Uluslararası Mayın Yasaklama Kampanyası'nın hazırladığı Monitör Karamayınları 2012 Raporu bugün kamuoyuna açıklandı. Rapora göre devletler karamayını kullanımını azaltıyor ve mayın temizleme faaliyetlerine ayırdıkları destek rekor düzeye ulaştı; ancak karamayınlarından zarar görenlere sunulan destek hala bir sorun ve devlet dışı silahlı grupların mayın kullandığı ülkelerin sayısı dörtten altıya yükseldi.
Rapor, Ottawa Sözleşmesi'ne (Anti-Personel Mayınların Kullanımının, Depolanmasının, Üretiminin ve Devredilmesinin Yasaklanması ve Bunların İmhası ile İlgili Sözleşme) taraf devletlerin her yıl güncelleyerek BM Genel Sekreterliği'ne verdikleri Madde 7 Raporu'nu* ve ülkelerdeki Monitor araştırmacılarının derledikleri bilgileri içeriyor.
Raporda öne çıkan bulgular şu şekilde:
* Ottowa Sözleşmesi'ne Temmuz 2011'den yana Güney Sudan, Finlandiya ve Somali de katıldı.
* 2012 yılında sadece Suriye'nin mayın kullanmasıyla 1997'den itibaren en düşük mayın kullanım oranına ulaşıldı. Ancak devlet dışı silahlı grupların mayın kullandığı ülkelerin sayısı dörtten altıya yükseldi.
* Antiprofesyonel mayınların aktif olarak üretimi Hindistan, Mynmar, Pakistan ve Güney Kore'de devam ederken Çin, Küba, İran, Kuzey Kore, Rusya, Singapur, ABD ve Vietnam ise bu mayınların üretim hakkını elinde bulundurmaya devam ediyor.
* Gine Bissau, Nepal, Nijerya ve Abhazya'da bilinen tüm mayınlı arazilerin temizlenmesi işlemi tamamlamasıyla bunu gerçekleştiren sözleşmeye taraf devlet sayısı 87 oldu.
* Karamayınları ve savaştan arta kalan patlayıcı maddeler nedeniyle 2011 yılında 4 bin 286 yeni kayıp kaydedildi. Günde 32 kaybın yaşandığı on yıl öncesine göre bu sayının günde 11-12 kayba düştüğü gözlendi. Son dönemde yaşanan çatışmalarda kayıp sayıları artarken, kayıplara ilişkin gerçek bilgi kayıt altına alınandan daha fazla.
* Mayından zarar görenlere sağlanan hizmetlerin yeterliliği ve ulaşılabilirliği konusunda 2011 yılında en az 12 ülkede gerileme görüldü.
Ottawa Sözleşmesi
Anti-Personel Mayınların Kullanımının, Depolanmasının, Üretiminin ve Devredilmesinin Yasaklanması ve Bunların İmhası ile İlgili Sözleşme 4 Aralık 1997 tarihinde imzaya açılıp, 1 Mart 1999'da yürürlüğe girdi. Türkiye sözleşmeye 2003 yılında taraf oldu ve sözleşme 2004 yılında yürürlüğe konuldu.
Ottowa Sözleşmesi'nde yer alan 5. maddeye göre; taraf devletler yetkisi ya da denetimi altında olan mayınlı alanlardaki bütün anti-personel mayınları bu sözleşmenin söz konusu taraf devlet için yürürlüğe girmesinden sonra on yıldan daha geç olmamak şartıyla mümkün olan en kısa zamanda imha etmek ya da imha edilmesini sağlamakla yükümlü. (BK/HK)
* Madde 7 Raporu: Ottawa Sözleşmesi'nin 9. Maddesi, devletlerin karamayınlarını temizlemeyle ilgili alınacak tedbirleri düzenliyor. Sözleşmenin 7. Maddesi ise "ulusal uygulama tedbirleri hakkında BM Genel Sekreterine rapor verilmesini" karara bağlıyor.
** Monitör Karamayınları 2012 Raporu'ndaki Türkiye ile ilgili bulgular için tıklayın.
