Halkların Demokratik Kongresi’nin (HDK), Kürt halkının haklarına yönelik önemli etkileri olan Lozan Antlaşması’nın yüzüncü yılı nedeniyle Şişli’deki Nazım Hikmet Kültür Merkezi’nde "Yüzüncü yılında Lozan: Muhasebe ve imkan" başlıklı panel düzenledi.
TIKLAYIN - 100. yılına giderken Lozan Barış Antlaşması hakkında değerlendirmeler
MA'daki habere göre, “Ortak geleceğin imkanları” konulu 2’nci oturumla devam etti. Panelin 2’nci oturumunun moderatörlüğünü Halkların Demokratik Partisi (HDP) Merkez Yürütme Kurulu (MYK) Üyesi Elif Bulut yaptı.
“Lozan’da verilen haklar uygulanmıyor”
Bu oturumda ilk olarak, “Sevr’le mukayeseli olarak Lozan’ın genel niteliği ve Kürtler ile Ermeniler hakkındaki hükümleri” konulu sunumu Prof. Dr. Baskın Oran yaptı.
“Sevr Antlaşması’nda Kuzey’de büyük Ermenistan ve Güney’de de Kürdistan şeklinde bir haritanın oluştuğunu belirtti. “Lozan’da Kurdistan da Ermenistan da yok” diyen Oran, İzmir İktisat Kongresi amacına değinerek, orada devletlerin özet olarak bir kapitalist üretim sistemi istediklerini ifade etti.
Oran, “Bu karardan sonra İngiltere artık Bolşevizm’in yayılmaması için kurmak istediği Ermenistan’a ihtiyacı kalmıyor. İngiltere Kurdistan’dan vazgeçti. Çünkü Kürtlerin yaşadığı yer olan Musul petrolünü aldı. İngiltere için Kürtlerin önemi yok, petrolün önemi var.”
“Kürtler haklarını hep talep etti”
Sosyolog ve Jineolojî dergisi Yayın Kurulu Üyesi Rojda Yıldız konuştu.
“Ulus-Devletin Ötesine Geçmek: Lozan ve Kadınlar” başlıklı sunum gerçekleştirdi. Lozan ve tarihteki görüşmeler ile antlaşmaların hiçbirinde kadınların olmadığını belirten Yıldız, “Lozan erkekleri kurumsallaştırma çabası olan bir antlaşma” dedi. Bu meselelerin hepsinin cinsiyetçilik süzgecinden geçirilmesi gerektiğini ifade eden Yıldız, 1919’da kurulan ve bir yıl sonra kapatılan Kürt Kadınları Teali Cemiyeti hakkında bilgi verdi.
Yıldız, “Kürt ulusçuluğunun inşası sürecinde Kürtlerin doğrudan özerklik talebi olan birçok kurumu kapatılıyor ve insanlar sürgün ediliyor. 1923 öncesine kadar İstanbul’da Kürt ulusunun haklarını talep ettikleri bir dönem olduğunu da biliyoruz.”
Öte yandan Kürt kadınlar öncülüğünde demokratik ulus tartışması yapıldığını dile getiren Yıldız, yine yeni yaşam için verilen mücadelenin, Kürt kadınları tarafından yürütüldüğünü söyledi.
Son sunumu ise Araştırmacı-Yazar Osman Tiftikçi yaptı. Tiftikçi, “İkinci yüzyılda nasıl bir cumhuriyet?” konulu sunumu yaptı.
Halkın Lozan’ı resmi ideolojide olan şekliyle bildiğini dile getiren Tiftikçi, yüzde 60’lık milliyetçi kesimin Lozan Antlaşması sonrası ortaya çıktığını vurguladı. Panel, ikinci oturumda yapılan sunumların ardından sona erdi. (EMK)
