Sansürlenen ilk gösterim, tek günahının cehenneme inanmadığını itiraf etmek olduğunu söyleyen 84 yaşındaki Arjantinli ünlü sanatçı Leon Ferrari'nin çalışmalarına yer veren, 17 Kasım'da kapatılan sergi oldu.
Ferrari'nin Buenos Aires'deki sergisindeki eserlerinde Katolik azizleri, İsa Mesih ve Bakire Meryem mikser, tost makinesi ve kızgın bir tavanın içinde betimlenmişti.
Sanatçılara ölüm tehdidi
Serginin 29 Kasım'daki açılışından kısa bir süre sonra Buenos Aires piskoposu Kardinal Jorge Bergoglio serginin "tanrıya küfür" olduğunu açıkladı ve kapatılmasını istedi
Kardinalin sözlerinden etkilenen bir grup fanatik çalışmalardan bazılarını "Kral Mesih çok yaşa" sloganları atarak parçaladı. Daha sonra beş binden fazla Katolik, serginin sürdüğü binanın önünde gerçekleşen ve Bakire Meryem için oluşturulan "tazminat kitlesi"ne katıldı.
Kavganın şiddetlenmeye başlaması nedeniyle, sanatçı Roque Fraticelli'nin Arjantin Cordoba'daki belediye binasındaki sergisi henüz başlamadan yerel yetkililerce iptal edildi. Sanatçıları öldürmekle tehdit eden göstericiler Fraticelli'nin de çalışmalarında Hıristiyan azizlerine yer vermesine öfkelenmişlerdi.
Cordoba başpiskoposu Carlos Nunes belediyede bu tip çalışmaların yer aldığı bir serginin açılmasından kaygılandığını söyledi.
Diri diri yakmak
Kendisi de Cordobalı olan Fraticelli, IPS'ye "Bana hakaret ettiler ve beni diri diri yakmakla tehdit ettiler. Daha önce hiç bunun gibi bir şey yaşamamıştım" dedi.
Sanatçı, Ferrari'nin çalışması nedeniyle çıkan olaylarla ilgili "inanılmaz tesadüfler" olduğunu söyledi ve yetkililerin bir grup "paralı fanatik"in isteklerine boyun eğmesinin kendisini öfkelendirdiğini söyledi.
Cordoba Belediye Başkanı Luis Juez serginin güvenlik nedeniyle iptal edildiğini söylüyor.
Belediye başkanı açıklamasında "Kamusal alanlar vatandaşlara aittir ve kamusal alanlarda gerçekleşen bir olay nedeniyle rahatsız olan ve ahlaki olarak hakarete uğradığını düşünenler olursa, biz yetkililer olarak bunun olmasına izin veremeyiz" dedi
"Çirkinliği" görmememe hakkı
Fraticelli'nin çalışmaları 10 sanatçının Noele bakışlarıyla ilgili çalışmalarının bulunduğu serginin bir parçasını oluşturuyordu. Sanatçılar Belediye Binasının her odasına birer enstalasyon kurmayı planlıyordu ama tartışmalar nedeniyle tüm sergi 21 Aralık'taki açılışından önce iptal edildi.
Fraticelli'nin enstalasyonu Bakire Meryem'i Kutsal Ruhu simgeleyen Kuş kafalı bir adamla cinsel ilişkiye girerken gösteriyordu.
Çalışmanın içeriği duyulunca rahip Julian Espine, yanında bir grup öfkeli Katolik'le beraber belediye merkezine gitti ve sanatçıyı göklerin anasını (bakire Meryem) gerekirse yumruklarıyla savunacağını söyleyerek uyardı .
Rahip bir vatandaş olarak bu tip çirkinlikleri görmeme hakkına sahip olduğunu söyledi.
Sanatçı ise gösterilen tepki nedeniyle şoktaydı ve saldırganlardan bir tanesinin ağlayarak gök yüzüne bakarken, Belediye Merkezi çevresindeki parmaklıklara sıkıca tutunup "Seni öldüreceğim" diye bağırdığını belirtti.
Politik ressam Ferrari
Maria Belen Lagar'ın Buenos Aires'de Elsi del Rio özel sanat galerisinde bir sergide yer alan ve oyuncak bebek başlarına sahip Bakire Meryem heykellerinden oluşan çalışmalarına yapılan saldırı ise daha az şiddetliydi.
Bir grup genç Katolik heykelleri taşladı ve enstalasyonların inançlarına hakaret ettiğini bu yüzden kaldırılmasını istediklerini söyledi. Galerinin camları kırıldı, ancak Bakire Meryem heykellerinin zarar görmemesi mucizeviydi
Ancak kuşkusuz Ferrari'nin çalışmalarının bulunduğu sergiyle ilgili tartışmanın uyandırdığı yankı medya yayınlarında da geniş ölçüde yer bulması nedeniyle çok fazlaydı.
