Hava çok sıcak, giderek artabilir deniyor ancak hava raporlarında net bilgi verilmiyor. Hissedilebilir sıcaklıkların 40'ı geçtiği bilgileri son günlerde söyleniyor.
Yetkililer ise önlem alıp almadıklarını açıklayamayacaklarını belirtiyorlar. Açıklanmayan önlem nasıl kurtaracak?
Kadıoğlu son günlerde artan orman yangınlarının da sabotaj gibi kasıtlı nedenleri yoksa sıcaklık artışıyla ilgili olduğunu ancak önceden alınan önlemlerle yangınların önüne geçileceğini de ifade ediyor.
Sağlık Hakkı Hareketi Derneği Başkanı Dr. Mustafa Sütlaş'a göre tıpkı sıcaklıkta aşırı düşüş yaşandığı zamanlarda olduğu gibi aşırı yüksek sıcaklıkta aynı önlemler devletin kurumlarınca organize bir şeklide alınmalı.
Kadıoğlu: Yetkililer önce sıcak hava dalgası olduğunu ilan etmeli
Prof. Dr. Kadıoğlu'na göre afetler de yaşanabilir, olağan durumlar ancak önlem alınarak ve risk planlaması yapılarak zararı azaltmak mümkün.
Kadıoğlu "Maalesef Türkiye'de risk planı yapmak yerine kriz yönetmeye odaklanmış bir anlayış var. Yapılması gereken afet gerçekleşmeden önlem almak" dedi.
Son günlerde yaşanan sıcaklık artışına ilişkin Kadıoğlu, "Eğer hissedilen sıcaklık 41 dereceyi buluyorsa sıcak hava dalgasından ve afet durumundan bahsedebiliriz" diyerek yerel yönetimlerin afet planlarını uygulamaya sokması gerektiğini ifade etti.
"Sıcak hava dalgası" kaynaklı ölümler kayıt dışı
Dünyada sıcak hava dalgasına yönelik bir dizi önlemler alındığını medyadan takip etmenin mümkün olduğunu söyleyen Kadıoğlu bu önlemleri şöyle aktardı:
"Örneğin yaşlı, hasta ya da zorluk yaşayan insanların birebir evlerine kadar hizmet götürülüyor. Ücretsiz klima ya da serinletici aletler veriliyor. Elektrik faturalarında indirim yapılıyor. Belediyeler yoksul mahallelere su götürüyor ya da soğuk hava çadırları ve ya salonları kuruyor."
Bu hizmetlerin sıcak kaynaklı ölümleri engellemek için yapıldığını belirten Kadıoğlu Türkiye'de şu ana kadar sıcak havadan kaynaklı ölümün açıklanmamış olduğuna dikkat çekiyor.
"Türkiye'de sıcak hava dalgasının adı konmadığı gibi ölümler de kayıt dışı tutuluyor. Yurt dışında ölümleri duyuyoruz ama Türkiye'de sıcaktan ölen var mı bilmiyoruz."
Medya magazinel yaklaşıyor
Sıcaklık artışı ilgili haberlerin medyada magazinel tarafıyla ele alındığı söyleyen Kadıoğlu, "Ama ne yapılmasıyla ilgili bilgi verilmiyor. Yetkililer önlem almalı. Türkiye bu konuda sınıfta kaldı" dedi.
"Artan sıcaklığın orman yakacağı bilgisi bile önlem almak için yeterli"
Son günlerde yaşanan orman yangınlarının sıcaklık artışıyla ilgisinin nasıl olduğu sorusuna Kadıoğlu'nun cevabı şöyle:
"Eğer sabotaj ya da diğer kasıtlı, açık etkenler söz konusu değilse sıcaklık artışı orman yangınına neden olabilir. Ancak bu durum elden bir şey gelmeyeceği anlamına gelmez. En az bir hafta öncesinden yangın çıkabilecek alanlar hesaplanmalı ve önlem alınmalı. Pikniğe kapatılmalı."
Kadıoğlu'na göre Türkiye'de bu konuda kuralsızlık söz konusu. Yerleşim ormanlık alana kaydıkça yangınlar artar hale geldi. Halbuki ormanlık alanla ilgili mevzuatta belirlenen kuralların mutlaka uygulanması gerekiyor. Bu kuralların bazıları şöyle:
"Ormanlık alanda olan binaların en az dokuz metre etrafında ağaç olmamalı. Bu alanın kurumuş yaprak, ot, saman ve benzeri yanıcı materyallerden temizlenmeli. Tesislerin çevresindeki ağaçların yerden üç metre yüksekliğe kadar budanmış olması gerekiyor."
