Mazlum Der Arşiv Dokümantasyon yetkilisi Dilek Erdem Özbek, 2005 yılına ait bilançodaki rakamların dokuz olayla sınırlı olmadığını ancak, töre ve namus ayrışımına tabi tuttuklarını söylüyor.
Doğu'dan İstanbul'a uzanan töre cinayetleri
Mazlum Der'in "2005 Yılı Bilançosu"nun, Türkiye çapında hazırlanan, ulaşabildikleri her yeri kapsayan genel bir değerlendirme olduğu belirtildi.
"İl il ya da bölge bölge bir değerlendirme yapmak çok zor. Bizim tespitlerimize göre Doğu ve Güneydoğu Anadolu'da çok olay oluyor. Ancak, İstanbul göç alan bir il olduğu için olaylar İstanbul'a da odaklanıyor. Özellikle töre cinayetlerine baktığımızda, 2005 yılı sekiz olayla sınırlı olmadığını söyleyebiliriz."
Erdem Özbek, raporun hazırlanması sırasında töre ve namusu ayrı değerlendirdiklerini belirtiyor:
"Töre ve namus cinayetleriyle ilgili kadın hakları savunucularını bir sıkıntı yaşıyor. Ancak bu cinayetlerde yalnızca kadınların hakları gasp edilmiyor. Bu nedenle biz değerlendirirken töre cinayetlerini ayrı başlıkta ele aldık. Namus cinayetlerini ise aile içi şiddetle ilişkilendirdik ve 'Kadın Hakları' başlığıyla raporlaştırdık."
Aşiretlerin kendi töreleri var
Töre cinayetlerini namusa dayandıran kadın hakları savunucularına katılmakla birlikte bu konuda kesin bir saptamanın zor olduğunu söylüyor Erdem Özbek:
"Töre cinayetleri kısmen namusa dayanıyor. Aşiretlerin kendilerine göre ayrı töreleri var. Törelerine aykırı buldukları için öldürülenler var. Namusa dayanmayan, bağlanamayan gerekçeler bunlar.
"Namus cinayetleri ile töre cinayetleri arasında en büyük sıkıntı TCK'daki töre cinayetleri için cezada indirim uygulanıyor olması. Töre ile namusun ayrıştığı noktalar olduğundan, çok net bir çizgi çizemiyoruz."
2005 Yılı Töre Cinayetleri bilançosu: 9 Olay
Mazlum Der'in yaptığı çalışmaya göre 2005 yılında töre nedeniyle
* 05.02.2005 İstanbul Sefaköy'de yaklaşık üç ay önce kaçarak evlendikleri öğrenilen Evrim ve Selahattin Sarıçiçek çiftinin ailenin görevlendirdiği bir kişi tarafından öldürüldüğü bildirildi.
* 13.03.2005 İstanbul Küçükçekmece'de yaşayan Evrim ve Selahattin Sarıçiçekler çiftini, aile meclisinin kararıyla öldürülmesi için Evrim Sarıçiçekler'in ağabeyi Cenap Şimşek seçilip çifti öldüremeyerek intihar ettiği, ancak bu olaydan 1 ay sonra çiftin töre nedeniyle kimliği belirlenemeyen kişilerce evlerinde öldürüldüğü bildirildi.
* 11.05.2005 Şanlıurfa'nın Bozova ilçesine bağlı İncirli köyünde berdelle evlendirilen Emine Arslan'la amcası Ahmet Arslan'ın 45 gün arayla öldürüldüğü öğrenildi. Mağdurların Ahmet Arslan'ın ikinci eşi olan Fatma Öcalan'ın ailesi tarafından töre nedeniyle öldürüldüğü iddia ediliyor.
* 13.05.2005 İstanbul Avcılar'da 2 yıldır birlikte yaşayan Daimi Pınar ile Zeynep Çetin'in, Çetin ailesi tarafından öldürülmek istendiği, Mustafa Çetin'in Daimi Pınar'a silahla saldırması sonucu Daimi Pınar'ın ağır yaralandığı, Mustafa Çetin'in ise hayatını kaybettiği bildirildi.
* 15.06.2005 2004 yılında Mardin'nin Ömerli ilçesinde askerler de dahil olmak üzere 16 kişi ile para karşılığında cinsel ilişkiye girdiği öne sürülen ve Sosyal Hizmetler İL Müdürlüğünce koruma altına alınan 16 yaşındaki R.S. Mardin'de Kayacan Sitesinde bir bodrum katında ölü bulundu.
* 18.06.2005 Diyarbakır merkeze bağlı Kozan köyünde imam nikahlı eşi askere giden 18 yaşındaki N.K ile 21 yaşındaki Ferit Demir'in aileleri yasak ilişki yaşadıkları için gençlerin öldürülmesine karar vermiş ve ağabeyi tarafından vurulan Ferit Demir hayatını kaybetmiş, 14 yaşındaki bir çocuğa vurdurulan kadının ise ağır yaralı olduğu bildirilmiştir.
* 10.09.2005 Diyarbakır Nazilli'de Diyarbakır Dicle Üniversitesi Meslek Yüksek Okulu öğrencisi Zülfikar Ekinci, evli bir erkek olan Macit Kaya'yı ve onunla kaçan kız kardeşi Güllü Ekinci'yi silahla öldürdü.
* 04.10.2005 Diyarbakır'ın Kulp ilçesinde Murat Dinar isimli şahsın 13 yaşında bir kıza tecavüz ettiği suçlamasıyla, aile meclisinin kararıyla öldürüldüğü öğrenildi. Olayda yapılan araştırmada Murat Dinar'ın kanı ile tecavüz ettiği iddia edilen kızın bebeğinin kanının uyuşmadığı belirlendi.
* 23.11.05 Mardin'in Nusaybin ilçesinde Yavuz Selim İlköğretim Okulu sınıf öğretmeni Adnan Çelik, okul çıkışı kan davası nedeniyle iki kişinin silahlı saldırısına uğradı. Olay sonucu Çelik hayatını kaybetti. Seken kurşunlar nedeniyle olay yerinde bulunan bir kadın öğretmen ile üç öğrencinin yaralandığı öğrenildi.
* 22.12.05 Diyarbakır'da işlenen bir töre cinayeti sanığı hakkında verilen karardan sonra "1 Haziran tarihinden önce töre cinayeti işleyenlerin, yeni TCK'nın indirim hükümlerinden faydalanacağı, bu tarihten sonra işlenen suçlarda ise "aile meclisi kararı" yoksa tahrik indirimi uygulanacağı" öğrenildi. (AD/EÖ)
