İnsan Hakları Derneği (İHD) Urfa’nın Suruç ilçesi ile Kobanê ziyaretinin ardından hazırladığı raporu bugün açıkladı.
Heyette İHD Genel Başkan Öztürk Türkdoğan, Merkez Yönetim Kurulu (MYK) üyeleri, mülteciler alanında çalışan İHD üyeleri ve Türkiye İnsan Hakları Vakfı’ndan (TİHV) Coşkun Üsterci yer aldı.
Altı sayfalık rapor, Obane’nin IŞİD’den kurtarılmasının ardından yapılan ziyaret sonrası hazırlandı. Ayrıca Suruç’ta Kobanêlilerin kaldığı kamplar ziyaret edildi.
AFAD kampı |
Heyetin Suruç Kaymakamı Abdullah Çiftçi ile birlikte gezdiği, Subor mevkiindeki AFAD kampıyla izlenimleri şöyle: * Kamp minimum 35 bin kişi kapasitesinde. * Çevresi tamamen tellerle sarılı kampın değişik noktalarına konuşlandırılmış güvenlik kuleleri var. Dış çitten yaklaşık 10 metre daha içeride aynı özelliklere sahip ikinci bir iç çit daha var. * Kamp 15 mahalleye bölünmüş, her mahallenin etrafında da çepeçevre tek sıra tel örgüler bulunuyor. Bunların yanı sıra güvenlik kamerası ve merkezi anons sistemi mevcut. * Kampın kritik noktalarında elektrik kesintilerine karşın jeneratörler var. * Mahallelerde düzenli bir şekilde oluşturulmuş 2 oda 1 salon, 5'er kişi kapasiteli çadırlar bulunuyor. Çadırların tabanlarında yağmur ve soğuğa karşın paletler yerleştirilmiş. * Her mahallede TV izleme, mescid ve yönetim çadırları ile konteynırlardan oluşturulmuş 8 adet duş, tuvalet, çamaşırhane ve bulaşıkhane bulunuyor. * İçme suyu, kampın yakınında geçen sulama kanalından sağlanıyor ve kampın içinde yer alan teknolojik olarak gelişkin bir su arıtma tesisinde arıtıldıktan sonra mahallere dağıtılıyor. * Kampta 460 güvenlik personeli, 267 teknik personel, 60 tercüman ve 400 öğretmen görev yapıyor. * Sığınmacılara yemek verilmiyor ancak aylık harcırah veriliyor. Sığınmacılar yiyecek ve içecek ihtiyaçlarını harcırah ile kamptaki marketlerden satın aldıkları malzemelerle karşılıyor. * Sığınmacıların sağlık hakkına erişimi kamp içindeki poliklinikler ile sağlanıyor. Daha sonra sağlık sorununun durumuna göre Suruç ya da Urfa' da bulunan Devlet Hastanelerine sevkler yapılıyor. * Yetkililer kampta kısa bir süre sonra eğitim faaliyetinin de başlayacağını belirttiler. Ancak Kürtçe eğitim için yeterli materyal olmadığından eğitim ilkokul ve lise düzeyinde, Suriye'deki müfredata uygun, Arapça olarak 100 -150 kişilik Suriyeli sığınmacının da desteğiyle yapılacak. Süreç içerisinde ayrıca İngilizce ve Türkçe de öğretilecek. Heyetin izlenimleri: Kampın gerek çevresinin gerekse 15 mahallesinin tel örgüler ile birbirinden ayrılmış olması, belirli sosyal alanların tel örgülerle ayrı tutulması, gözetleme kuleleri ve kameralar ile sürekli izleniyor olması seklinde tezahür eden aşırı güvenlik önlemleri kampa adeta bir yarı açık cezaevi görünümü veriyor. Bu durum daha özgür bir ortamda kalmak isteyen sığınmacılar üzerinde olumsuz bir psikolojik etki yaratıyor. Ayrıca kampta Kürtçe eğitim öğretimin verilemeyecek olması, sığınmacıların kampa gelmesini olumsuz etkiliyor. |
Kobanê kent merkezi |
Heyetin gözlemlerine göre kentin neredeyse tamamı tahrip edilmiş ve enkaz haline getirilmiş. Kentte elektrik yok, su şebekesi tahrip edilmiş. Kentte su bulunmuyor, altyapısı çökmüş durumda. Kentin neredeyse tamamında patlamamış havan mermileri, çeşitli serbest patlayıcılar bulunuyor, kent merkezi kenti bilen görevliler dışında gezilmesi hayati tehlike içeriyor. Kobanê Kantonu Eş Başkanı Enver Müslim de heyete şunları anlattı: Kentin yeniden inşa süreci ile ilgili hukukçulardan oluşan bir komisyon kurulduğunu, bu komisyonun tüm yapılarla ilgili tespit yapacağını ve bu tespitler yapıldıktan sonra ev ve işyerlerinin akıbeti ile ilgili olarak ne gibi karar verileceğinin netleşeceğini; kentin müze yapılması ile ilgili önerilerin değerlendirildiğini; kentin yeniden inşa sürecinin başarılabilmesi için merkezde en az 10 bin kişinin kalabileceği bir kamp kurulması gerektiğini; Kobanê'nin yardım alabileceği tek yerin Mürşitpınar Sınır Geçiş Noktası olduğunu, bu noktadan insani yardım akışlarının sağlanması amacı ile bir koridor açılması gerektiğini; yeniden inşa sürecinin başarılabilmesi için sınır geçiş noktasının insani yardım malzemeleri dışında da her türlü eşya ve insan geçişine hazır hale getirilmesi gerektiğini, yani gümrük kapısı seviyesine çıkartılması gerektiğini... |
Öneriler |
* Tüm bölümleri tel örgütler ile ayrılan ve güvenlik noktalarında aşırı tedbir alınan Suruç'taki AFAD kampının bu yönü ile yeniden gözden geçirilmesi ve daha sıcak ve özgür bir ortamın sağlanması gerekir. * Kürtçe anadilinde eğitim öğretim verilmesi ile ilgili uygulamanın başlatılmasının yararlı olacak. * AFAD kampı açıldıktan sonra sığınmacıların bu kampa gitmesini zorlamak için Kızılay'ın belediye kamplarında kalanlara dağıttığı sıcak yemeğin kesildiği, sık sık belediye kamplarında elektrik kesintisine gidildiği tespit edildi. Bbu tip yanlış uygulamalardan vazgeçilmeli. * Kobanê kentine tek geçiş noktası olan Mürşitpınar Sınır Geçiş Noktası insani yardımlara sürekli açık tutulmalı ve bu amaçla açık bir yardım koridoruna dönüştürülmeli. Geçiş noktası gümrük kapısı seviyesine çıkarılmalı. * Kobanê kentinin yeniden inşa sürecinin başarılı olabilmesi ve Kobanêli sığınmacıların kendi topraklarında olağan yaşamlarına bir an önce geçiş yapabilmeleri için Kobanê kent merkezine en az 10 bin kişilik altyapısı tam teşekküllü ve tüm ihtiyaçların karşılanacağı bir kamp kurulmalı. * Kobanê kent merkezinin sağlık ihtiyaçlarının tespit edilmesi ve sorunların giderilebilmesi için sağlık heyetlerinin acilen kenti ziyaret etmesi ve kente hastane kurulması sağlanmalı. |