* Anadolu yaban koyunu
Fotoğraf: Vegan Derneği Türkiye
Tarım ve Orman Bakanlığı’nın Konya ve Karaman illerini kapsayan av ihalesine karşı Vegan Derneği Türkiye (TVD) tarafından 24 Kasım’da açılan davada ikinci ara karar çıktı.
Konya 1. İdare Mahkemesi bir kez daha, dünya çapında yalnızca Türkiye’de görülen ve nesli tükenen Anadolu yaban koyunlarının (Ovis gmelini anatolica) ve yine nesli tükenme tehlikesi altında olan yaban keçilerinin (Capra aegagrus) lehine karar alarak, daha önce verdiği yürütmeyi durdurma kararının devamına hükmetti.
Bu kararla yargılama sonuçlanana kadar hayvanların avlanmasına getirilen yasak da devam etmiş olacak.
Mahkeme bakanlık raporlarını çelişkili buldu
Mahkemenin Kasım ayında verdiği yürütmeyi durdurma kararının ardından Tarım ve Orman Bakanlığı, mahkemeye avın gerekliliğini açıkladığı bir savunma metni göndermişti.
Bu savunmayı yetersiz bulduğu için yürütmeyi durdurmanın devamına karar veren Konya 1. İdare Mahkemesi, bu kez kota belirleme kriterleri, avın planlandığı sahaların taşıma kapasiteleri, hayvan yoğunluğu, popülasyon artışı ve dinamiği hakkında kapsamlı bilimsel rapor ve dayanaklar beklediğini belirtti.
Mahkeme aynı zamanda bakanlıktan, belirlenen av kotaları ile ihalelerde açıklanan kotalar arasındaki çelişkilerin ve uyuşmazlıkların detaylı bir biçimde açıklanmasını talep etti.
Derneklerden duruşmaya katılım çağrısı
Hayvanlara Adalet Derneği (HAD) ile Hayvan Hakları ve Etiği Derneği’nin müdahillik başvurusunda bulunduğu dava için ilk kez 17 Ocak 2022’ye duruşma tarihi verildi.
Müdahil dernekler, TVD ile birlikte doğa ve hayvan hakları savunucularına sosyal medya üzerinden çağrı yaparak, Konya-Karaman illerinde planlanan av ihalelerine yönelik nihai kararın iptal yönünde çıkması için bir arada olma ve duruşma gününde Konya’da buluşma çağrısı yaptı.
17 Ocak’ta gerçekleştirilecek duruşma, 31 Mart 2022 tarihine kadar av acenteleri aracılığıyla avcılarca öldürülmesi planlanan 7 Anadolu yaban koyunu ve 3 yaban keçisinin kaderini belirleyecek.
Ne olmuştu?
Kasım ayında verilen yürütmeyi durdurma kararının ardından Tarım ve Orman Bakanlığı karara itiraz ederek “Hasat Raporu” adı altında av katliamının gerekliliği iddiasını gerekçelendirmeye çalışmış, hatta dava dosyasına “orman köylülerinin” ve Hedef Av Turizmi ile Alfa Safari Turizm adlı av şirketlerinin ekonomik zarara uğrayacağı gerekçesiyle müdahillik başvurularını da eklemişti.
Ayrıca bakanlık, Bolu’daki kızıl geyiklerin öldürülmesine karşı TVD’nin açtığı ve yine yürütmeyi durdurma kararı alınan davada öne sürdüğü iddiayı Konya davasında da yineleyerek, av faaliyetlerinin “koruyucu veteriner hekimlik uygulaması” olarak değerlendirilmesi gerektiğini iddia etmişti.
TIKLAYIN - Kızıl geyik avına ikinci kez yürütmeyi durdurma kararı
Aynı zamanda, avın devam etmesi için verdiği itiraz dilekçesinde, hayvan hakları derneklerinin herhangi bir menfaati ve dava açma ehliyeti olmadığını iddia ederek “ehliyet yönünden” davanın ve müdahilliklerinin reddini talep etmişti.
İhalede ne vardı?
Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından açılan ve izin verilen av turizmi ihaleleri kapsamında, Anadolu yaban koyunlarının yaşam hakkı, birey başına en az 153 bin 900 TL, en fazla 157 bin 700 TL muammen bedel ile ihaleye çıkarken, yaban keçilerinin her biri için en az 9 bin 300 TL bedel belirlenmişti.
Yaban keçileri
Yaban keçisi (Capra aegagrus) ya da dağ keçisi, Uluslararası Doğayı Koruma Birliği’nin (IUCN) Kırmızı Liste kriterlerine göre global ölçekte nesli “neredeyse tehdit altında” (NT - near threatened) olan, Türkiye’nin de dahil olduğu Akdeniz bölgesinde ise “hassas” (VU - vulnerable) durumda oldukları için nesli tükenme tehlikesiyle karşı karşıya olan kritik bir tür.
Bu nedenle de 1984’ten beri Türkiye’nin taraf olduğu Avrupa'nın Yaban Hayatı ve Yaşama Ortamlarını Koruma Sözleşmesi’nin (Bern 1979) “kesin koruma altındaki türler” Ek-II Listesi’nde yer alıyor.
Dolayısıyla yaban keçilerinin her türlü kasıtlı yakalanması, alıkonması ve kasıtlı öldürülmesi yasak olduğu gibi, canlı veya cansız olarak elde bulundurulması ve iç ticareti de yasağa tabi.
Yaban keçileri ayrıca iç mevzuat dahilinde bakanlığın koruma altına aldığı hayvan listesinde yer almasına rağmen “kırsal kalkınmaya destek” amacıyla bakanlığa bağlı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü (DKMP) tarafından av turizmi kapsamında avlanmasına izin veriliyor.
Anadolu yaban koyunları
Evcil koyunların atası olarak bilinen Türkiye'ye özgü bir tür. Dişiler 80-90 cm boyunda, 35-50 kg ağırlığında; erkekler ise 105-140 cm boyunda ve 45-75 kg ağırlığında olabilir. Ortalama yaşam süreleri 15-18 yıldır. Dişiler boynuzsuzdur. Erkeklerin iki yana doğru açılan ve yaşlandıkça uzayan boynuzları vardır. Yazın sarımsı kahverengi olan postları kışın koyulaşır, ayak bileklerindeki ve sağrısındaki beyaz lekeler belirginleşir.
Anadolu yaban koyununun tipik yaşama ortamı, bozkırla ormanın birbirine yaklaştığı, kurak ve yumuşak hatlı tepelerdir. Otlar, baklagiller ve yer altından kazarak çıkardıkları yumrularla beslenirler.
Asya muflonunun alt türlerinden biri olan Anadolu yaban koyunu, Türkiye’nin endemik türleri arasında yer alır.
- NOT: Her sene avlanmalarına Bakanlıkça onay verilen Anadolu yaban koyunları ve yaban keçileri için tezat bir şekilde Doğa Koruma ve Milli Parklar (DKMP) Genel Müdürlüğü tarafından sayılarını arttırmak için çalışmalar yapıldığı sık sık basına yansıyor.
(TP)
