İnsan Hakları Derneği (İHD) cezaevlerindeki çocuklara işkence yapıldığı yönündeki haberler üzerine yaptığı açıklamada devlete sorumluluklarını hatırlattı.
“Türkiye, taraf olduğu tüm uluslararası hak belgelerine rağmen çocukları ne dışarıda ne de içeride koruyacak tedbirleri almıyor.
“Bizzat devletin sorumluluğunda bulunan cezaevlerinde her gün çocukların hakları gasp ediliyor; işkence ve kötü muamele haberleri gelmeye devam ediyor.”
Cezaevleri ve şiddet
Bu yılın başında Cizre, Şırnak, Mardin ve Siirt’te çocukların sokaklarda öldürüldüğüne de dikkat çeken İHD çocukların gözaltına alınan ve cezaevine gönderilenlerin de kamu görevlileri tarafından kötü muameleye maruz kaldığının altını çizdi.
“Son bir hafta içinde önce Van Cezaevi’nde kalan çocukların avukatlarıyla yapmış olduğu görüşmelerde gözaltı ve cezaevinde bizzat kamu görevlileri eliyle uğradıkları işkence ve kötü muameleye dair raporlar kamuoyuna yansıdı.
“Ardından, daha önce de çocuklara kötü muamele ile gündeme gelen Şakran Cezaevi’nde bu kez; devletin gözetimi ve denetimi altında olan çocukların ‘birbirlerine’ uyguladıkları işkence, taciz ve tecavüze dair haberler basın organlarında yer aldı.
“Çocukların, devletin denetiminde olan bir yerde olduğu göz önüne alınırsa bu ‘kötü muamelenin’ devlet gözetiminde yapıldığını ve sorumluluğun kamu otoritesinde olduğunu hatırlatmak gerekir.”
Pozantı, Sincan...
Açıklamada 2012’de Pozantı Cezaevi’nde çocukların uğradıkları taciz, tecavüz ve kötü muameleyi anlattıkları için başka cezaevlerine sürgün edildiği ve o cezaevlerinde de ağır hak ihlalleri yaşadıkları da dile getirildi.
Yaşananların sivil toplum kuruluşları tarafından tespit edilmesine rağmen sorumlular hakkında etkin soruşturma yapılmadığı ve çocuklara “görevlilere mukavemet” suçlamasıyla davalar açıldığı hatılatıldı.
Sincan cezaevinde yaşanan benzer süreç de açıklamada yer aldı ve tüm bunların ardından çocuk cezaevlerinin kapatılarak; alternatif adalet uygulamalarına başvurulması çağrılarına karşılık verilmediği belirtildi.
“Cezaevlerinin, çocukların yaşamında derin izler bırakan olayların yaşandığı mekânlara dönüştüğü ve çocukların, cezaevlerinden ve bu adalet sisteminden uzak tutulmaları gerektiği ortaya çıkmıştır.”
Uluslararası sözleşmeler
İHD devletin çocuklarla ilgili taraf olduğu uluslararası belgelere uygun olarak hakların tüm çocuklar için eşit bir şekilde kullanılmasını sağlayacak adımların atılmasını istedi.
* BM Çocuk Hakları Sözleşmesi’nde ve diğer sözleşmelerde çekince konulan maddelerdeki çekinceler kaldırılmalıdır,
* BM Çocuk Ceza Adaleti Sisteminin Uygulanması Hakkında Asgarî Standart Kurallar’ın (Beijing Kuralları) öngördüğü standartlarda bir adalet sistemine geçilmelidir.
* Çocukların Cinsel Sömürü ve Cinsel İstismara Karşı Korunmasına İlişkin Avrupa Konseyi Sözleşmesi (Lanzarote Sözleşmesi) hükümlerine uygun tedbirleri almalıdır.
Alternatif yollar
* Çocukların cezaevlerine konulmasının yarattığı sorunların son bulması için öncelikle tüm çocuk cezaevleri kapatılmalıdır. Çocuklar için cezaevi dışında, alternatif adalet ve hukuk yolları araştırılmadır. Çocukların tutuklu olarak yargılanması uygulamasına son verilmelidir.
Destek programları
* İşkence, taciz, şiddet ve tecavüz mağduru çocuklar psikolojik ve sosyal destek programlarından yararlandırılmalıdır.
* Çocuklara yönelik işlenen suçlarla ilgili etkin soruşturma mekanizmaları kurulmalı ve çocuklara yönelik suçlarda cezalar caydırıcı hale getirilmelidir.
* Mevcut durumda çocukların tutulduğu tüm cezaevleri ile çocukların kaldığı kapalı mekânlar insan hakları örgütleri ve sivil toplum örgütlerinin denetimine açılmalıdır. (YY)
