Umut Vakfı Kurucu Başkanı Nazire Dedeman Türkiye'de geçen yıl ruhsatlı silah sayısının bir önceki yıla göre yüzde sekiz arttığını açıkladı.
Bireysel Silahsızlanma Günü çerçevesinde Umut Vakfı bugün (28 Eylül) Taksim Meydanı ve Atatürk Kültür Merkezi'nde (AKM) bir dizi etkinlik düzenledi.
Şişli Belediye Başkanı Mustafa Sarıgül de milletvekillerine "bireysel silahlanma"nın önlenmesi için yasal düzenleme için çalışmaları çağrısı yaptı.
Her üç evden birinde silah var
Dedeman 28 Eylül 1993'te 17 yaşındaki oğlu Umut'u kaybetmişti. Umut, Ahmet Turgut'un oğlu Melih Turgut'un silahından çıkan kurşunla yaşamını yitirmişti. Umut'un öldüğü günse vakıf tarafından "Bireysel Silahsızlanma Günü" ilan edildi.
Bugün Bireysel Silahsızlanma Günü. Umut Vakfı'nın düzenlediği Sessiz Ayakkabılar Yürüyüşü için Taksim Meydanında düzenlenen törene Vakıf yöneticilerinin yanı sıra Şişli Belediye Başkanı Mustafa Sarıgül, Beyoğlu Belediyesi Başkanı Ahmet Misbah Demircan da katıldı.
Umut Vakfı Kurucu Başkanı Dedeman'ın törendeki konuşmasında bireysel silahlanmayla ilgili verdiği rakamlar sorunun boyutlarının korkunçluğunu da gösteriyor.
Geçen yıl ruhsatlı silah sayısı bir önceki yıla göre yüzde sekiz artarak 2 milyon 316 bin 600 oldu. Dedeman, ruhsatsız silah sayısınınsa en iyimser tahminle bu sayının yaklaşık iki buçuk, üç olduğunu söyledi.
"Başka bir deyişle her sekiz kişiden birinin silahı var. Her üç evden birinde silah var. İşin işine silah sahibi insanların ailelerini de katarsak yaklaşık 34 milyon insan silaha her an ulaşabilecek durumda.
"Güvenlik-yaşam çelişkisi"
2005'te bireysel silahlanma sonucu 3 bin kişinin yaşamını yitirdiğini hatırlatan Dedeman silah sahiplerinin üçte birine göre silah edinmenin baş bahanesi "güvenlik".
Verilere göre üç milyon insanın kendini güvensiz saydığını söyleyen Dedeman "Üç milyon kişi kendi güvenliği sağlamak için ailesinin ve çevresinin güvenliğini tehlikeye atıyor" diyerek bu durumun çelişki olduğunu vurguladı.
Ceza hukuku açısından, silah kullanmak, ruhsatsız silah bulundurmak, kalabalık mahallelerde havaya silah sıkmak ağırlaştırılmış cezayı gerektiren suçlar.
Ancak Dedeman'a göre asıl caydırıcı olan cezanın ağırlığı değil hukuk kurallarının istisna gözetilmeden herkese uygulanması, suç işleyenlerin cezasız bırakılmaması.
Dedeman ayrıca devletin bazı kurumlarınca silahlanmayı kolaylaştırıcı faaliyetler gösterilirken, toplumun rol modelleri 'bizim kültürümüzde silah vardır' derken yaşama hakkının varlığından söz edebilmek mümkün değil.
Silahlanma artışının yanında silahlanma karşıtı hareketin de güçlendiğini söyleyen Dedeman düğünlere silahla girilmesinin engellenmesine yönelik girişimi örnek olarak verdi.
Davetiyede silah yasağı amblemi
Kafkas Dernekleri Federasyonu, geçen Temmuz'da her türlü eğlence ve kutlamada silah kullanılmasını yasaklamıştı. Bursa'nın İnegöl ilçesinde silah bırakma toplantısı yapan federasyon düğün davetiyelerine silah kullanılmasının yasak olduğunu gösteren amblem konulması kararı almıştı.
Dünyanın bireysel silahlanması
Umut Vakfı sitesinde Yiğit Özeren'in yazdığına göre bireysel silahlarla gerçekleşen ölüm oranı ABD'de 11.300 dolayında.
"Öte yandan bugün ABD'nin nüfusu 285-290 milyon, Türkiye'nin nüfusu 70-72 milyon. Dolayısıyla nüfusa oranladığınızda bireysel silahlarla gerçekleşen ölüm sayısıyla Türkiye dünya şampiyonu.
"82 milyon nüfusa sahip Almanya'da sayı 385, 130 milyona sahip Japonya'da 100 küsur. Bizden dört kat büyük ABD kadar bir nüfusa sahip olsaydık, yıllık ölü sayımız 12.000'in üstüne çıkacaktı."
