* Görsel: komurmasalları.com
İklim Haber, kömürün temiz, ekonomik, yerli ve milli olduğu argümanlarını komurmasallari.com sitesi ile çürütüyor.
“Kömür Masalları” çalışmasıyla Türkiye’de kömür hakkında üretilen argümanların temelini mercek altına alan İklim Haber, bu savları komurmasallari.com’da beş başlık altında topluyor.
İklim Haber’in çalışmasına göre kömür ne temiz ne ucuz, ne de gerçekten yerli ve milli.
TIKLAYIN - Tüm dünyada yeni kömür projelerinin tek alıcısı Çin
“Temiz de değil, ucuz da”
Kömür endüstrisinin temiz kömürden bahsederken bile “verimlilik” ve “katma değer” gibi ifadeler kullanmasının endüstrinin önceliğinin sosyal ve çevresel sürdürülebilirlik olmadığını gözler önüne serdiğini vurgulayan Kömür Masalları, tipik bir kömür santralının sadece yüzde 34 verimlilikle çalıştığını hatırlatıyor.
Çalışma, aynı zamanda kömürün iklim değişikliğine sebep olan karbon emisyonlarını tutmayı vadeden ve yaklaşık 30 yıldır konuşulan teknolojileri kullanan tek bir santral bile bulunmadığının altını çiziyor. Öte yandan 520 MW’lık ortalama bir kömürlü termik santralın soğutma sisteminin bir günde 1,1 milyar litre suya ihtiyaç duyduğu ortaya konuluyor.
Sürekli kullanılan diğer bir argümanın da “ucuz kömür” savı olduğunu ancak kömürün külünü, atıklarını, çevre ve insan sağlığını hesaba hiç katmayan bu argümanın, yıllardır sadece kilovat/saat hesabı üzerinden ekonomikliği açıklamaya çalıştığını vurguluyor.
2010-2019 yıllarında güneş santrallarında elektrik üretim maliyetinin yüzde 82, rüzgarın ise yüzde 40 düştüğünü hatırlatan rapor, Türkiye’de yapılan yatırımları karşılaştırarak kömürün aslında ucuz bir kaynak olmadığını gözler önüne seriyor.
“Yerli de değil, milli de”
Kömür Masalları Türkiye’nin her yıl daha fazla kömür ithal ettiğinin altını çiziyor. Neredeyse her yıl yeni bir ithal kömür santralı projesinin hayata geçtiğini belirten çalışma, 2006’da sadece 2 GW olan ithal kömürlü santralların 14 yılda 4,5 kat artarken, aynı süreçte yerli kömür santrallarının ise sadece 8 GW’tan 10 GW’a çıktığını ortaya koyarak Türkiye’de kömürün yerli ve milli bir enerji kaynağı olmaktan nasıl uzaklaştığını vurguluyor.
Son olarak kömür santrallarının yerel ekonomiyi canlandırdığı ve istihdam yarattığı argümanlarının da gerçeği yansıtmadığını belirten çalışma, santralların ve madenlerin olduğu ilçelere kömürün kalkınma ve ekonomik refah getirmediğini, kamusal raporlara atıfta bulunarak ispat ediyor. Bahsi geçen bölgelerin ne yaşam kalitesi anlamında ne de istihdam konusunda gelişme göstermediği ortaya koyuluyor.
Doğru: Gezegenin ve insanlığın geleceğine darbe
İklim Haber Yayın Yönetmeni Barış Doğru, Türkiye’de kömür meselesine ilişkin şu değerlendirmeleri yapıyor:
“Kömürlü termik santralların ekonomik rasyonalitesi aslında tamamen bitti ama kömürü savunanlar, bu sonu geciktirmek için içi boş masallara başvuruyor. Kömür lobisi, yatırımlarını kurtaracak gerçekler kalmadığı için kömürün tanıtımına, imaj çalışmalarına yatırım yapıyor.
“Kömür Masalları’yla, bu masalların hiçbirinin gerçeği yansıtmadığını göstermeye çalışıyoruz. Kömürle üretilen her kw elektrik, gezegenin ve insanlığın geleceğine vurulmuş bir darbedir. Kömürden çıkışı hızlandırmak için elimizden geleni yapmak zorundayız.”
Kömürün etkileri
Ekosfer Derneği'nin kömürle ilgili birçok veriye ve Türkiye'de yapımı süren, planlanan ve çalışan termik santralların etkileşimli haritasına ev sahipliği yapan Türkiye'de Kömür (turkiyedekomur.org) adlı internet sitesinine göre, kömürün dünyaya etkileri şöyle:
Kömür ve iklim krizi: Kömür karbon etkisi en yoğun fosil yakıt. Küresel ısınmadaki artışı Paris Anlaşması’nda hedeflenen 1,5°C ile sınırlı tutabilmek için gereken emisyon azaltım hedeflerine ulaşmada kömür kullanımının kademeli azaltılması ve tamamen durdurulması kilit önem taşıyor.
Kömür ve sağlık: Fosil yakıtlardan kaynaklanan küresel hava kirliliği maliyeti günde 8 milyar ABD Dolarına ya da dünya GSYİH'sinin yaklaşık yüzde,3'üne ulaştı. Hava kirliliğinin insan sağlığı üzerinde birçok olumsuz etkileri var: Solunum yolu enfeksiyonlarına karşı savunmasızlık, alerjik solunum sistemi hastalıklarında ve Kronik Obstrüktif Akciğer hastalığında şiddetlenme, gözlerde tahriş, solunum sistemi kanserleri, solunum ve dolaşım sistemi hastalıklarının görülme sıklığında ve ölüm oranlarında artış.
Kömür ve geçim kaynakları: Kömür, çıkarılmasından ve taşınmasından, hazırlanmasına (kırma, eleme ve yıkama yoluyla) ve yakılmasına kadar tüm aşamalarda ve bu aşamaların her birinde üretilen atığın bertarafı sırasında doğal çevre üzerinde olumsuz etkilere neden oluyor. Ormanları, vadileri ve dağları yok ederken, yeraltı ve yüzey su kaynaklarını kirletiyor veya kurutuyor.
(TP)
