2002 Yıllık İnsan Hakları Raporu'nda, Avrupa Birliği üyeliği için bekleyen 13 ülkeden beşi yer aldı. Bu ülkelerden biri olan Macaristan ilgili bölümü özetleyerek yayımlıyoruz.
Böylece, en azından beş ülkeden her biriyle ilgili olarak Avrupa Birliği İlerleme Raporu 2002 ile HRW 2002 İnsan Hakları Raporu'ndaki değerlendirmeleri karşılaştırma şansı ortaya çıkıyor.
İnsan hakları alanındaki gelişmeler
Macaristan'da, halkın çoğunluğu sivil ve siyasi haklardan ve modernleşmekte olan bir ekonominin avantajlarından geniş şekilde yararlanmaktadır. Ancak, toplumun uçlarında yaşayanlar, ayırımcılık ve istismara maruz kalmaya devam etmiştir. Roman azınlığın maruz kaldığı kötü muamele büyük bir endişe kaynağıdır. Eşcinsellere karşı düşmanlık da devam etmektedir.
Macaristan'da hapishaneler aşırı kalabalıktır ve polisin tutuklulara muamele biçimi uluslararası eleştiriyle karşı karşıyadır.
Belli birtakım adımlara rağmen, Macaristan'ın, kadınların maruz kaldığı aile içi şiddeti ele alış biçimi yetersizdir. Sığınma hakkı isteyenler, talepleri dinlenmeden uzun sure gözaltında tutulmakta ve çok azı mülteci statüsü alabilmektedir.
Macaristan'da yaşayan Roman azınlığın durumu hala belirsizdir. Roman azınlık nüfusun geri kalanından ortalama on yıl daha az yaşamaktadır. Roman topluluğun işsizlik oranı ise, ulusal ortalamanın yüzde 10 üzerindedir. Romanlar, iş, konutlandırma, eğitim ve adalet sisteminde ayırımcılığa maruz kalmakta ve fiziksel saldırıya uğramaktadır.
Macaristan'da polisin Romanlara kötü muamelesi devam etmektedir. Mayıs ayında hükümet, Roman yerleşim birimlerinin altyapısını geliştirme ve ayırımcılıkla mücadele için AB destekli bir program başlatmıştır.
Devlet radyoları, Yahudi karşıtı yayın yapmaya devam etmektedir. Temmuz ayında Budapeşte'de bir belediye başkanı eşcinsel grupların popüler bir müzik festivaline katılımını engellemeye çalışmıştır.
Hükümet, hala kapsamlı bir ayırımcılık karşıtı yasa çıkarmamıştır.
Macaristan'da hapishane koşulları endişe yaratmaktadır. Hapishaneler aşırı kalabalıktır ve tutukluların çalışma ve egzersiz olanakları çok sınırlıdır. Mahkeme öncesi tutukluluk sırasında tutukluların, polis tarafından dövüldüğü belirtilmektedir.
Macaristan, sığınma hakkı isteyenler ve göçmenler için popüler bir geçiş ülkesi olmaya devam etmektedir. Ülke, insan kaçakçılığında başlangıç, geçiş ve varış noktası olmaya devam etmektedir.
Devlet, insan kaçakçılığı konusunda çok sınırlı adımlar atmıştır. İnsan kaçakçılığıyla mücadele amaçlı mevzuat doğru dürüst uygulanmamaktadır. İnsan kaçakçılığı mağdurları yeterli destek alamamakta, kadın mağdurlar polislerden kötü muamele görmektedir. Aile içi şiddet ve tecavüz mağdurları taraflı bir yasal sistemle karşı karşıya kalmakta ve yeterli destek alamamaktadır.
İnsan hakları koruyucuları
Macaristan hükümeti, insan hakları gruplarının çalışmalarına müdahale etmemiştir. Ancak, Roman azınlığın hakları için mücadele eden Roman topluluğu liderleri zaman zaman rahatsız edilmekte ve şiddete maruz kalmaktadır.
Uluslararası topluluğun rolü
Avrupa Konseyi
Avrupa Konseyi'nin ulusal azınlıklarla ilgili bir komite raporu, Macaristan'ın iyi ilerlemeler kaydettiğini, ancak Roman topluluğun kötü yaşam koşullarının devam ettiğini belirtmektedir.
Avrupa Birliği
Avrupa Komisyonu başkanı Romano Prodi, Macaristan'a yaptığı bir ziyaret sırasında, Roman azınlığın yaşam koşullarının geliştirilmesi gerektiğini belirtmiştir. Komisyon, Macaristan'la ilgili 2001 ilerleme raporunda, hükümetin, Roman azınlığın yaşam koşullarını iyileştirmesi gerektiğini vurgulamıştır.
Amerika Birleşik Devletleri
A.B.D. Dışişleri Bakanlığı, raporunda, Romanların karşı karşıya kaldığı sorunların altını çizmiştir. Rapora göre, polisin kötü muamelesi ve insan kaçakçılığı sorunu Macaristan'ın asgari standartlara uymasını engellemektedir.(EA/NM)
