2002 Yıllık İnsan Hakları Raporu'nda, Avrupa Birliği üyeliği için bekleyen 13 ülkeden beşi yer aldı. Bu ülkelerden biri olan Romanya ilgili bölümü özetleyerek yayımlıyoruz.
Böylece, en azından beş ülkeden her biriyle ilgili olarak Avrupa Birliği İlerleme Raporu 2002 ile HRW 2002 İnsan Hakları Raporu'ndaki değerlendirmeleri karşılaştırma şansı ortaya çıkıyor.
İnsan hakları alanındaki gelişmeler
Romanya, Avrupa Birliği'ne katılım yönünde belli adımlar atmış olsa da, ülke, insan hakları alanında istikrarsız bir tutum içerisindedir. Romanya hükümeti, kadınların maruz kaldığı aile içi şiddet ve insan kaçakçılığı konularında yeterli adımları atamamıştır.
İfade özgürlüğüne getirilen anayasal kısıtlamalar konusunda da hiçbir iyileştirme yapılmamıştır.
Azınlık haklarını güçlendirecek mevzuat henüz uygulanmaya başlanmamıştır. Roman azınlık, konutlandırma, eğitim, sağlık hizmetleri, iş, ve mal ve hizmetlere erişim alanlarında ayırımcılığa maruz kalmaya devam etmektedir.
Eşcinsellere karşı ayırımcılığı yasaklamak için hazırlanan mevzuat farklı sonuçlar getirmiştir. Polisin, çocuklara karşı da olmak üzere, aşırı şiddet kullanımı ve kötü davranışı devam etmektedir.
2001 yılında, ifade özgürlüğünü kısıtlayan anayasal kurallar yetkililer tarafından gazetecilere karşı kullanılmıştır. Gazeteciler, kamu yetkililerini karalamak suçundan yargılanmış, hapis veya para cezası almışlardır.
Romanya, azınlık haklarının korunması konusunda yeterli çabayı göstermemektedir. Azınlıkların medya organlarına erişimi çok sınırlıdır. Aşırı milliyetçi partiler, ulusal azınlıklara karşı düşmanlığı alevlendirmektedirler.
Sayısı iki milyona varan Roman azınlığa karşı yaygın ayırımcılık devam etmektedir. 2001 yılının Ocak ayında, Avrupa Roman Hakları Merkezi'nin yaptığı bir araştırmaya göre, Roman hakları ihlalleri çok ender cezalandırılmaktadır.
Eşcinsellerin haklarını korumak amacıyla kabul edilmiş olan mevzuata rağmen, eşcinseller hala polis tarafından rahatsız edilmektedir. 2000'de Birleşmiş Milletler araştırma paneli Romanya'nın, 1996 ve 1999 yılları arasında, Angola'daki isyancı güçlere kaçak olarak silah sağladığını ortaya çıkarmıştır.
Panel, kontrol mekanizmasının geliştirilmesi için Romanya'da belli reformlara gidilmesi gerektiğini belirtmiştir.
İnsan hakları koruyucuları
2001'de, Romanya'da insan hakları gruplarının çalışmalarına karşı herhangi bir müdahale tespit edilmemiştir.
Uluslararası topluluğun rolü
Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı
2001 yılı boyunca Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı'nın başkanlığını yapmış olmasına rağmen, Romanya'daki suç ve medeni kanunlar, bu teşkilatın ifade özgürlüğü standartlarını ihlal etmiştir.
Avrupa Birliği
Avrupa Parlamentosu, raporunda, Romanya'nın üyelik müzakerelerini hızlandırma hedefini taktir etmiş, ancak insan hakları, özellikle çocuk ve azınlık haklarıyla ilgili sınırlı adımlarını eleştirmiştir.
Avrupa Komisyonu, 2001 yılı Romanya ilerleme raporunda, hayata geçirilmiş olan kayda değer reformlara yer vermiş, ancak Romanya'yı acil olarak Roman stratejisi ve ayırımcılık karşıtı mevzuatı ele almaya çağırmıştır.
Amerika Birleşik Devletleri
A.B.D. Dışişleri Bakanlığı, hazırladığı raporda, Romanya'nın insan kaçakçılığı konusunda asgari uluslararası standartlara ulaşmak için kayda değer hiçbir adım atmadığını belirtmiştir. Mayıs ayında, A.B.D. Uluslararası Gelişim Ajansı, aile içi şiddet ve çocuk istismarıyla mücadele için Romanya'ya para yardımı yapmıştır.(EA/NM)
