Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız, komisyonlardan geçerek TBMM Genel Kurulu'na gönderilmesi beklenen Maden Kanunu Tasarısı ile ilgili bilgi verdi ve tasarının meslek odalarının da yer aldığı geniş bir katılımla hazırlandığını söyledi.
Ancak TMMOB'a bağlı Maden Mühendisleri Odası, hiçbir görüşlerinin hükümetçe dikkate alınmadığını belirterek "madende olacak iş cinayetlerinden bu tasarıyı yapanlar sorumludur" dedi.
Teknik nezaretçi yerine daimi nezaretçi
Yıldız, yasa ile getirilecek değişiklikleri şöyle açıkladı:
* Kamu hariç, yeraltı kömür madenciliğinde rödovansı yasaklıyoruz.
* Teknik nezaretçi uygulamasında, yer altı kömür işletmesinin üç dakika, iki saat, üç gün uğranılan yerler olduğunu gördük. Bunun yerine sayı itibarıyla orada sürekli kalacak yeterince maden mühendisi arkadaşlarımız var. Bunu odalarımızla da konuştuk. Maden işletmelerinde daimi nezaretçi zorunlu olacak
* Madenleri gruplara ayırarak bir kısmına ihale şartı getiriyoruz, bir kısmının mevcut sistemle devam etmesini sağlıyoruz.
Ruhsat bedeli uygulaması
* Ruhsat harcı uygulaması kalkacak. Bunun yerine ruhsat bedeli uygulaması getirilecek. Bedeli arazinin büyüklüğüne orantılı olacak.
* Maden arama faaliyetlerinde işletme ruhsatı için meslek şartı aranmıyor. Bu alanda artık mali yeterlilik aranacak ve yeterliliği olmayanlara ruhsat verilmeyecek.
* Ruhsat devirlerinde, devir bedeli alınarak hazineye ek gelir oluşturulacak.
Tüzel kişilik uygulaması
* Uluslararası arenada Türkiye'de çıkarılan madenin değeri artmışsa, devlet hakkını arttıran bir yapı oluşturulacak.
* Küçük bir havzada birden fazla işletme birleştirilerek maden faaliyetleri yapacak. Büyük kalker sahalarındaki işletmeler de ayrıştırılacak.
* Tüzel kişi uygulaması başlatıldı. Aramadan işletmeye kadar olan süreç bütünlük içinde düzenli raporlanacak. Saha uygulamalarının projelere uygun olması kontrol altına alınmış olacak.
* Ne yazık ki her okuldan mezun olanın yeraltı madenciliğinde aynı tecrübeye sahip olmasını beklemiyoruz. O yüzden tüm bunların arasında klasifikasyon yapacağız. Yurt dışında öyle denetim elemanları var ki 5 yıl madende çalışma şartı aranıyor. Biz bu çıtayı yükselttik. Yürürlük tarihleri de kiminde 3 ay, 6 ay bir yıl olmak üzere düzenlenecek.
2880 mühendis işsiz kalacak
Maden Mühendisleri Odası ise söz konusu tasarının rödavans sistemini devam ettirdiğini, tüm yeraltı zenginliklerinin borsaya kote edilerek, yandaş şirketlere peşkeş çekileceğini belirtti.
Tasarının işçi sağlığı ve iş güvenliğine dair bir iyileştirme getirmediği, kazalarda sorumluluğu maden mühendislerine atarak teknik nezaretçiliği kaldırdığını, mühendislerin yetkilendirilmiş tüzel kişilere kurban edildiğini, diplomaların MİGEM'in onayına sunulduğu ve 2880 maden mühendisinin işsiz kalacağı ifade edildi.
Denetim birimi kurulmalı
Oda şu önerileri sundu:
"Madencilik Bakanlığı kurulmalı. Maden İş Kanunu çıkarılmalı. MİGEM'in taşra teşkilatı kurularak yeterli ve yetkin kadrolara sahip olması sağlanmalı. ETKB veya MİGEM bünyesinde güçlü ve etkin bir denetim birimi kurulmalı. "Teknik Nezaretçilik" kurumunda ücretlerin bir fondan alınması sağlanarak güçlendirilmeli, iş ve meslek güvencesi sağlanmalı." (NV)
