Fotoğraf: Anadolu Ajansı
İnsan Hakları İzleme Örgütü (HRW) bugün yaptığı açıklamada, Türkiye'nin sınır güvenliğinden sorumlu görevlilerin Suriye sınırında ayrım gözetmeksizin Suriyeli sivillere ateş açtıklarını, Türkiye'ye geçmeye çalışan sığınmacı ve göçmenlere işkence ettiklerini ve onlara yönelik aşırı güç kullandıklarını belirtti.
11 Mart 2023’te Türkiye'nin sınır görevlileri düzensiz yollardan Türkiye'ye geçmeye çalışan sekiz kişilik bir Suriyeli grubu acımasızca döverek onlara işkence etti. Yetkililerin gözaltına aldığı yetişkin bir erkek ve bir erkek çocuk ölürken, geri kalanlar da ciddi şekilde yaralandı. Altı sınır görevlisi bu saldırıyı düzenledikleri iddiasıyla Türkiye makamları tarafından soruşturuluyor.
13 Mart’ta Türkiye'nin bir sınır görevlisi, sınıra bitişik bir bölgede tarlasını süren 59 yaşındaki bir adamı vurarak öldürdü. Bu cinayetle ilgili olarak yürütülen soruşturma hakkında erişilebilir herhangi bir bilgi bulunmuyor.
İnsan Hakları İzleme Örgütü 20 Nisan 2023 tarihinde Türkiye'nin Adalet, İçişleri ve Savunma Bakanlarına mektup yazarak her iki vakayla ilgili bilgi talep etti.
"Hükümet vahşet görüntüsünün bir parçası"
İnsan Hakları İzleme Örgütü Avrupa ve Orta Asya Direktörü Hugh Williamson, şöyle dedi:
"Sınır güvenliğinden sorumlu Türk silahlı kuvvetleri ve jandarma, Suriye-Türkiye sınırı boyunca Suriyelilere gelişigüzel ateş açıyor ve kötü muamelede bulunuyor. Son yıllarda düzenli şekilde gerçekleşen bu eylemler sebebiyle yüzlerce ölüm ve yaralanma olayı kayıt altına alındı. Suriyelilere yönelik keyfi öldürmeler, Türkiye'nin sınır görevlileri tarafından gerçekleştirilen ve hükümetin etkili bir şekilde engellemekte veya soruşturmakta başarısız olduğu bir vahşet örüntüsünün parçasıdır."
Suriye İnsan Hakları Gözlemevi (SOHR), 2023'ün başından bu yana Suriye-Türkiye sınırında ilgili sınır görevlilerinin neden olduğu 11 ölüm ve 20 yaralanmayı kayıt altına aldı.
İhlaller doğralandı
İnsan Hakları İzleme Örgütü bu vakalardan ikisini bağımsız şekilde belgelemiş ve doğruladı.
2023'ün Mart ayı başında, İnsan Hakları İzleme Örgütü Suriye'deki çatışmaları izleyen bir kuruluştan bir kısım veriler edindi. Bu veriler, Ekim 2015 ile Nisan 2023 arasında Suriye sınırı boyunca Türkiye'nin sınır görevlilerinin karıştığı ihlalleri içeren 277 ayrı olayı belgeledi. Gözlemciler, toplamda en az 234 ölüm ve 231 yaralanma vakası kaydetmiş olup, bunların büyük çoğunluğu mağdurlar sınırdan geçmeye çalışırken meydana gelmiştir.
26 olayda en az 20 ölü ve 15 yaralı olmak üzere çocuklar da yer almıştır. Dahası, sınırı geçmeye çalışmayan kişiler arasından da en az 6 kişi ölmüş, 6 kişi de yaralandı.
Çatışmaları izleyen kuruluş, yürüttüğü insani yardım çalışmalarının Türkiye makamları tarafından olumsuz etkilenebileceği endişesiyle isminin açıklanmamasını talep etti.
273 olayın 28'inde jandarma birimleri yer aldı
Türkiye'nin kara sınırları Türk Silahlı Kuvvetleri'ne bağlı sınır birlikleri tarafından korunmaktadır. Sınırlarda görev yapan jandarma birlikleri de Kara Kuvvetleri Komutanlığı'na bağlı olarak faaliyet göstermektedir. Sınıra yakın bölgelerde asayiş faaliyetlerinde görevli jandarma karakolları da bulunuyor.
İhlallerin belgelenmesi sürecinde kaydedilen vakaların büyük çoğunluğu Türk Silahlı Kuvvetleri ile ilgilidir. Kaydedilen 273 olayın 28'inde jandarma birimleri yer aldı.
Türkiye yaklaşık 3,5 milyon Suriyeliyi ülkeye kabul ederek diğer tüm ülkelerden daha fazla mülteciye ev sahipliği yapıyor. Türkiye bu kişilerin birçoğuna geçici koruma statüsü vererek tıbbi bakım ve eğitim de dahil olmak üzere temel hizmetleri sağlamaya çalıştı.
Ancak, Türkiye'nin çok sayıda Suriyeliye cömertçe ev sahipliği yapması, sınırlarında koruma arayan diğer kişilerin haklarına saygı gösterme yükümlülüğünü ortadan kaldırmamaktadır. İnsan Hakları İzleme Örgütü, Ekim 2022'de Türkiye makamlarının uzun süredir geçici korumadan yararlanan yüzlerce Suriyeliye gönüllü geri dönüş formlarını zorla imzalatarak onları sınır dışı ettiğini belgelemişti.
(EMK)
