İnsan hakları Derneği kurulduğu günden bugüne kadar sayısız baskı ve engellemeye maruz kaldı. Derneğin maruz kaldığı olaylardan bazıları şunlar:
Baskılar...
Kuruluşundan bu yana İHD yöneticileri hakkında 400'ün üzerinde dava açıldı. Bu davalarda 300'ün üzerinde yönetici yargılandı ve hala yargılanıyorlar. İHD eski Başkanı Akın Birdal'a 1995 ve 1996 Dünya Barış Günü nedeniyle yapılan mitinglerde yaptığı konuşmalar nedeniyle açılan iki ayrı davada toplam yirmi ay hapis cezası verildi ve Akın Birdal bu cezalar nedeniyle yaklaşık ondört ay cezaevinde kaldı.
Bugüne değin Valiler 30 İHD şubesi hakkında çeşitli sürelerle, kapatma kararı verdiler. 1997 de kapatılıp 2000 de açılan İHD Diyarbakır Şubesinin Başkanı Osman Baydemir için bir yıl içinde açılan soruşturma ve davaların sayısı 60, 2000 yılında yönetime gelen İzmir Şube yöneticileri hakkında bir yıl içinde açılan dava sayısı 60'a ulaştı.
14 yönetici ve üye öldürüldü
İnsan Hakları Derneği (İHD) bugün (17 Temmuz) kuruluşunun 16. yıldönümünü kutluyor. Dernek, Türkiye'nin ilk insan hakları kütüphanesinin açılışını da bugün yapacak
1986 yılında bir grup insan hakları savunucusunun kurduğu dernek, kuruluşundan bugüne dek sayısız baskıyla karşılaştı. Yöneticileri ve aktivistleri hakkında davalar açıldı, 14 yönetici ve üyesi öldürüldü. Öldürülen yönetici ve üyelerin isimleri şöyle:
İHD Diyarbakır Şube Kurucu Üyesi Vedat Aydın, İHD Batman Şubesi Yönetim Kurulu (YK) Üyesi Sıddık Tan, İHD Urfa Şubesi YK Üyesi İdris Özçelik, İHD Urfa Şubesi YK Üyesi Kemal Kılıç, İHD Van Şubesi Üyesi Orhan Karaağar, İHD Erzincan Şubesi Üyesi Cemal Akar, İHD Tatvan Temsilcisi Şevket Epözdemir, İHD Elazığ Şube Başkanı Metin Can, İHD Elazığ Şube Üyesi Hasan Kaya, İHD Urfa Şubesi Kurucu Üyesi Muhsin Melik, İHD İzmir Şubesi Üyesi İkram Mihyas, İHD İstanbul Şubesi Üyesi Didar Şensoy, İHD Bursa Şubesi YK Üyesi Tacettin Aşçı ve İHD Bursa Şubesi Üyesi Ahmet Aydın.
Akın Birdal'a Saldırı
1998'in Mayıs ayında PKK üyelerinden Şemdin Sakık'a ait olduğu öne sürülen ifadeler basına yansıtılmış Akın Birdal, Cengiz Çandar, Mehmet Ali Birand gibi gazeteci ve aydınlar hedef gösterilmişti. 12 Mayıs 1998'de İHD Genel Merkez binasına gelen iki kişi Birdal'a silahlı saldırıda bulundu. Saldırıda ağır yaralanan Birdal sekiz gün boyunca yoğun bakımda kaldı. Saldırıdan bir ay sonra taburcu oldu.
"Akın Birdal'a suikast düzenledikleri" gerekçesiyle, 17 kişi hakkında açılan dava, 29 Aralık 1999'da sona erdi.
Ankara Devlet Güvenlik Mahkemesi (DGM), "Türk İntikam Tugayı'nın (TİT) kurucusu olduğu ve saldırganları azmettirdiği" gerekçesiyle yargılanan Cengiz Ersever'i 18 yıl 10 ay 20 gün, saldırıyı organize etmek"le suçlanan Semih Tufan Gülaltay'ı 19 yıl 2 ay 3 gün hapis; 1 milyon 477 bin 777 lira para cezasına çarptırdı. Aynı davadan yargılanan diğer 14 kişi de çeşitli cezalar aldı.
Birdal Cezaevinde
Hakkında verilen hapis cezası nedeniyle aynı yılın 3 Haziran'ında cezaevine giren Birdal, yasalar uyarınca İHD Genel Başkanlığı görevinden dernek üyeliğinden istifa etti. Birdal, İHD 10'ncu Genel Kurulunda İnsan Hakları Derneği Onursal Genel Başkanı olarak seçildi.
Genel Merkeze saldırı
1999 yılında Yargıtay'ın Abdullah Öcalan hakkındaki kararını açıklaması üzerine 25 Kasım 1999'da 30-35 kişi Ankara'daki İHD Genel Merkezini bastı. Saldırganlar İHD Genel Başkanı Hüsnü Öndül ve Yönetim Kurulu üyesi Avni Kalkan'ı tartaklayıp binadaki eşyaları tahrip etti. Saldırıdan sonra İHD Genel Başkanı Öndül şu açıklamayı yaptı:
"Saldırganlar,polis eşliğinde yürüyerek genel merkezin önüne kadar geldiler. Yukarı çıktılar. Polis aşağıda bekledi. Yukarıda saldırı gerçekleşti, aşağı indiler ve yine polis eşliğinde yürüyerek MHP Genel Merkezi'ne gittiler ve basına açıklama yaptılar. Bu kışkırtıcı küçük bir gruptur. Bizi bu olayda güvenlik görevlilerinin tavrı ilgilendiriyor. İnsan haklarının savunuculuğunu yapan bir kurum korunmak istenmemiştir."
Ankara Cumhuriyet Savcılığı saldırganlar hakkında takipsizlik kararı verdi.
Şubeler kapatıldı
İHD'nin şimdiye kadar Malatya, Gaziantep Van ve Bursa Şubeleri süresiz, Konya Şubesi 45 gün, İzmir Şubesi de 10 gün süre ile kapatıldı. Halen derneğin bazı şube ve yöneticileri hakkında davalar sürmekte.
İHD: İhlalleri gizlemeye çalıştılar
İHD maruz kaldığı baskıların nedenini hazırladığı broşürde şöyle yorumluyor:
"Çünkü birinci derecede insan hakları ihlallerinden sorumlu olan siyasal iktidarlar ve güvenlik güçleri ihlalleri gizlemeye çalıştıkları gibi, insan hakları sorunlarını da gizlemeye çalıştılar. Bu nedenle İnsan hakları Derneği'nin insan hakları ihlallerini ortaya çıkarması ve azaltmaya yönelik mücadelesi, güvenlik güçlerinin ve hükümetlerin sürekli engellemesiyle karşılaştı." (BB/NK)
