Davalarda, özellikle Devlet Güvenlik Mahkemesi'nin (DGM) yargılamaları ile eski Ceza Yasası'nın "kin ve düşmanlığa tahrik"ten verilen hapis cezaları Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi (AİHS) açısından değerlendirilecek.
Gazeteci Bakır'a 20 ay hapis cezası AİHM'de
Newroz Bayramı ile ilgili değerlendirmeleri yerel "Karacadağ" radyosunda ve ardından Med TV'de yayımlanan gazeteci Bakır, 1998'de, "sosyal sınıf, ırk ve bölge farklılığı temelinde kin ve düşmanlığa tahrik" iddiasıyla 20 ay hapse mahkum edilmesini Strasbourg Mahkemesi'ne taşımıştı.
Eski Ceza Yasası'nın 312. maddesi uyarınca suçlu bulunan gazeteci, ifade özgürlüğü hakkını düzenleyen AİHS'nin 10. maddesi ve DGM'de (DGM) yargılandığı için de Sözleşmenin 6/1 maddesinin ihlal edildiğini savundu.
Gazeteci, ayrıca, siyasi görüşleri temelinde ayrımcılığa tabi tutulduğunu da iddia ederek başvurusuna Sözleşmenin 14. maddesini de dayanak yaptı.
DEP'li Yüksel ve İPSD Derneği başvuruları da görülüyor
DEP delegesi Vasfiye Tülay Yüksel (Geyik) ise, parti kongresinde yaptığı konuşmadan 1998'da bir yıl hapse mahkum edildiği için AİHM'ye başvurmuştu. Yüksel, başvurusunu Sözleşmenin 10 ve 6/1 maddelerine aykırılık iddiasına dayandırdı.
Aynı gün, İşsizlik ve Pahalılıkla Savaş Derneği ve yedi yöneticisi Fettah Ayhan Erkan, Tacettin Çolak, İbrahim Halil Arabulan, Meral Küçükosmanoğlu, Ramazan Kap, Nihat Güldemir ve Ahmet Pektopal'ın başvuruları da görüşülecek.
1992'de savcılığın, "tüzüğünde yasağa aykırı ifadeler" bulunduğuna karar vererek tasfiyesini istediği İPSD Derneği, 1995'te kapatılmıştı. Bu başvuru ise, Sözleşmenin örgütlenme hakkını güvence altına alan 11 ve adil yargılanmaya dair 6/1 maddelerine ayrılık iddiasıyla yapıldı.
Gazeteci Ali Erol'a hapis AİHM'de
AİHM, 27 Ekim'de ise, "Evrensel" gazetesi sorumlu yazı işleri müdürü Ali Erol'un 1996'da, iki yıl hapse mahkum edilmesiyle ilgili başvuruyu ele alacak.
Yine DGM'nin yargıladığı Ali Erol, "Bir Astsubayın İtirafları" başlıklı bir yazı nedeniyle "ırk ve bölge farklılığı gözeterek kin ve düşmanlığa tahrik" iddiasıyla iki yıl hapse mahkum edilmişti. Gazeteci Ali Erol da, başvurusunu AİHS'nin 10 ve 6/1 maddelerinden yapmıştı.
AİHM nedir?
AİHM, Avrupa Konseyi'ne üye devletlerce 1959'da Fransa'nın Strasbourg kentinde kuruldu. Mahkeme, 1950'de kabul edilen Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'ne ilişkin insan hakları ihlal iddialarını inceliyor.
1 Kasım 1998'den beri başvuruları tam gün boyunca ele alan mahkeme, olağan şekilde başvuruların kabul edilebilirlik veya esastan incelemelerini 7 yargıçlı dairelerde, istisnai olarak da, 17 yargıçlı Büyük Dairelerde yapıyor. Kararların yerine getirilip getirilmediğinin takibi Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi'nce yerine getiriliyor. (EÖ)
