"Gerçek bir İklim Yasası yapacak bakanlık yok"

DEM Parti Grup Başkanvekili Sezai Temelli, Meclis'te bu hafta görüşülecek Türkiye'nin ilk İklim Kanunu Teklifi’ni eleştirdi.

BİA Haber Merkezi

"Gerçek bir İklim Yasası yapacak bakanlık yok" — Fotoğraf: Anadolu Ajansı / Arşiv

Halkların Eşitlik ve Demokrasi Partisi (DEM) Parti Grup Başkanvekili Sezai Temelli, bugün TBMM’de düzenlediği basın toplantısında, bu hafta Meclis’te görüşülecek olan İklim Kanunu Teklifi’ne dair açıklamalarda bulundu.

“Bunun adı İklim Yasası, kendisi ise karbon emisyon piyasası düzenlemesinden başka bir şey değil," diyen Temelli, dünyadaki savaşlar ve ekonomik gelişmeler nedeniyle 3'üncü dünya savaşının eşiğine gelindiğini söyledi.

Gelişmelerin ekonomi üzerindeki etkilerinin olabildiğince olumsuz yönde ve derin bir şekilde ilerlediğine dikkat çeken Temelli, Türkiye'nin "kırılgan bir ekonomiye sahip olduğunu" söyleyerek iktidarın ekonomi yönetimini eleştirdi.

İklim Kanunu değil ‘Yıkım Kanunu’

26 Şubat 2025

“Güçlü bir muhalefet yapacağız”

DEM Parti Basın Bürosu’nun aktardığına göre Temelli, İklim Kanunu ile ilgili ise şöyle dedi:

“Meclis’e bu hafta İklim Yasası geliyor. Bu yasayı yapmak gerekiyordu; ama böyle mi olur? Adı İklim Yasası, kendisi ise karbon emisyon piyasası düzenlemesinden başka bir şey değil. Karbon emisyon piyasası düzenlenmeye çalışılıyor. Ticaretin sürdürebilmesi için, karbon ayak izlerinin bu ticarette bir engel oluşturmaması için yapılan bir düzenlemeyle karşı karşıyayız. İşte buna İklim Yasası diyorlar. Gerçek bir İklim Yasası yapacak bir bakanlık yok karşımızda.

“Çevre ve Şehircilik Bakanlığı olarak geçiyor ismi ama olabildiğince kent mimarisine odaklanmış. Bunu da betona mahkûm etmiş. O betonun yaratmış olduğu çevre kirliliği bile başlı başına İklim Yasası açısından samimiyetsizliği ortaya koyuyor. Bugün için sıfır emisyondan bahsediliyor, oysa dönüp baktığınızda Türkiye başlı başına maden havzası olmuş durumda. Kazdağları'nın hali ortada, köylülerin direnişi ortada, Akbelen ortada. Cudi ve Gabar delik deşik edilmiş. Cudi’de orman kalmamış. Her şey ortada ama adı İklim Yasası. Buna kimse inanmıyor.

“Gerçekten Türkiye’nin bir İklim Yasası'na ihtiyacı var ama bu yasa o yasa değil. O yüzden bu yasaya karşı güçlü bir muhalefet yapacağız, direneceğiz. Tüm muhalefeti de bu konuda birlikte mücadeleye davet ediyoruz. Sadece Meclis çatısı altında da değil. Tüm toplumu bu konuda duyarlı olmaya davet ediyoruz. Güçlü bir muhalefet ortaya koyabilirsek doğamızı kurtarabiliriz. İklim krizi gerçek anlamda bir küresel krizdir, geleceğimizi ve doğamızı tehdit etmektedir. Bu konuda herkesi duyarlı olmaya davet ediyorum.”

Teklifte neler var?

İklim Kanunu Teklifi'ne göre:

Her ilde vali başkanlığında İl İklim Değişikliği Koordinasyon Kurulu oluşturulacak.
Sera gazı emisyonları, Ulusal Katkı Beyanı, net sıfır emisyon hedefi ile İklim Değişikliği Başkanlığının strateji ve eylem planları doğrultusunda azaltılacak.
İklim Değişikliği Başkanlığı, ulusal, sektörel ve tematik raporlar hazırlayacak, teşvik mekanizmaları geliştirecek, Türkiye Yeşil Taksonomisini kuracak
İthal edilen malların gömülü sera gazı emisyonlarını ele almak için Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması kurulabilecek.
İklim Değişikliği Başkanlığınca Emisyon Ticaret Sistemi kurulacak.
Karbon Piyasası Kurulu, ulusal tahsisat planını onaylayacak, ETS piyasasında ücretsiz tahsisatların dağılımına karar verecek.
Doğrudan sera gazı emisyonlarına neden olan faaliyetleri yürüten işletmelerin, İklim Değişikliği Başkanlığından sera gazı emisyon izni alması zorunlu olacak.
Sera gazı emisyonlarının takibine ilişkin yasaklara veya sınırlamalara aykırı olarak, doğrulanmış sera gazı emisyonu raporunu süresi içerisinde sunmayanlara, 500 bin TL’den 5 milyon TL’ye kadar idari para cezası verilecek.
Ozon tabakasını incelten maddeleri kullanan, ithal eden, ticaretini yapan ve piyasaya arz edenlere 2,5 milyon TL, bu maddeleri içeren ürünlere veya ekipmana bakım, onarım ve servis amaçlı hizmet veren gerçek ve tüzel kişilere 250 bin TL, bu maddeleri içeren ürünlerin veya ekipmanın etiketlenmesi hükümlerine uymayanlara 120 bin TL idari para cezası verilecek.
Florlu sera gazlarına ilişkin usul ve esaslara, yasaklara veya sınırlamalara aykırı olarak, florlu sera gazlarını kullanan, ticaretini yapan ve piyasaya arz edenlere 2,5 milyon TL idari para cezası verilecek ve 3 aydan 6 aya kadar Hidroflorokarbon Kontrol Belgesi verilmeyecek.
Doğrulanmış yıllık sera gazı emisyon raporu bulunmayan işletmelere 1 milyon Türk lirasından 10 milyon Türk lirasına kadar idari para cezası verilecek.
ETS kapsamındaki tahsisatlarını teslim etme yükümlülüklerini her yıl için en az yüzde 80 kadarını süresi içinde 3 yıl üst üste yerine getirmeyen işletmelerin sera gazı emisyon izni iptal edilecek.
Mevzuata ve planlama araçlarına ilişkin hazırlama ve uyarlama yükümlülükleri ilgili kurum ve kuruluşlarca en geç 31 Aralık 2027'ye kadar yerine getirilecek, Cumhurbaşkanı, bu süreyi bir yıla kadar uzatmaya yetkili olacak.
Düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 3 yıl içinde ETS kapsamı dahilinde yer alacak işletmeler sera gazı emisyon izni almak zorunda olacak.