* Fotoğraf: Pixabay
Scientific Reports dergisinde yayımlanan yeni bir çalışmaya göre, fosil yakıt kullanımından kaynaklı küresel ısıtma nedeniyle Himalayalar’daki buzullar olağanüstü bir hızla eriyor.
Araştırmanın sonuçlarına göre, geniş buz tabakaları son 40 yılda önceki yedi yüzyıla göre 10 kat daha hızlı küçülüyor.
TIKLAYIN - Buzullar rekor düzeyde eriyor: 23 yılda 28 trilyon ton
Bilim insanlarına göre, Himalayalar’da yaşanan çığ, sel gibi olaylar ile ve buz kaybının hızlanmasının etkileri Hindistan, Nepal ve Butan’daki canlı yaşamını tehdit ediyor. Güney Asya’daki yüz milyonlarca insanın geçim kaynağı olan tarım faaliyetleri de her geçen gün zora giriyor.
Eriyen buzullardan gelen su ise küresel deniz seviyesinin yükselmesine katkıda bulunuyor.
“Kesinlikle kritik”
Çalışmanın ortak yazarı ve Leeds Üniversitesi’nden buzul bilimci Jonathan Carrivick, “Dünyanın bu kısmı, herkesin fark ettiğinden daha hızlı değişiyor. Ancak, değişim sadece Himalayalar’da değil. Etkileri dünyanın dört bir yanında hissediliyor” dedi.
Utah Üniversitesi’nde coğrafya profesörü olan Summer Rupper ise yeni araştırmanın bulgularını, “kesinlikle kritik” olarak nitelendirdi ve “Çalışmanın bulguları, araştırmacıların ilerleyen yıllarda buzul değişimi ve deniz seviyesinin yükselmesi hakkında daha doğru tahminler geliştirmelerine yardımcı olacak” dedi.
Çalışmanın yazarları ayrıca Himalayalar’daki buzul kaybının bir sonucu olarak yükselen deniz seviyelerinin toprak erozyonuna neden olabileceği konusunda uyardı. Bu durumun, kıyı bölgelerinde yer alan enerji santralleri ve diğer kritik öneme sahip endüstriyel tesislerin yanı sıra yolların ve köprülerin yapısal bütünlüğünü bozacağı aktarıldı.
TIKLAYIN - Tüm buzullar eridiğinde hangi ülkeler sular altında kalacak?
Araştırmanın ayrıntıları
Araştırmacılar, uzun yıllardır Yeni Zelanda, Grönland, Patagonya ve dünyanın diğer bölgelerindeki büyük buzulların erimesini gözlemliyordu. Ancak yeni çalışma, Himalayalar’daki buz kaybının özellikle hızlı olduğunu buldu. Bilim insanları, bu durumda Güney Asya musonlarındaki değişimler gibi bölgesel iklim faktörlerinin rol oynayabileceğini bildirdi.
Çalışma kapsamında bölgedeki yaklaşık 15 bin buzulun uydu fotoğrafları tarandı. Araştırmacılar, buzulların vadilerde yavaşça ilerlerken geride bıraktıkları büyük kaya ve enkaz sırtlarının belirtilerini aradı. Çalışmada, bu eski buzul izlerinin yerleri kullanılarak, önceki yüzyıllarda buz tabakasının kapladığı alan tahmin edildi.
Elde edilen veriler, Küçük Buz Çağı olarak bilinen 400 ila 700 yıl önce küresel soğuma döneminden bu yana ne kadar buzun kaybolduğuna dair bir tahmine ulaşmak için mevcut buz örtüsüyle karşılaştırıldı.
Buzullar ve iklim krizi
Bilim insanları, iklim krizine karşı hayati önem taşıdığı için Kuzey Kutbu'nu korunmaya ihtiyaç duyan öncelikli alanlardan biri olarak tanımlıyor. Eriyen buzul miktarındaki artışın, güneş ışınlarının yansıtılmasını önemli derece azaltacağı, buna bağlı olarak denizin ve toprağın daha fazla ısınacağı, dolayısıyla küresel ısınmanın çok daha hızlanabileceğine işaret ediyor.
Ancak araştırmaların sonuçları olumlu yönde değil. Greenpeace'in Ulusal Kar ve Buz Merkezi'nden aktardığına göre, Kuzey Kutbu'nda buz kütlesi 15 Eylül 2020'de 3,74 milyon kilometre kareye ulaştı. Bu miktar bugüne kadar ölçülen en düşük 2. seviye.
Nature Climate Change adlı dergide yayımlanan başka bir araştırmanın sonuçlarına göre ise yerkürenin yüksek kesimlerindeki buzul göllerinin kapladığı alanın 1990'dan 2018 yılına kadar yüzde 51 arttı.
Leeds ve Edinburgh üniversiteler ile University College London'da görevli bilim insanlarının yaptığı araştırmaya göre de yeryüzünde 1994 yılından bu yana toplam 28 trilyon ton buzul eridi. 28 trilyon ton buzul, İngiltere'nin tüm yüzeyini 100 metre kalınlığında donmuş bir su tabakasıyla kaplayabiliyor.
ABD Havacılık ve Uzay Ajansı'nın (NASA) fotoğrafları da bu araştırmayı destekleri. Yeryüzü gözlem uydularının çektiği 254 bin 795 fotoğrafı inceleyen araştırmacılar, 28 yıllık sürede, buzul göllerinin sayısının yüzde 53, kapladığı alanın ise yüzde 51 arttığını tespit etti.
Himalayalar'da sıcaklık artışı
Himalaya Dağları, dünyanın en büyük ve en yüksek sıradağları arasında zirveyi çeker. Asya'nın orta güney kısmında, doğu batı doğrultusunda uzanır. Dünyanın en yüksek zirvesi Everest'i de (8848 m) içine alır. Everest Tepesi, Nepal ile Tibet (Çin) sınırında yer alır.
Himalayalar, levha tektoniği kuramına göre, iki kıtasal levhanın yani Hindistan levhası ve Asya levhasının çarpışması sonucu oluşmuştur ve bu oluşum hala devam etmektedir.
Pakistan, Hindistan, Çin, Nepal ve Butan' dan geçen 2400 km uzunluğundaki Himalaya dağ zincirinin buzulları, Asya’nın 9 büyük nehrini besliyor. 1,3 milyar insan, bu su yollarına bağımlı olarak yaşıyor.
Verilere göre ise Himalayalar'da sıcaklıklar, son 30 yıl içinde on yılda bir 0,06 ile 0,15 derece artmakta ve sıcaklıkların artmaya devam etmesi halinde 50 yıla kadar buzul ve karların tamamen erimesi bekleniyor.
(TP)
