* Fotoğraf: Anadolu Ajansı.
Sanayi tesisleri, trafik ve evsel kaynaklardan atmosfere yayılan kirleticiler insan sağlığı üzerinde potansiyel bir risk oluştururken hava kirleticilerin etkisi sadece dış mekânlarda değil insanların zamanlarının çoğunu geçirdiği iç ortamlarda da etkisini gösteriyor.
Gerekli önlemlerin alınmadığı kapalı mekânlar, o ortamda yaşayan veya çalışan kişilerde hasta bina sendromu (HBS) adı verilen rahatsızlığa neden olabiliyor.
Anadolu Ajansı muhabirine konuşan Prof. Dr. Emine Didem Evci Kiraz, sendromun iki günden uzun süren baş ağrısı, göz veya burunda irritasyon gibi şikâyetlerle kendisini gösterdiğini belirtti.
Önlemler
İnsanların, zamanlarının yaklaşık yüzde 80-90'ını konutlar, okullar, resmi binalar, kapalı spor salonları, eğlence yerleri ve taşıtlar gibi kapalı mekânlarda geçirdiğini vurgulayan Kiraz, sendromu en çok tetikleyenin yetersiz havalandırma olduğuna değinerek şu uyarılarda bulundu:
"Arızalı, doğal olmayan, bakımsız ısıtma, havalandırma ve iklimlendirme sistemleri iç ortam hava kirliliğini artırıyor. Kirleticilerden korunmak için kaynakla aranıza mesafe koymanız, kaynağı ortamdan uzaklaştırmanız, kaynağı başka bir kaynakla değiştirmeniz, kaynakla aranıza engel koymanız gerekiyor.
"Yemek pişirirken yeterli derecede havalandırma yapılmalı. Dumana maruz kalmamaya dikkat edilmeli. Kapalı alanlarda sigara içilmemeli, yeterli havalandırma olmayan yerlerde aerosoller kullanılmamalı.
"Evlerde mümkün olduğunca halı kullanılmamalı ve silinebilir alanlar artırılmalı. Dosya, kitap, kâğıt gibi eşyalar kapalı dolaplarda muhafaza edilmeli."
HBS nedir?
"Ofis hastalığı" ya da "plaza hastalığı".
Danimarka ve İngiltere'de yapılan araştırmalar, bu mekânlarda çalışan kişilerde çalışma ortamlarına bağlı ciddi etkilenmeler olduğunu gösterdiği için konu 1982 yılında Dünya Sağlık Örgütü'nün (DSÖ) raporlarına konu oldu.
DSÖ yaptırdığı incelemeler sonucu yeni yapılan binaların yüzde 10-30'nun insan sağlığına zararlı olacak şekilde iç hava kirliliği sorunlarının olduğunun saptadı. Bu nedenle ortaya çıkan bu klinik tablo için DSÖ "hasta bina sendromu" (HBS) ismini kullandı.
(TY)
