* Fotoğraflar: Beyza Kural, Varto
Muş’un Varto ilçesindeki polis saldırılarının ardından bölgeye giden İnsan Hakları Derneği (İHD) heyeti, bir haftada meydana gelen hak ihlallerini raporlaştırdı.
Bugün açıklanan raporda, “Yerel mevzuatta ve uluslararası sözleşmelerde koruma altına alınan hakların ihlalinin faillerinin derhal açığa çıkartılıp yargılanmaları gerekir” dendi.
Heyet
10-17 Ağustos arasında yaşananları inceleyen heyet şöyle: İnsan Hakları Derneği Genel Başkan Yardımcısı Raci Bilici, Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölge temsilcisi Abdulselam İnceören ve Genel Sayman Sevim Salihoğlu, İHD Bitlis Şube Başkanı Seval Karaçelik, İHD Muş Şube Başkanı Tarık Güneş üyesi Saim Atılgan ve İHD Muş Şube yöneticileri Rumet Agit Özer ve Mehmet Işık.
Varto’da ne oldu?
10 Ağustos’ta Varto – Muş karayolunda HPG militanlarının yol kontrolü yaptığı sırada çıkan çatışmada Ekin Van kod adlı Kader Kevser Eltürk vurularak yakalandı.
Öldürülen HPG’li kadın militanının 15 Ağustos gecesi sosyal medyada çıplak görüntüleri yayınlandı. Ardından ilçe merkezine gelen HPG militanları ile güvenlik güçleri arasında kısa süreli yaşanan çatışmadan sonra gece boyunca HPG militanları Varto merkezde kaldı.
Sabah saatlerinde Valiliğinin sokağa çıkma yasağı ile birlikte çatışmaların hızlandı. Dört kişi hayatını kaybetti.
Varto halkı ne diyor? |
Heyet 15-16-17 Ağustos tarihlerinde olaylara tanıklık eden, yaşananlar nedeniyle zarar gören kişilerle görüştü. Halkın anlatımlarından şu sözler derlendi: Çatışma görmedik“Varto merkezde güvenlik güçleri ile HPG militanları arasında çatışma yaşandığı iddialarının doğru olmadığını düşünüyoruz, sokağa çıkma yasağından sonra silah seslerinin yoğunlaştı, sokağa çıkmamız yasak olmasa bile çatışma var mı yok mu bilgimiz olamaz çünkü kurşunlar evlerimizin içine kadar girdi. Kendimizi ailelerimizi korumak için çabaladık.” Hastaneye gidemedik“Hastamız olduğunda dahi hastaneye gitmemiz mümkün değildi, dışarıda ne olduğunu bilmiyorduk ve etrafta hendekler kazılmıştı.” Elektik ve su kesikti“Elektrikler ve sular kesilmişti; her iki önemli ihtiyaç kaynağının da ilçe elektrik tertibatının tahribinden ve hendeklerin kazılması sonrası oluşabilecek su borularının patlamasından kaynaklı olabilir düşüncesindeyiz.” Evlerimiz tarandı, yandı“Varto merkez çatışmaya uygun bir yerleşim yeri değil, evlerimiz, iş yerlerimiz tarandı. Mermi, kurşun delikleri gözle görülür halde, panzer mermilerini bizzat topladık. Roketler atıldı, bazı komşularımızın evleri kısmi yandı bir komşumuzun evi tamamen yandı, evden çıkmasalar kendileri de şu an yoklardı.” Büyük bir patlama“16 Ağustos akşamı çok büyük bir patlama oldu ve ondan sonra çatışma hafifledi ve duyduk ki infaz edilenler varmış, sokağa çıkma yasağı bitmesine rağmen olay yerine yaklaştırılmadık, daha sonra gittiğimizde cenazeleri zaten götürmüşlerdi, ağaçların üstünde, yerlerde et parçaları vardı, gördük, resimlerini çektik. Duyduk ki, Varto’ da ikamet eden Rahmi Kızıltaş ve Abdullah Toprak isimli kişiler ile birlikte iki kişi daha infaz edilmiş.” Çok kaygılıyız“Çok kaygılıydık hala kaygılıyız, çünkü panzerlerin evlerimizi ve iş yerlerimizi taradığını bizzat gördük, sokağa çıkma yasağı varken hareket eden her şeyi taradılar.” |
Yetkililer ne dedi?
Heyet, Kaymakam Mehmet Nuri Çetin ve İlçe Emniyet Müdürü Naci Doğan ile görüştü.
Kaymakam Çetin şunları anlattı:
“Vali beye teşekkür etmemiz lazım, sokağa çıkma yasağı ilan etmese belki 50-60 kişi ölebilirdi, çünkü sokaklara tüplerle bomba düzenekleri döşenmiş, onlarca tüp varmış.”
Heyet, çok fazla ev ve işyerlerinin gelişi güzel tarandığını söyleyince İlçe Emniyet Müdürü Doğan, bunun sorumlusunun gerillalar olduğunu ileri sürdü.
Heyetin gözaltına alınan Ersin Kızılboğa’ye işkence yapıldığını iddialarını sorması üzerine de Doğan, “polisten kaçarken düşüp yaralandığını” iddia etti.
“İnsanlar evlerini boşalttı”
Halkların Demokratik Partisi (HDP) İlçe Eş Başkanı Ersin Sarıgül de şunları anlattı:
“16 Ağustos’ta gün boyu şiddetli çatışma oldu, akşam saat 21.30-22.00 arası çok büyük bir patlama oldu, sonrasında yavaş yavaş silah sesleri azaldı.
Benim evime 35 mermi isabet etmiş, komşumun evinde 50 civarında merminin isabet ettiğini gördük. Benim oturduğum mahallenin tamamında insanlar evlerini boşalttı, ya şehir dışına ya da yakınlarının yanlarına gittiler.
Varto halkı tedirgin, burada 3-4 aylık iş sezonu vardır, buranın esnafı çoğunlukla yurt dışından gelen Vartoluların destekleriyle yaşamını devam ettirir, hemen hemen hepsi geri döndü.”
Öneriler |
Heyet çözüm önerilerini şöyle sıraladı: * Kevser Eltürk’ün yakalandıktan sonra işkence edilerek öldürüldüğü iddiaları araştırılmalı ve sorumlular hakkında yasal işlem başlatılmalı. * Resmi yetkililerin ev ve iş yerlerinin taranması ile ilgili “çatışma esnasında olduğu” yönündeki beyanlarının açıklığa kavuşturulması gerekir. * Varto’da gözaltına alınan Ersin Kızılboğa’nın işkence gördüğü iddialarıyla ilgili etkili soruşturma başlatılmalı. * Rahmi Kızıltaş ve Abdullah Toprak isimli kişiler ile birlikte iki kişinin daha infaz edildiği söylendi. Yerel mevzuatta ve uluslararası sözleşmelerde koruma altına alınan hakların ihlalinin faillerinin derhal açığa çıkartılıp yargılanmaları gerekir. |
(AS)
