Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın cumhurbaşkanlığı seçimlerini kazanmasının ardından Adalet ve Kalkınma Partisi'nde (AKP) nasıl bir yapılanmaya gidileceği en çok tartışılan konuların başında yer alıyor.
AKP'de yaşanabilecek olası senaryoları Hürriyet'ten Mehmet Yılmaz, Taha Akyol, Fatih Çekirge; Milliyet'ten Kadri Gürsel, Mehmet Tezkan, Güneri Civaoğlu; Vatan'dan Ruşen Çakır'ın bugünkü köşe yazılarından ve Cumhuriyet'ten Emine Kaplan'ın "Köşke Oturmadan Gül Kavgası Başladı" başlıklı özel haberinden derledik.
Yılmaz: Güçlü genel başkan şart
“Erdoğan’ın neredeyse dört seçmenden birinin oy kullanmadığı bir seçimde yüzde 52 civarında oy alarak seçilmiş olması, gelecek ile ilgili planlarını gözden geçirmek zorunda kalacağını gösteriyor.
“Cumhurbaşkanına kayıtsız şartsız bağlı profili düşük başbakan formülü yeniden masaya yatırılacaktır diye düşünüyorum.
“AKP, gelecek yıl yapılacak genel seçimde, Anayasa’yı değiştirebilecek bir oy oranına ulaşmak istiyorsa, bunu profili düşük bir genel başkan ile başaramayacak. Bu seçim sonucu bunu açıkça gösteriyor.
“Bu sonuç, AKP içinde “güçlü genel başkan” fikrinden yana olanların da ellerini güçlendirecek bir sonuçtur.”
Akyol: Erdoğan’ın müdahaleleri zarar verir
“Önümüzdeki 2015 seçimlerinde gerek siyasi motivasyon, gerek mevsim bakımından muhalefet daha aktif davranır, AKP de yine 20 milyon civarında oy alırsa, hiçbir şekilde Anayasa’yı değiştirme, hele de başkanlık sistemine geçme imkânı olmayacaktır.
“Demek ki Erdoğan Çankaya için düşündüğü siyasi projeleri parlamenter sistem içinde tutmalı, sistemi zorlamamalıdır.
“Erdoğan parlamenter sistemin sadece kesin kurallarına değil, aynı zamanda teamüllerine de uygun davranırsa, yani partisiz ve ülkedeki siyasi akımları birleştirici davranırsa, kendisi de ülke de rahat eder. Partisine ve hükümete müdahale etmesi, onu kısa vadede güçlendirse de uzun vadede siyasi istikrara zarar verir.”
Çekirge: Fiilen başkanlık rotasına girildi
“Önümüzdeki çok kısa bir dönem içinde AK Parti kongresi yapılır. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın uygun göreceği bir isim genel başkan ve başbakan olur. Yarı başkanlık fiilen işlemeye başlar. İstikrar açısından önemli bir dönemdir bu.
“Türkiye fiilen başkanlık sistemine doğru bir rotaya girmiştir. Erdoğan kendisiyle uyumlu bir başbakanla çalışacağının sinyalini zaten vermişti.”
Civaoğlu: Koalisyon söylemleri olabilir
“Erdoğan bir sürpriz olmazsa kendi tercihine göre bir ismi önce AK Parti Genel Başkanı seçtirecektir. 28 Ağustos’ta Çankaya’ya çıkınca da onu, Başbakan atayacak ve Bakanlar Kurulu’nu oluşturma görevini verecektir.
“AK Parti’nin başına geçireceği ve hükümeti kurmakla görevlendireceği şahsın ona sağ eli kadar yakın olacağını söylemek mümkün.
“2015 Genel Seçimleri’nde yeni bir Anayasayı referanduma götürecek sayıda Meclis grubu kurmak AK Parti’nin hedefidir. Bu da başkanlık sistemini öngören ve devletin kurum ve kurallarını bu odak etrafında yeniden dizayn eden bir Anayasa yapmak projesidir.
“Şu sandık sonuçlarıyla yapılan Genel Seçim simülasyonları koalisyon hükümetleri söylemlerini de yıllar sonra yeniden gündeme taşımakta.”
Gürsel: Anayasa krizi ortamında yaşayabiliriz
“Erdoğan cumhurbaşkanı yetkilerini de üstlenmiş bir başbakan, ya da başbakan yetkilerini de kullanan bir cumhurbaşkanı olacak. Onun atayacağı başbakan da fiilen başkan yardımcısı ya da kabine başkanı olarak hizmet verecek.
“Bu yeni rejim kendi anayasasını yapacak güce erişemezse mevcut anayasa yürürlükte kalacak. Yeni rejimin başkanı şimdiki anayasa ile çatışan karar ve uygulamalara meylettiği nispette de inişli ve çıkışlı bir anayasa krizi ortamında yaşama ihtimalimiz var.”
Tezkan: Genel başkan 24 Ağustos’ta belirlenir
"İkinci raunt genel seçimler. Başbakan genel seçimlerde hedefine ulaşmak için Anayasa’yı değiştirecek oranda milletvekiline sahip olmak istiyor. Çünkü Anayasa’yı değiştiremezse ‘başkan’lık özlemine kavuşamıyor.
“Genel seçimde AKP’nin 367 milletvekiline ulaşması lazım. Hadi olmadı 330 sayısına.
330’dan aşağısı Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın işine yaramıyor.
“AKP kongreye tek adayla gidecek. Başkanlık yarışı olmayacak. Bir kişiyi işaret edecek. O kişi önce AKP genel başkanı seçilecek sonra Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından başbakan atanacak.
“Peki, ne zaman olacak? 28 Ağustos’tan önce. Başbakan adaylık sürecinde yaptığı konuşmalarda bunun sinyallerini verdi. Büyük bir ihtimalle 24 Ağustos’ta.”
Çakır: Gül’ü tercih etmek zorunda kalabilir
“İlk turda seçilen Erdoğan’ın bundan sonra ülkeyi bir şekilde başkanlık sistemine sokmak isteyeceği muhakkak ancak bu oy oranıyla bunu gerçekleştirebileceği şüpheli.
“Yüzde 52 ile cumhurbaşkanı seçilen Erdoğan’ın Abdullah Gül gibi kafasındaki projeleri hayata geçirmesinde kendisine sorun çıkartabilecek bir ismi AKP liderliği ve başbakanlık için düşüneceğini sanmıyorum.
“Ancak iç politik kaygılardan ziyade, bölgemizdeki altüst oluşların doğurduğu ve doğurabileceği riskler nedeniyle Gül gibi güçlü bir ismi tercihe etmek zorunda kalabilir.”
Kaplan: Gençler Gül’ü istemiyor
“Beklenen bir oy oranıyla seçimi kazanılamamasının, partide Gül’ün genel başkanlığını ve üç dönem kuralını değişmesini isteyen ekibin Erdoğan ve parti yönetimine yönelik baskıyı artırabileceğine dikkat çekiliyor.
“Parti içinde genç ekip Gül’ün yerine yeni bir isim etrafında yola devam edilmesini isterken, partinin tamamı üç dönem kuralına takılan eski isimler ise Gül’ün partinin başına dönmesini istiyor.
“Parti yönetiminde özellikle Gül’ü istemeyen ekip, 28 Ağustos’tan önce olağanüstü kongreye gidilerek yeni genel başkanın seçilmesini istiyor. MKYK’de Gül’ü isteyen üyelerin ise kongrenin 28 Ağustos sonrasına bırakılmasını isteyebileceği kaydediliyor.” (EKN)
