İran ile nükleer müzakereler: AB’den “nihai metin” açıklaması

İran ve ABD arasında beş ayın ardından Viyana’da yeniden başlayan nükleer müzakereler sona erdi. Müzakereciler nihai metni görüşmek üzere ülkelerine döndü.

İstanbul

İran ile nükleer müzakereler: AB’den “nihai metin” açıklaması

* Fotoğraf: Anadolu Ajansı (AA)

Avusturya'nın başkenti Viyana'da yaklaşık beş ayın ardından İran ile yeniden başlayan nükleer müzakereler dün (8 Ağustos) sona erdi.

Avrupa Birliği (AB) Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, sosyal medya hesabından bir açıklama yaparak 4 Ağustos'ta yeniden başlayan müzakereler ile ilgili değerlendirmede bulundu.

İran'ın nükleer faaliyetlerini sınırlandırmasını ve çeşitli denetimleri kabul etmesini öngören, fakat ABD'nin Başkan Donald Trump döneminde çekildiği Kapsamlı Ortak Eylem Planı'nın (KOEP) "koordinatörü" olarak açıklama yapan Borrell, mesajında şu değerlendirmeyi yaptı:

"Müzakereciler, 21 Temmuz'da KOEP nükleer anlaşmasının koordinatörü olarak masaya koyduğum metinde kalan bir dizi konuya teknik düzenlemeler ile birlikte ince ayar yapmak ve bu konuları ele almak için ABD ve İran arasında gerçekleştirilen müzakere ve yakınlık görüşmelerini kullandı.

"Müzakere edilebilecek şeyler, müzakere edildi. Bu, artık nihai bir metinde.

"Fakat her teknik konu ve her paragrafın arkasında başkentlerde alınması gereken siyasi bir karar yatıyor.

"Bu yanıtlar olumlu olursa bu anlaşmayı imzalayabiliriz."

Negotiators used these days of discussions and proximity talks between the US and Iran to fine tune and address - with technical adjustments - a handful of issues remaining in the text that I have put on the table last July 21, as coordinator of the #JCPOA nuclear deal.
(1/2)
— Josep Borrell Fontelles (@JosepBorrellF) August 8, 2022

İran'dan açıklama

Viyana'daki nükleer müzakereleri ile ilgili İran Dışişleri Bakanlığı da dün bir açıklama yaparak Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan ile Josep Borrell'in sona eren görüşmeleri değerlendirdiğini duyurdu.

Abdullahiyan, "İran müzakere heyeti anlaşmaya varmak için irade ve ciddiyetiyle Viyana'daki görüşmelere katıldı. Kalan sorunları çözmek için yapıcı fikirler sundular. Beklentimiz, anlaşmanın nihai metnine ulaşmak için tüm tarafların kararlılık ve ciddiyet göstermeleridir" dedi:

"Nihai anlaşma, İran ulusunun hak ve çıkarlarını güvence altına almalı ve yaptırımların etkili ve istikrarlı bir şekilde kaldırılmasını garanti etmelidir."

Josep Borrell de konuşmasında Viyana'daki son müzakerelerde nispi bir ilerleme kaydedildiğini dile getirdi:

"Viyana'daki son görüşmelerde nispi bir ilerleme kaydedildiğine inanıyorum. Müzakerelerin bu aşamasına ilişkin değerlendirmem olumludur, koordinatörler olarak tüm taraflar için iyi bir sonuca ulaşılıncaya kadar görüşleri yakınlaştırmaya yönelik çalışmalarımızı sürdüreceğiz."

TIKLAYIN - İran ile nükleer müzakereler Viyana'da yeniden başlıyor

Viyana'daki görüşmelerde İran'ı Dışişleri Bakan Yardımcısı ve Başmüzakereci Ali Bakıri, ABD'yi İran özel temsilcisi Rob Malley temsil etti.

AB Dış İlişkiler Servisi Genel Sekreter Yardımcısı Enrique Mora da 3 Ağustos'ta sosyal medya hesabından bir açıklama yaparak Kapsamlı Ortak Eylem Planı'nın (KOEP) "tam olarak uygulanmasını görüşmek üzere" Avusturya'nın başkenti Viyana'ya gittiğini duyurmştu.

İran nükleer anlaşması hakkında

İran, 2016 yılında P5+1 olarak bilinen Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin (BM) beş daimi üyesi ABD, Çin, Rusya, İngiltere ve Fransa ile Almanya arasında müzakerelerin ardından zenginleştirilmiş uranyum üretimi ve saklama kapasitesine sınır getireceği, nükleer tesislerinin denetlenmesine izin vereceği ve tavsiyeler üzerine tesislerini modifiye edeceği veya tamamen kapatacağına dair bir anlaşma imzalamıştı.

Ancak ABD Başkanı Barack Obama döneminde imzalanan anlaşmadan, Donald Trump 2018 yılında çekilmişti. Trump, anlaşmanın zayıf kaldığını ve İran'ın balistik füze programını kapsamadığını söylemiş ve İran'a tekrar yaptırım uygulanmıştı.

Buna karşılık İran da anlaşmadan aşama aşama uzaklaşmaya ve belirlenen sınırların üzerinde uranyum zenginleştirmeye başladı. İran ile tekrar anlaşmaya varılamadı.

Orta Doğu turu kapsamında 13 Temmuz'da İsrail televizyonuna konuşan ABD Başkanı Joe Biden, "Şu anda var olan İran'dan daha kötü tek şey nükleer silahları olan bir İran. Tekrar bir anlaşmaya varabilirsek onları sıkıca tutabiliriz" ifadelerini kullandı.

İran ile nükleer müzakereler

İran ile 2015'te imzalanan nükleer anlaşmanın yeniden tam anlamıyla uygulanmasını sağlama ve ABD'nin anlaşmaya dönüşünün ele alındığı nükleer görüşmeler, Nisan 2021'den bu yana aralıklarla Viyana'da yapılıyor.

Viyana'da Rusya, Çin, Almanya, Fransa, İngiltere ve İran'dan üst düzey temsilcilerin katılımıyla yapılan müzakerelere eski ABD Başkanı Donald Trump döneminde 2018'de anlaşmadan tek taraflı çekilen Washington, AB aracılığıyla dolaylı katılım sağlıyor.

Washington, Tahran'ın anlaşmadaki taahhütlerine geri dönmesini isterken, İran nükleer anlaşmadan ayrılan taraf olarak öncelikle ABD'nin anlaşmaya dönerek tüm yaptırımları kaldırmasını ve anlaşmadan tekrar ayrılmayacağına dair güvence vermesini talep ediyor.

Borrell'in 25 Haziran'daki Tahran ziyaretinde, ABD ile İran arasında AB aracılığıyla yapılan dolaylı görüşmelerin Doha'da sürdürülmesine karar verilmişti. 29 Haziran'da yapılan görüşmelerde de ilerleme sağlanamadığı açıklanmıştı.

AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Borrell, 20 Temmuz'da İran ile ABD arasındaki anlaşmazlığı çözmek için taraflara yeni bir taslak metin sunduğunu duyurmuştu. Tahran ve Washington yönetimleri de AB'nin sunduğu yeni çözüm önerilerini olumlu karşıladıklarını açıklamıştı.

(SD)

Haber Yeri

BİA Haber Merkezi