesi Öğretim Üyesi İncilay Cangöz, basının tarafsız olup olamayacağını katılımcılarla sorguladı.
Cangöz, medyada yoksul, çocuk, yaşlı, kadın gibi kesimlerinin ifade edilmemesinin tarafsızlık ilkesine aykırı olduğunu ve toplumda varolan eşitsizliği yeniden ürettiğini aktardı.
Katılımcı habercilerden biri Türkiye'deki izleyici ve okuyucunun duygusal hareket ettiklerini, çocuk haberciliğinde kullanılan dilin duygusallıktan arındırılırsa etkili olamayacağını ileri sürdü.
Cangöz haberi yaparken mesafe bırakılmasının önemine değindi ve "Serinkanlı bir bakış açısıyla derin haber yapmak hem daha etkili hem de en doğru yöntemdir" dedi.
UNICEF İletişim Sorumlusu Sema Hosta, "Çocuk Dostu Medya Ağı"nın çocuk haklarını gözeten bir habercilik için iletişim kurmalarına, özdenetim sağlamalarına yönelik nasıl işleyebileceğini örneklerle aktardı.
Hosta ayrıca katılımcılara kuş gribi konusunda hazırladıkları broşürleri dağıttı ve haber yaparken okuyucu, dinleyici ve izleyiciyi bilgilendirecek hususlara dikkat etme gerekliliğini vurguladı.
Gazetelerde örnek olaylar üzerinden sokağa veya suça itilmiş çocuklarla ilgili haberleri yaparken, kimliğin deşifre edilmemesi gerektiğine değinen bianet Çocuk Editörü Kemal Özmen katılımcılarla gazete haberleri üzerinde çalışarak atölye uygulaması yaptı.
Atölye çalışmasının sonunda katılımcılar üzerinde çalıştıkları haberlerde yapılan yanlışları değerlendirerek alt okumasını yaptılar.
Özmen ayrıca bianet'in çocuk sitesi hakkında katılımcılara bilgilendirmede bulundu.
Röportaj yaparken çocuk haklarını gözetmek
Gazeteci ve Galatasaray Üniversitesi İletişim Fakültesi öğretim görevlisi Ragıp Duran, katılımcılara çocuklarla röportaj yaparken dikkat edilecek hususlar konusunda fikir paylaşımında bulundu.
Duran "Çocuk aklı dememek gerekliliğini hatırlattı ve çocuğa yetişkin gibi davranılmasının önemini vurguladı. Duran ayrıca katılımcılara çocuğa yöneltilen "ne hissediyorsun?" sorusunun yarattığı karmaşıklığın yerine "ne düşünüyorsun?"sorusunun daha doğru ve korumacı olduğunu örneklerle aktardı.
Çocuğa katılım fırsatı tanınmalı
Çoluk Çocuk Dergisi'nden Ezgi Koman, çocuğun da çocukça medyada yer almasının demokrasinin çoğulculuk ilkesiyle bütünleştiğine dikkat çekti.
Çocuğun katılımı konusunda katılımcılar kendi aralarında tartışarak çocuğa kendini ifade etme adına daha fazla fırsat yaratmak konusunda ortaklaştı.
Koman, eşitlik ilkesine dikkat çekti ve çocukların yaptıkları haber, kısafilm, İnternet sitesi gibi projeleri katılımcılarla paylaştı. Katılımcılar çocuğun kendini ifade edebilecek şartlara sahip olduğunda en az yetişkinler kadar doğru işler yapabilecekleri konusunda ikna olduklarını söyleyerek, bu şartların oluşmamış olmasının ardında çocuğun görünmez kılma bakış açısının yattığı belirttiler.(EZÖ/AD)
Eğitime katılan yerel medya çalışanları:
Artvin: İbrahim Eksilmez (Kaçkar TV-Radyo).
Balıkesir: Devrim Derin (Yeni Haber Gazetesi).
Bilecik: Ali Göcük (Yeni Pazarın Sesi), Ergun Özmen (Yarın Gazetesi), Filiz Uysal (Lapseki'nin Sesi Gazetesi).
Bursa: Sinan Unuak (Güneş FM), Hasan Anıl (Radyo As), Canan Kantaş (Dost 1001 FM), Zafer Beyaz (Medya Dost), Rüstem Avcı (Demokrat Bakış), Barış Keskin (Olay Gazetesi), Temirağa Demir (Güncel Gazete).
Çanakkale: Sadettin Arslan (Çan FM), Adnan Şahin (Biga Haber Gazetesi), Şuheda Güneş (Boğaz Gazetesi), Tahir Saltık (Ayvacık Gazetesi).
İstanbul: Zübeyde Senem (Özgür Radyo), Derya Okatan (Gülümse Ajans), Tolga Çevikel (Galatasaray Üniversitesi), Mutlucan Şahin (Galatasaray Üniversitesi), Ceren Sözüer (Galatasaray Üniversitesi), Talip Kaynar (Gündem Gazetesi).
Kocaeli: Sevim Koçer (Kocaeli Üniversitesi), Sıddık Eren (Kocaeli Üniversitesi), Banu Yaşar (Kocaeli Üniversitesi), Hüsne Pamuk (Kocaeli Üniversitesi), Emel Baştürk Akça (Kocaeli Üniversitesi).
Yalova: Pınar Soylu (Yalova Gazetesi).
Zonguldak: Mustafa Kemal Bektaş (Önder Gazetesi), Hüseyin Orhan (Değişim Medya), Erol Acar (İnanış Gazetesi), Recep Akkaya (Gündem Gazetesi), İbrahim Tığ (Bölge Haber Gazetesi), Zuriye İskenderoğlu (Son Havadis Gazetesi).