Sarıgül: Devletler de silahsızlansın
Sarıgül, Derhal meclise bireysel silahlanmayla ilgili önerge verilmeli. Bireysel silahlanma kontrol altına alınmalı" dedi.
"Türkiye'de yaşayan insanlar duygusal ve çabuk sinirleniyor. 'Bireysel silahlanmaya hayır' diyelim ama daha da önemlisi devletlerin de silahsızlanmasıdır.".
Sarıgül devletlerin silah yerine sağlığa, eğitime ve özellikle barışa yatırım yapmalarını talep ediyor.
Meclisteki önerge
2003'te Cumhuriyet Halk Partili 25 milletvekili Yakup Kepenek başkanlığında bireysel silahlanma gereksiniminin sosyal, kültürel, eğitsel, ekonomik ve psikolojik yönlerinin ortaya konması, bu gereksinimi doğuran etmenlerin ortadan kaldırılması için gereken önlemlerin alınması, güvenli silah kullanımı ve etkin bir şekilde denetimiyle ilgili çözümlerin üretilmesi, bu konuda yapılacak yasal düzenlemelerin belirlenmesi amacıyla Meclis Araştırma Komisyonu kurulması için önerge vermişlerdi.
Ancak önerge gündeme alınmamıştı. O dönemde Türkiye'de her 13 kişiden 1'i, büyük çoğunluğu ruhsatsız olmak üzere, silah taşımakta veya bulundurmaktaydı.
Yurttaş, devlet ve STK birlikte hareket etmeli
Beyoğlu Belediye Başkanı Demircan ise çözümün yurttaş, devlet ve sivil toplum örgütlerinin (STK) birlikte hareket etmesiyle çözümleneceği görüşünde.
"Her konuda olduğu gibi silahsızlanmada da devletin yasama organlarına büyük görev düşüyor. Toplumun sosyal ve ekonomik dalgalanmalarına, nüfusun niteliğine uygun, iyi ve icrası kolay, mümkün yasalar çıkarmak meclisin görevi. Ancak önemli bir mekanizma da sosyal kontrol."
Sessiz ayakkabıların yürüyüşü
Konuşmaların ardından "Semaver Kumpanya" tiyatro topluluğu izleyenlere perküsyon gösterisi sundu.
Gösteri sonrasındaysa konuşma platformunun önüne serilen kırmızı halıya vakıf yöneticileri ve kampanya destekçileri ayakkabı ve kırmızı karanfil koyarak "bireysel silahlanmaya hayır" dedi.
"Yaşama hak tanıyın" diyen belgeseller
AKM'de yapılan törendeyse bu yıl on ikincisi düzenlenen "Bireysel Silahsızlanma: Yaşama Hak Tanıyın" belgesel film yarışmasının ödüllerinin verildiği bir tören yapıldı.
Mithat Bereket, Nazire Dedeman, Can Dündar, Uğur Kutay, Sezgin Türk, Prof. Dr. Nazmi Ulutak ve Mustafa Ünlü'nün seçici kurulunun başkanı ise Ümit Kıvanç.
Mansiyon ödüllerinde Başak Özbek'in "Sözde Silahsız-lanma" filmi birinci oldu.
Meltem Cemioğlu'nun filmi "SilahlanMA" ikincilik ödülü alırken Doğan Lehimler'in "Bireysel Silahlanma" adlı filmi üçüncü oldu.
Birinciye 2.500 YTL, ikinciye 1.500 YTL, üçüncüye de 1.000 YTL'lik ödüllerin dağıtıldığı törende akaryakıt istasyonlarındaki çalışanları eğitmek amacıyla "Silahın Gölgesi" isimli filmi hazırlatan BP Türkiye'ye Kurumsal Duyarlılık Takdir Ödülü sunuldu.
Türkiye bireysel silahlanma
* Bireysel silahlanmaya ilişkin Emniyet Genel Müdürlüğü'nün verdiği bilgiye göre 2004-2005 yılı istatistikleri şöyle:
2004 yılı itibariyle 266 bin 892 tabanca taşıma ruhsatı, 303 bin 414 de tabanca bulundurma ruhsatı var. 2005 yılı itibariyle tabanca taşıma ruhsatı 297 bin 589. Tabanca bulundurma ruhsatı ise 316 bin 245. tabanca edinen sayısı bir yıl içinde artış gösterirken toplam 613 bin 834 ruhsatlı tabanca bulunuyor.
* Jandarma Genel Komutanlığı verilerine göre 2005'te jandarma polis bölgesi olmak üzere toplam ruhsatlı silah sayısı 2 milyon 316 bin 318. 2004'te bu rakam 2 milyon 145 bin iken, 2003'te 1 milyon 303 binmiş. (EZÖ)
