* Fotoğraf: Canva
Dünya Sağlık Örgütü'nde (DSÖ) maymun çiçeği salgınından sorumlu teknik ekibin lideri Dr. Rosamund Lewis, dünkü (26 Temmuz) rutin basın toplantısında maymun çiçeği salgınına ilişkin konuştu.
Lewis, hızla yayılan maymun çiçeği salgınının "doğru gruplarda doğru stratejilerle durdurulabileceğine inandıklarını" söyledi.
"Zaman geçiyor, bunu yapmak için birlik içinde çalışmamız gerekiyor" diyen Lewis, DSÖ'nün maymun çiçeğini "küresel boyutta halk sağlığı acil durumu" ilan ettiğini hatırlatarak "Bu yolla koordinasyonu, diğer ülke ve paydaşlarla işbirliğini ve küresel dayanışmayı arttırmayı umuyoruz" dedi.
Maymun çiçeği virüsünün Avrupa bölgesinde halk sağlığına teşkil ettiği riskin "yüksek" olduğunu açıklayan Dünya Sağlık Örgütü, küresel düzeydeki riskin "orta derecede" olduğunu açıklamıştı. Dr. Lewis de 2022 yılında 75'in üzerinde ülkede 16 binden fazla doğrulanmış vaka olduğu kayıtlara geçse de gerçek rakamın "muhtemelen daha yüksek olduğunu" söyledi.
Kongo Demokratik Cumhuriyeti'ndeki durumdan örnek veren Dr. Lewis, ülkede "birkaç bin vaka olduğundan şüphe edildiğini, fakat test yapma imkanlarının sınırlı olduğunu" kaydetti. Lewis'in de hatırlattığı üzere, açıklanan küresel rakamlar şüpheli vakaları kapsamıyor.
DSÖ'nün verilerine göre, dünyada 17 yaşın altında 81 çocukta da maymun çiçeği virüsüne rastlandı. Vakaların büyük bir kısmı ise yaş ortalaması 37 olmak üzere genç erkeklerde görülüyor.
"Yaftalama" uyarısı
İlk önce maymunlarda tespit edilen virüs, çoğunlukla enfekte olan bir kişi ile yakın temas durumunda bulaşıyor.
Virüs, 2022 yılına kadar endemik olduğu Afrika kıtası dışında nadiren görülüyordu. Fakat Mayıs 2022'de İngiltere'de rapor edilen bir dizi vakanın ardından salgın Avrupa kıtasında yayılmaya başladı.
Bu bağlamda konuşan Dr. Lewis, "yaftalama ve ayrımcılıktan kaçınmak gerek" diyerek bunun hastalıkla mücadeleyi etkileyeceğini söyledi:
"Şu anda salgın bazı ülkelerde hala erkeklerle cinsel ilişkiye giren erkekler arasında yoğunlaşmış durumda fakat her yerde durum bu değil. Aynı zamanda yaftalama ve ayrımcılığın çok tehlikeli ve herhangi bir virüsün kendisi kadar zararlı olabileceğini kabul etmek çok önemli."
TIKLAYIN - Maymun çiçeği | UNAIDS'ten "homofobik, ırkçı söylem" uyarısı
Aşılama
Maymun çiçeği aşılama çalışmaları ile ilgili de bilgi paylaşan Dr. Rosamund Lewis, Üye Devletler ve Avrupa Birliği (AB) ile aşıların piyasaya sürülmesi ve paydaşlarla küresel bir koordinasyon mekanizması belirlemek için çalışma halinde olduklarını duyurdu.
Lewis, aşı paylaşımının ülke ve bölgelere göre değişen kamu sağlığı ihtiyaçlarına göre yapılması gerektiğini, tüm bölgelerin aynı epidemiyolojiye (hastalığın yayılımı, görülme sıklığı, vs.) sahip olmadığını kaydetti.
Danimarka, Japonya ve ABD'nin halihazırda aşı ürettiğini kaydeden Lewis, "Bir kişi aşı olduğunda, bağışıklık tepkisinin oluşması haftalar alıyor" dedi.
Maymun çiçeği hastalığı nedir? |
Maymun çiçeği, 1980'li yıllarda tamamen ortadan kalkan çiçek hastalığının bir çeşit akraba virüsü. ABD Hastalık Kontrol ve Korunma Merkezi'ne (CDC) göre, hastalık 1958'de maymun kolonilerinde keşfedildi. İnsana bulaşan ilk vaka 1970 yılında Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nde (DRC) rapor edildi. O tarihten bu yana Benin, Kamerun, Orta Afrika Cumhuriyeti, Demokratik Kongo Cumhuriyeti, Gabon, Fildişi Sahili, Liberya, Nijerya, Kongo Cumhuriyeti, Sierra Leone ve Güney Sudan'ın da içinde bulunduğu 11 Afrika ülkesinde bu virüs görüldü. Belirtileri ne? Ateş, döküntü, şiddetli baş ağrısı, sırt ağrısı, kas ağrıları, halsizlik ve şişmiş lenf düğümleri, maymun çiçeği ile ilişkili en yaygın belirtiler. Dünya Sağlık Örgütü'ne göre, maymun çiçeği olan hastalarda ateşin başlamasından sonraki 1 ila 3 gün içinde deri döküntüleri görülüyor. Döküntüler daha çok yüzde yoğunlaşırken, yüze ilave olarak, avuç içi ve ayak tabanları, ağız mukozasını, cinsel organları da etkiliyor. Maymun çiçeğinin kuluçka süresi genellikle 6 ila 13 gün olarak bilinse de DSÖ'ye göre bu süre 5 ila 21 gün arasında değişebiliyor. Tedavisi var mı? DSÖ'ye göre, şu anda maymun çiçeği için önerilen özel bir tedavi yok. Çiçek hastalığına karşı aşılamanın hastalığı önlemede yaklaşık yüzde 85 oranında etkili olduğu ileri sürüldü. 2003 yılında ABD'de yaşanan yayılmada, 47 kişi hayatını kaybetmişti. Maymun çiçeği virüsü taşıyan kişilerin çoğu hastalığı hafif atlatsa bile DSÖ'ye göre, bu virüsten ölüm oranı yüzde 11 civarında. Çocuklar ve gençlerde ölüm oranı daha fazla olabiliyor. |
(SD)
