Kolombiya'da meclisin yemin edip göreve başladığı ve Sosyal Birlik Partisi'nden Dilian Francisca Toro'nun meclis başkanı olduğu Haziran'dan beri, Toro, ülkenin 26 kadın milletvekilinin birlikte çalışmalarını sağlamak için uğraşıyor.
Kolombiya'da güçlü siyasi kutuplaşma yaşanan bir dönemde ortaya çıkan kadın komitesi, kadın hakları için çok çaba sarf etmiş olan eski devlet bakanı, ilerici milletvekili Cecilia López Montaño'dan, Cumhurbaşkanı Álvaro Uribe'nin sağ partisinden Gina Parody'e kadar, 12 senatör ve 14 milletvekili kadını bir araya getiriyor.
Senato'nun medya ilişkileri sorumlusu Adriana Cabiedes, IPS'e, grubun her Çarşamba günü bir araya geldiğini ve büyük bir hevesle kadınların Kongre'deki temsiliyetini güçlendirmek ve kadınlar lehine olan girişimleri desteklemek için büyük çaba sarf ettiklerini söyledi.
Kolombiya'da kadınlar, 102 üyeli Senato'nun sandalyelerinin yüzde 11.7'sine, 161 üyeli Temsilciler Meclisi'nin sandalyelerinin ise yüzde 8.4'üne sahip.
İktidardaki APRA Partisi'nden olan Kongre Başkanı Mercedes Cabannilos'un desteğiyle, Peru'da da ilk kez kadın milletvekillerinden meydan gelen bir grup oluşturuldu.
28 Temmuz'da görev başına gelen ve meclisin üçte birini oluşturan 35 kadın kongre üyesi, Perulu kadınlar için tüm sosyoekonomik alanlarda eşit fırsatlar yaratacak yasalar geçirmeyi amaçlıyor.
Grubu oluşturan kadın milletvekilleri sekiz farklı siyasi partiden. Çoğunluğu ise (12 tanesi), cumhurbaşkanlığı seçimlerinde milliyetçi ve kurulu düzen karşıtı Ollanta Humala'yı destekleyen, Peru için Birlik ve Peru Nasyonalist Parti'nin oluşturduğu ittifaktan.
Üç dönemdir Kongre'de olan Cabanillas, IPS'e, "Bu kez, seçilmiş olan kadın milletvekilleri cinsiyet eşitliği konusunda çok daha ilerici görüşlere sahip" dedi.
"Önceki Kongre'de tüm sektörleri kapsayan ve geniş, birleşik bir çabayı gerektiren bu konuda, ilerlemeyi engelleyen bir muhafazakarlık hakimdi."
Kadın komitesi fırsat eşitliği girişimlerini tartışacak ve her kongre üyesi kadın yapılan teklifleri kendi meclis komitelerinde teşvik edecek.
Cabanillas, "Artık her şeyin sadece Kadın Komisyonu tarafından yürütülmesini istemiyoruz," dedi.
Daha önceki mecliste, kadınlar 21 sandalyeye sahipti. Şu anda ise kadınlar, meclisteki sandalyelerin 35'ine, yani meclisin yüzde 30'una sahip. Bu da, Peru'da kadınların Kongre'de temsiliyetini garanti etmek amacıyla geçirilen kota yasalarına göre, kadınların sahip olması gereken minimum sandalye sayısı.
Brezilya'da 1996 yılında geçirilen benzeri bir yasaya göre ise, tüm siyasi partiler, milletvekili aday listelerinin yüzde 20'sini kadınlara ayırmak zorunda. Sonraki yılda ise kota yüzde 30'a yükseltildi.
Ancak, yasa, bu kotaya uymayanlar için herhangi bir ceza öngörmediğinden, çok az parti bu kotaları uyguluyor.
Brezilya'daki kadın milletvekilleri şimdi, kadın adayların parti kampanya bütçesinin ve radyo ve televizyonlarda seçimlere ayrılan sürenin yüzde 30'unu almalarını garantilemek için çalışıyor.
Şu anda Brezilya Kongresi'nde 51 kadın var. Bu kadınlar Senato'nun yüzde 10.7'sini ve Temsilciler Meclisi'nin yüzde 8.2'sini oluşturuyor. Kadın milletvekillerinin çoğu solcu. Dört kadın senatör ve 16 milletvekili iktidardaki İşçi Partisi'ne mensup.
Kadın milletvekilleri, 1988 yılında Brezilya Anayasası'nın yeniden yazılmasında büyük bir rol oynadı. Kadın haklarını da Anayasa'ya dahil etmek isteyen kadın milletvekilleri, bazılarının küçük görerek "ruj komitesi" adını verdikleri bir grupta bir araya gelerek güçlerini birleştirdiler.
