İstanbul'daki Ermeni korolarını seçkin erkek seslerinden oluşan Gomidas Vartabed'in Gusan Korosu'na ithafen kurulan Gusan 2010, 50 yıl sonra İstanbul'da ilk kez Gomidas'ın Badarak'ını (ayin) doğumunun 140., ölümünün 75. yılında özgün formuyla a capppella olarak seslendirecek.
Hagop Mamigonyan ve Edvin Galipoğlu'nun şefliğindeki konseri, 11 Kasım Perşembe günü saat 21.00'de Beyoğlu Üç Horon Ermeni Kilisesi'sinde ücretsiz olarak dinlenebilir.
Anadolu Kültür AŞ, Gomidas Platformu, İstanbul 2010 Avrupa Kültür Başkenti Ajansı ve İstanbulahay tarafından düzenlenen konser ile ilgili daha geniş bilgi için tıklayınız.
Gomidas kimdir?*
26 Eylül 1869'da Kütahya'da müzisyen bir aileden doğan Soghomon Soghomonyan, bir yaşında annesini, 10 yaşında babasını kaybeder. Sadece Türkçe konuşabilen yetim Soghomon'un sesi çok güzel olduğundan, yaşadığı yörenin Ermeni din adamının aracılığıyla, 1881'de Etchmidzin Kevorkyan Ruhban okuluna eğitim ve öğrenime alınır.
1893'de Baş patrik Katolikos Khrimyan Hayrig (Mıgırdiç Khrimyan) zamanında, Soghomonyan "GOMİDAS Apeğa" (önrahip) unvanıyla bu okuldan mezun olur, aynı yılın sonbaharında mezun olduğu ruhban okuluna, müzik öğretmeni Kara-Murza'dan boşalan müzik öğretmenliği görevine atanır.
Halk müziği ve antik enstrümanları koro, orkestra, ve kilisede kullanan ilk müzisyen olan Gomidas, Anadolu ve özellikle Ermeni halk müziğini yerinde incelemek ve tanıtmak için Anadolu'yu, Kafkasya'yı, Balkanları, Avrupa'yı dolaşır.
1896'da müzik eğitimi için Berlin Üniversitesine kaydolur, daha sonra Ermenistan'a dönerek zamana göre bir yenilik olan, çok sesli (polifonik) koro çalışmalarına başlar.
Anadolu ve Ermeni halk müziği ezgilerini, Ermeni Kilise müziğini verdiği konserlerle batıya tanıtan Gomidas kendine özgü makam ve üslubuyla tanınır.
24 Nisan 1915'te 234 Ermeni aydınıyla birlikte tutuklanıp Çankırı'ya sürgüne gönderilen Gomidas'ın çalışmaları, eserleri tahrip edilir, notaları yakılır.
Halide Edip Adıvar'ın girişimiyle 8 Mayıs 1915'de İstanbul'a geri gönderilir, sürgünde yaşadıkları nedeniyle ruh sağlığını bozulan Gomidas, 1915'te İstanbul La Paix Hastanesi'ne yatırılır oradan da 1916'da Paris Psikiyatri kliniğine gönderilir.
Gomidas 22 Ekim 1935 günü Paris'teki bu klinikte öldü. 1915'in 24 Nisan'ındaki, 234 Ermeni aydınların zorunlu sürgünün simgesi olan Gomidas Vartabed'in büstü Paris'te anıt olmuştur. Erivan'da, anısına "Gomidas" adıyla konservatuar vardır, ayrıca birçok Ermeni yerleşim bölgelerinde, adıyla anılan korolar kurulmuştur. (BT/EÖ)
* Kaynak: GOMİDAS (Rupen Terlemezyan-Erivan 1992)