Ferrari diğer sanatçılar tarafından Arjantin'in yaşayan en önemli politik ressamı olarak görülüyor. 1960'larda Kavramsal sanatı Arjantin'e ilk defa getiren o olmuştu, eserleri şu anda da New York Modern Sanat Müzesi'nin ve benzeri prestijli kurumların sergilerinin bir parçası
Buenos Aires belediyesi Ferrari'ye belediyeye ait bir sanat binası olan Recoleta Kültür Merkezi'nde gösterilecek retrospektif bir sergi önerdi. Ferrari içinde seramiklerin, heykellerin, çizimlerin, oymaların ve kolajların da bulunduğu 400 çalışmasını 29 Kasım'da açılan sergiye vermişti.
Cehennem ifadelerine itiraz
Çalışmaların üçte birinin Katolik betimlemelerde özellikle cehennem ifadelerindeki acımasızlığı suçlayan eserler olması nedeniyle skandal büyüdü.
Cezalandırma ve acı içeren bu görüntülerde farklı düşünenlere işkence edilmesinin yüceltildiğini iddia eden Ferrrari, Katolik kilisesinin kutsal figürlerini kurban olarak gösteren çalışmalar üretmeyi tercih etmesinin asıl nedeninin de bu olduğunu söyledi.
Üzerine en sert tartışmalar yapılan heykeller Bakire Meryem'in bir mikserde, azizlerin ve papaların kızgın bir tavada ve İsa Mesih'i de düşmekte olan bir Amerika Birleşik Devletleri hava kuvvetleri savaş uçağında gösterenlerdi.
Çok kısa bir süre içinde protestolar patlak verdi. Kardinal Jorge Gergoglio açık bir mektupta sanatçıyı dine küfretmekle suçladı ve bir grup Katolik avukat da serginin kapatılması çağrısında bulundu.
Bir grup fanatik ise kültür merkezine zorla girerek sergideki parçalardan bazılarına zarar verdiler ve o sırada sergiden bulunan bir kadının yaralanmasına yol açtılar.
17 Aralık'ta bir yargıç şehir yöneticilerine Ferrari retrospketifini Hıristiyanların duyarlılıklarına zarar verdiği gerekçesiyle kapatmalarını söyledi. Ona göre sergi çoğunlukta olan dini bütün Katoliklerin mahremiyetine tecavüz ediyordu ve onların çoğunluk olarak serginin kapanması yönündeki isteklerini kabul ettirmeye hakları vardı.
Yargıtay bekleniyor
Buenos Aires belediye yöneticileri karara uydular ancak kararın değişmesi için ifade özgürlüğünü öne sürerek yüksek mahkemeye başvurdular. Şu anda karar vermesi gerekenler Yargıtay üyeleri.
Ama Yargıtay karar vermekte gecikirse Şubatta ayında, iptal edilen serginin yeniden başlaması için bir emir gelebilir.
En az 30 bin kişinin Ferrari'nin çalışmalarını gördüğünü ama kendi eserlerinin içinde bulunduğu serginin hiç açılmadığına dikkat çekiyor Fratelli. Dahası, aynı sergide yer alan diğer dokuz sanatçı da kendi çalışmalarını bu yüzden sergileyemiyor, bu yüzden yasal yollara başvurmayı düşünüyorlar.
Sansüre karşı gösteriler
Ferrari retrospketifinin kapatılması binlerce kişinin 19 Aralıkta sansür karşıtı bir gösteri için sokaklara dökülmesine neden oldu. Ferrari protestoculara teşekkür etti. Kamuoyu tepkisinin bir bütün olan projeyi bitiren son dokunuşu yaptığını söylüyor sanatçı.
Kilise resimleri yapan bir babanın oğlu olan Ferrari pek az kişinin sahip olduğu bir dini sanat bilgisine sahip.
Ferrari, Michelangelo, Giotto ve Luca Signorelli gibi ustaların eserlerinin biçim olarak muhteşem olduğunu ama içerik olarak korkunç olduğunu söylüyor, çünkü bu eserler, işkenceyi, gösteriyor, onaylıyor, takdir ediyor ve kutsuyorlar.
İşkence ve Hıristiyanlık
Sanatçı serginin kapanmasının ardından basına tüm bu tartışmanın tek bir basit gerçekle özetlenebileceğini söylüyor: "İşkenceye karşıyım ve Hıristiyanlık bunu destekliyor ve konu sadece Hıristiyanlıkla ilgisi değil."
Birleşik Devletler'de, toplumun yüzde 65'iinin cehennemin varlığına inandığını söyleyen Ferrari, bunun Amerikalıların çoğunun farklı düşünenlere işkence edilmesini haklı bulduklarını ortaya koyduğunu belirtiyor ve "bu yüzden onlar için (George W.) Bush hükümetinin imansız Iraklıları öldürmesi bir şey fark ettirmiyor". (MV/CC/BA)
* Marcela Valente'nin IPS Haber Ajansı'nca geçilen haberini Cihan Cinemre Türkçeleştirdi.
