Yerel medyada yer alan haberlere göre, sadece Aralık ve Ocak aylarında 650 infaz gerçekleşti. Her iki ay da, bazı tatil dönemlerinde idamlarda görülen yükselişlerin yaşanmadığı, "normal geçen aylar" olarak değerlendiriliyor. UAÖ'ye göre, gerçek rakam çok daha fazla, çünkü Çin, idam ettiği kişilerle ilgili detayları yayınlamayı reddediyor.
"İdam edilenler arasında 'masumlar' olabilir"
"Çin'de ölüm cezasıyla ilgili politika ve uygulama arasında büyük bir uçurum olduğunu" söyleyen UAÖ Asya Birimi Direktör Yardımcısı Catherine Baber, "Hükümet ölüm cezasının dikkatle ve ihtiyatla uygulandığını söylüyor, ama idamlardaki artış, her türlü 'ihtiyat' masalının boş olduğunu kanıtlıyor" dedi.
"Üstelik idam edilenlerin bazılarının masum olabileceğiyle ilgili ciddi endişeler var. Çin'in adalet sistemi adil yargılamayı garanti altına alacak kadar sağlam değil."
"Neşeli bir yeni yıl için"
Çin'deki son idamlarla ilgili yayınlanan birçok rapor, bir defada on ya da daha fazla kişinin idam edilmesini "sosyal istikrarı korumak ve halkın güvenli, mutlu ve neşeli bir yeni yıl geçirmesi" için gerekli olduğunu dile getiriyor.
Baber, "Ölüm cezasının potansiyel suçluları caydırmak için diğer cezalardan daha etkili olduğuna dair ikna edici hiçbir kanıt bulunmamaktadır. İdamların 'sosyal istikrarı koruduğunu' iddia etmek, tehlikeli bir yanlış anlamadır" diyor.
"Farklı mahkemeler farklı standartlar uyguluyor"
Çin'de ölüm cezasının aşırı kullanımına dair tartışmalar, Yüksek Halk Mahkemesi'nin tüm ölüm cezalarını yeniden incelemesini sağlayacak reform önerisi üzerinde yoğunlaşıyor. Şimdiki sistemde, farklı mahkemeler farklı standartlar uyguluyorlar.
Ancak bu reform ve "ölüm cezası yerine daha uzun hapis cezaları verilmesi" önerisi, "işkenceyle elde edilmiş itiraflar, avukatlarla kısıtlı görüşebilme ve yargı sürecine siyasi müdahalede bulunulması" gibi diğer sorunlara açılım getirmiyor.
24 saatte yargılanıp idam edildi
Bu siyasi müdahalelerden biri de "sıkı darbe" denen suçla mücadele kampanyaları. Bu dönemlerde davalılara diğer zamanlardan çok daha ağır cezalar veriliyor.
Son "sıkı darbe" kurbanlarından biri olan Lu Shile, Çin'in doğu kıyısında bir şehir olan Qingdao'da idam edildi. İdama giden yargı süreci "etkin, hızlı ve ağır ceza politikasının" iyi bir örneği olarak övüldü. Lu, 24 saat içinde yargılandı, temyize başvurdu, itirazı reddedildi ve idam edildi.
Lu'nun yargılandığı Qingdao mahkemesi, olağandışı bir şey yaparak, 2004 yılında gerçekleştirdiği idamların sayısını bildirdi. Çin genelinde ölüm cezası vermeye ve uygulamaya yetkili yaklaşık 400 mahkemeden sadece biri olan bu mahkeme, 57 kişinin ölmesine sebep oldu.
Avrupa Birliği'ne çağrı
Avrupa Birliği (AB) uzun süredir Çin'le ilgili en temel insan hakları sorununun ölüm cezası uygulaması olduğuna dikkat çekiyor. Geçtiğimiz iki haftada öldürülenlerin çoğu, kamu tesislerini tahrip etmek ve ekonomik suçlar gibi şiddet içermeyen suçlardan idam edildi.
UAÖ Asya Birimi Direktör Yardımcısı Catherine Baber, "AB'nin 1989'da işlenen insan hakları ihlallerine tepki olarak Çin'e başlattığı silah ambargosunun kaldırılıp kaldırılmayacağına karar verirken AB liderlerinin bu insanları hatırlamalarını istiyoruz" dedi.
Baber, "Çin hükümetinin son yıllarda ticaret yasalarını Dünya Ticaret Örgütü'yle uyumlu hale getirme konusunda büyük yol kat ettiğini" hatırlattı.
"Çin hükümeti artık uluslar arası insan hakları standartlarına uygun davranma konusunda da aynı kararlılığı göstermeyi halkına borçludur. Tüm dünyanın Beijing'de Olimpiyat bayrağı altında toplanarak 'insanlığı kutlayacağı' 2008'e kadar idamların durması ve ölüm cezasının hem yasalarla hem de uygulamada yasaklanmış olması gerekir."(BB)