Kadın komitesindeki kadınlar, mensubu oldukları siyasi partilerinin pozisyonu ne olursa olsun, bir grup halinde oy kullanıyor. Ama Kongre'ye kadın konularında teklifler götüren bir sivil toplum örgütü olan Feminist Çalışmalar ve Danışmanlık Merkezi'nden (CFEMEA) Almira Rodrigues'in IPS'e verdiği bilgiye göre, kadın komitesi, dini ve manevi değerlerin söz konusu olduğu kürtaj veya eşcinsel evlilikler gibi konularda fikir ayrılığı yaşıyor.
Birlikte oy vermenin yanı sıra, Brezilya'nın kadın milletvekilleri, seminerler, tartışma programları ve halk programları organize ediyor. Örneğin, bu yıl, kadın komitesi, kadınlara karşı şiddet konusunda bir yasanın geçirilmesi için tüm ülkede halk oturumlarını da kapsayan büyük bir siyasi hareket başlattı. Yasa Ağustos ayında imzalandı.
Kadın milletvekilleri, sosyal programlar ve cinsiyet eşitliği girişimleri için fon ayırmayı sağlayan bir bütçe yasası için de seferber olmuşlardı.
Rodrigues'e göre, kadın komitesi kota yasası ve cinsiyete dayalı şiddete karşı yasa gibi, bazı çok büyük başarılara imza attı.
Uruguaylı Senatör Margarita Percovich'e göre, 2003'te geçen ve aile içi şiddet davalarında kısıtlama emri verilmesini mümkün kılan yasa, ve kadınlara, yıllık jinekolojik kontrolleri için işten bir gün izin alma hakkını veren kanun, Uruguay'daki kadın komitesinin en büyük başarılarından.
Uruguay'da Meclis ve Senato'yu kapsayan kadın komitesi, sadece siyasi parti mensubu kadınların girişimiyle değil, 1973-1985 askeri diktatörlüğünden demokrasiye geçişte birlikte çalışmış olan akademisyen ve sosyal hareketlerden gelen kadınların girişimiyle, resmi olarak 1992 yılında kuruldu.
Uruguay'da dört kadın senatör ve 11 kadın milletvekili var, ve bunlar Kongre'nin sandalye sayısının yüzde 11'ine sahip.
Percovich, "Ana amacı cinsiyet eşitliği olan, hem yasa tasarılarını hem de iç politikayı kapsayan ortak bir gündemimiz var" dedi.
Kadın şehir konseyi üyeleri ile birlikte düzenlenen eğitim kursları sayesinde, kadınların siyasi katılımı konusunda ilerleme kaydetmenin yanı sıra, "kadın komitesi konuyu halk tarafından tartışılır kıldı; kültürel değişiklikler sağlandı ve medyada daha görünür hale geldik. Ama hala yapacak çok şey var. Mesela kullanılan terminolojiyi değiştirmek gibi" diye ekledi iktidardaki solcu Geniş Hareket koalisyonunun bir parçası olan Vertiente Artiguista partisinden olan senatör.
Kadın milletvekilleri, Orta Amerika'da da birlikte çalışmaya başladı. El Salvador'dan Milletvekili Irma Amaya'ya göre, farklı gruplara mensup kadın milletvekilleri "El Salvadorlu kadınlar için yasal düzenlemeleri teşvik etmek amacıyla, Ağustos ayında parlamentoda bir kadın komitesi kurmaya karar verdi."
Grup, ülkenin meclisinin yüzde 15'ini oluşturan 13 kadın milletvekilinden kurulu. Bu kadın milletvekillerinin sekizi solcu Farabundo Martí Ulusal Kurtuluş Cephesi (FMLN)'den, dördü sağ kanattaki Nasyonalist Cumhuriyetçi Birlik (ARENA)'dan ve biri de Milli Uzlaşma Partisi (PCN)'den.
Kadın parlamenterler, 2006-2007 bütçesinden, kadın hakları, cinsiyet konusu, ve kadınların siyasete katılımı üzerine eğitim programları için 25 bin dolar aldılar.
Kongre üyesi kadınlar, kadın kamu çalışanları ve parti liderlerine yönelik, politikacılar, kadın aktivistler ve diğer halka malolmuş kadınlar gibi, siyasete dahil olmuş kadınlar için bir forum da düzenleyecekler.
Ancak bu kolay olmadı. ARENA'dan Milena Calderón, kadınlar forumunun oluşturulması konuşulurken değişik gruplardan birçok erkeğin, El Salvadorlu kadınların problemleriyle ilgilenmedikleri için genel oturumdan dışarıya çıktıklarını söyledi. "Hala anlamadıkları öyle çok şey var ki," diye ekledi Calderón. (KÖ)
* Brezilya'dan Mario Osava, Kolombiya'dan Helda Martínez, El Salvador'dan Raúl Gutiérrez ve Peru'dan Milagros Salazar'ın katkılarıyla.
* Angela Castellanos 3-5 Kasım'da BİA² projesi kapsamında düzenlenen Uluslararası Bağımsız Medya Forumu için İstanbul'da olacak. Castellanos "Toplumsal Cinsiyet ve Bağımsız Medya" grup tartışmasına katılacak.