"Herkes risk değil kriz yöneticisi olmuş, bu da bir afet"
Kadıoğlu titizlikle uygulanması gereken bu mevzuatların ihlaline kuralsız, standartları olmayan anlayışların neden olduğu görüşünde.
"Sıcaklık artışı da dahil afetlerin doğal olduğunu ve başımıza geleceğini hayal bile edemiyoruz. Tıpkı depremde olduğu gibi beklenir ki 'başımıza gelsin ve kriz yönetelim'" diyen Kadıoğlu orman yangınlarının da yetkili kurumlarca engellenebileceğini söylüyor.
"Önemli olan çıkan yangını söndürmedeki başarı değil, yangının hiç çıkmamasını sağlamadaki başarı. Yangınların çıktığı bölgelerde kurulan kriz masalarının yerine yangın çıkmadan önce risk masası kurulmalıydı. Türkiye'de risk yönetimi kabul edilmiyor ama herkes afet yöneticisi olmuş. Bu da maalesef başka bir afet."
Sütlaş: Yaşlıların ihtiyaçları evden çıkmadan sağlanmalı
Aşırı sıcaklık artışının tıpkı aşırı sıcaklık düşüşünde yaşandığı gibi etkin önlemler alınarak atlatılması gerektiğini düşünen Dr. Sütlaş, "Özellikle yaşlılar, çocuklar ve zor durumda olanlarla ilgili optimal düzeyde çabalar olmalı" diyor.
Yetkililerce gerekiyorsa bu insanların ihtiyaçlarının evden çıkmadan sağlanması gerektiğini söyleyen Sütlaş insanların gündelik aktivitelerinin de bu duruma göre düzenlenmesi görüşünde.
"İş yeri şartları ortalamanın üzerindeki sıcaklık değerine göre yeniden düzenlenmeli belki de tıpkı kışın yaşadığımız afette olduğu gibi okullar, iş yerleri tatil edilmeli."
Sütlaş ortalamanın üzerinde sıcaklık artışının da afet olduğunun altını çizerek devlet kurumlarının herhangi bir afet sırasında nasıl hareket ediyorsa ona göre davranması gerektiği, hiyerarşik şekilde organize olarak birimler halinde hareket etmesi gerektiğini savunuyor.
AKOM açıklama yapmak istemiyor
Geçen kış yoğun kar yağışıyla ilgili bir çok önlem alan İstanbul Büyükşehir Belediyesi Afet Koordinasyon Merkezi (AKOM) çalışanı meteoroloji mühendisi Ahmet Köse sıcak hava dalgasıyla ilgili önlem alıp almadıklarına dair açıklama yapamayacağını söyledi.
Köse gerekli bilgiyi verme yetkisine sadece AKOM'un basın danışmanı Cengiz Özyurt'un sahip olduğunu bilgisini verdi ancak bianet Özyurt'a izinli olduğu için ulaşamadı.
Avrupa sıcak hava dalgasına nasıl hazırlanıyor?
Fransa hükümeti, iki haftadır aşırı sıcaklarda can kayıplarını azaltmak için acil önlemler alıyor. Huzurevlerinde ve hastanelerde tedbirler artırılırken, Fransa Cumhurbaşkanı Jacques Chirac, yerel yönetimlere 'uyanık' olmaları çağrısında bulunuyor. Hükümet, çoğunluğu yaşlı 15 bin kişinin ölümüne yol açan 2003 yazının tekrar yaşanmasından korkuyor.
2003'ten sonra Fransa'da 100 binin üzerinde nüfusa sahip kentlerde sıcağa dayanamayacak kişilerin dökümünü çıkarıldı ve kayda geçirildi. Yaşlı nüfusun dökümü yapıldı.
İtalya'da sağlık ocaklarından yaşlıları evden telefonla arayıp kontrol etmeleri istendi. Milano, Floransa ve Torino'da ücretsiz 'alo sıcak' hattı da kuruldu.
Sıcaklık İstanbul'da da artacak
İstanbul Meteoroloji Bölge Müdür Yardımcısı Ergün Güler, kentte bugün 35 derece sıcaklığın ölçüldüğünü, sıcaklıkların bir hafta boyunca mevsim normallerinin üzerinde seyretmeye devam edeceğini açıkladı. Güler, "Nem oranıyla birlikte bu sıcaklıkları yaklaşık 4-5 derece daha yüksek hissedeceğiz" dedi. (EZÖ)
