İnsan Hakları Derneği’nin (İHD) Türkiye hak ihlalleri raporuna göre, 2013’te 15706 kişi işkence, kötü muamele, onur kırıcı ve küçük düşürüşü davranış ve cezalandırmaya maruz kaldı. İHD, bu sayının siyasal iktidarın otoriterliğini ilan ettiğini söyledi.
İHD’den yapılan açıklamada “Türkiye ihlal raporunu değerlendirdiğimizde, Kürt sorununun demokratik ve barışçıl yönden çözümü noktasında yaşanan gelişmelerin etkisini görmekle birlikte Gezi Parkı direnişi ve sonrasında yaşanan olaylarda hükümetin giderek otoriterleştiğini, 17 Aralık yolsuzluk operasyonları sırasında ise devletin şeffaf ve hesap verebilen bir devlet olmadığını, yargının siyasal iktidarın yanı sıra çeşitli güç odaklarının elinde bir baskı mekanizması gibi kullanıldığına tanıklık ettik” dendi.
Raporda, Öcalan’ın çağrısı ile PKK’nin 21 Mart 2013’de 8. ateşkesi ilan ettiğini ve ilk defa çift taraflı bir çatışmasızlık sürecinin yaşandığı belirtildi.
İHD raporundan hak ihlalleri verileri şöyle:
* Gezi direnişinde müdahale edilen 774 gösteride 9564 kişi yaralandı, 6977 gözaltından 187’si tutuklandı, tespit edilebilen kadarı ile açılan 78 davada 3276 kişi yargılandı.
* 2013’te 774’ü Gezi protestoları olmak üzere 1134 toplantı ve gösteriye müdahale edildi.
* 1679 internet sitesi erişime engellendi.
* 19 dernek hakkında kapatma davası açıldı.
* 27 kere parti ve dernek binalarına kimliği belirsiz kişiler tarafından saldırı düzenlendi.
Üç çocuk mayın/bomba nedeniyle öldü
* Mayın ve sahipsiz bomba patlaması sonucu üç çocuk hayatını kaybetti, 18’i çocuk 23 kişi yaralandı.
* İkisi çocuk olmak üzere 19 kişi dur ihtarına uymadıkları gerekçesi ile öldürüldü, 19 kişi yaralandı.
* İki kişi köy korucuları tarafından öldürüldü, beş kişi yaralandı.
* Sınır hattında üçü çocuk biri asker olmak üzere toplam 22 kişi öldürüldü, 58 kişi yaralandı.
* Barış ve çözüm sürecinin etkisi ile silahlı çatışmalarda yaşamını yitiren silahlı militan, asker-polis ve geçici köy korucusu sayısı 29, yaralı sayısı ise yedi. 2012’de silahlı çatışmalarda 500 kişi hayatını kaybetmişti.
* 69 şüpheli asker intiharı yaşandı.
Cezaevlerinde 7 hasta mahpus öldü
* Cezaevlerinde 33 kişi yaşamını yitirdi. Bunlardan yedisi hastalık nedeniyle, biri cezaevleri koşullarını protesto edip kendisini yakarak hayatını kaybederken, 25’i intihar etti.
* Kasım 2013 itibarıyla cezaevlerinde bulunan 554 hasta mahpustan 162’sinin durumu ağır.
* Türkiye cezaevlerinde 2013 yılı sonu itibari ile yaklaşık 144.178 mahpus olduğu açıklandı. Mahpusların 1987’si çocuk olup bunların 1558’i tutuklu, 429’u ise hükümlüdür. Toplam mahpusların 28898’i tutuklu, 115.280’i hükümlü
* İHD verilerine göre 269 kadın öldürüldü, 556 kadın taciz veya tecavüze uğradı.
Kötü muamele devam etti
* 233 kişi gözaltında işkence ve kötü muameleye uğradığını, 307 kişi gözaltı yerleri dışında kötü muameleye uğradığını, 6 kişi köy korucuları tarafından işkence ve kötü muameleye uğradığını, 39’u çocuk olmak üzere 843 kişi cezaevlerinde işkence ve kötü muameleye uğradığını, 109 kişi kolluk güçleri tarafından tehdit ve ajanlık teklifi yolu ile kötü muameleye uğradığını, 59’u çocuk olmak üzere 14151 kişi toplumsal gösterilerde güvenlik güçlerinin müdahalesi sonucu dövülerek yaralandığını ve böylece işkence ve kötü muameleye maruz kaldığını, 32 kişi özel güvenlik görevlileri tarafından işkence ve kötü muameleye maruz kaldığını ve 25 kişi okulda şiddete maruz kaldığını ifade etti.
* İşkence ve eziyet suçlarından hakkında dava açılan kişi sayısı 896 iken, kolluk kuvvetlerine mukavemetten (karşı koyma) 71075 kişiye dava açıldı. (Adalet Bakanlığı’nın resmi istatistikleri iki yıl geç yayınlandığından, bu madde 2012 yılı verilerini içeriyor). (ÇT)
