Latife ile Mustafa Kemal 30 Ağustos 1924 günü bir buçuk ay sürecek bir yurt gezisine çıktılar. Latife bu kez gezideki tek kadın değildi; Salih Bey'in (Bozok) eşi Pakize ve Fuat Bey'in (Bulca) eşi Sabiha da Latife'nin davetlisi olarak geziye katılmışlardı.*
Büyük zaferin yıldönümünde Dumlupınar'dan başlayan gezi sırasında Hamidiye Kruvazörü'nden** İstanbul'u seyrettiler, Sivas'ta insanların çektiği arabalarla taşındılar, Erzurum'da depreme ağladılar, Sarıkamış'ta ayrılıp Kayseri'de barıştılar.
Bu geziye katılanlardan Kılıç Ali anılarında şöyle diyor:
1924 sonbahar aylarında Mustafa Kemal uzun bir Anadolu gezisine karar vermişti. Latife Hanım'ı yanına almakla Türk kadınının gelişme aşamasını da göstermek istiyordu. Ayrıca Gazi'nin çevresini bir sevgi çemberi şeklinde kuşatan halkımıza kadınlarımızın da katılması sağlanacak resmi kabullere ve toplantılara herkesin eşiyle birlikte katılmasına imkan hazırlanacaktı.***
Dumlupınar'a iki ayrı heyet olarak gittiler. Birinci heyette Gazi, Latife, Başbakan ve Dışişleri Bakanı İsmet Paşa, Genelkurmay Başkanı Fevzi Çakmak, Milli Savunma Bakanı Kâzım Özalp, Milli Eğitim Bakanı Vasıf Çınar vardı.
İkinci trenle de Fethi Okyar ve çok sayıda milletvekili geldi. Başyaver Rusuhi, Muhafız komutam İsmail Hakkı Tekçe gibi isimler de geziye Samsun'da katıldılar.****
Yola 29 ağustos günü saat birde özel bir trenle çıkıldı. Geceyarısı Eskişehir'de, sabah güneş doğarken Afyon'daydılar, iki uçak havadan treni selamlıyor, yolcular sevinçle uçaklara mendillerini sallıyorlardı. Başkomutanlık Meydan Savaşı'nın ikinci yıldönümünde aralarında çok sayıda kadının olduğu bir kalabalık tarafından karşılandılar. Sürekli film ve fotoğraf çekiliyordu.
Tören yerine Cumhurbaşkanlığı forsunu taşıyan bir arabayla gelen Gazi ve Latife, özel olarak hazırlanmış zafer takının altından geçti. Dinlenmeleri için çadırlar hazırlanmıştı. Kütahya milletvekilleri armağan olarak çok güzel iki vazo getirmişlerdi. Kısa bir dinlenmenin ardından, Şehit Asker Anıtı'nın yapılacağı yere gittiler. Anıt, bir anda çiçeklerle örtülmüştü. Gelen çelenklerin içinde Latife'nin Babası izmir Belediye Başkanı Muammer Bey'in çelengi de göze çarpıyordu.
Mustafa Kemal anıtın ilk taşını Latife'yle birlikte koydu, ardından tahta kürsünün gölgesinde bir yere oturdu. O gün 30 Ağustos 1922 savaşım şiirsel ve edebî bir dille anlatan çok güzel bir konuşma yaptı. "Medeniyet yolunda muvaffakiyet, yenileşmeye bağlıdır, içtimaî hayatta, iktisadî hayatta, ilim ve sahasında muvaffak olmak için tekâmül ve terakki yolu budur" dedi. (NZ)
* Kılıç Ali'nin Anıları s.535
** O sırada çalışır durumdaki birinci sınıf tek savaş gemisi Rauf Orbay'ın zaferleriyle ünlü Hamidiye Kruvazörüydü.
*** Kılıç Ali'nin Anıları s.535
**** Nuri Onat, Cumhurbaşkanı Gazi M.Kemal Paşa'nın Sonbahar Gezileri, Çağdaş Yayınları, İstanbul, 1984, s.13-15
* Bu metin yazar İpek Çalışlar'ın Latife Hanım kitabından alındı. Bölümün kitaptaki başlığı "Sonbahar gezisi"
Latife Hanım, Doğan Kitap, Haziran 2006
