Toprak Mahsulleri Ofisi'nin (TMO) kabuklu fındığın kilogram fiyatını 2023 ürünü için 130, 2022 ürünü için 126 lira olarak belirlemesi, sektör paydaşları arasında memnuniyetle karşılanmasına karşın, yeni sezon alımları başlarken piyasada güncel fiyatların 117 TL etrafında dönmesi, üreticiler arasında kuşku ve kaygı doğuruyor.
2024 taban fiyatı belli değil
Fındık TV'nin haberine göre, son bir aydır fındık fiyatları sabit seyrediyor. Ancak Temmuz'da başlayacak yeni sezon hasadı ile birlikte fiyatlarda değişiklikler bekleniyor. Fındık sektöründe fiyatlar, rekolte tahminlerine göre şekilleniyor ve bu tahminler, piyasada önemli bir rol oynuyor.Yeni sezon içinTMO’nun fındık taban fiyatını ne zaman açıklayacağı henüz belli değil. TMO’nun belirleyeceği taban fiyat, piyasa dinamiklerini doğrudan etkileyecek en önemli etmen.
Üretim maliyetleri ve fiyat beklentileri
Mevcut fındık fiyatları, üreticilerin artan maliyetlerle başa çıkma mücadelelerinde yeterince destekleyici değil. Üretim maliyetlerinin sürekli artması, üreticilerin kâr marjlarını daraltıyor ve fiyatların yükselmesine yönelik beklentileri artırıyor.
Rekolte tahminlerinin fiyatlara etkisi
Fındık fiyatlarının belirlenmesinde rekolte tahminleri büyük rol oynuyor. Yüksek rekolte tahminlerinde fiyatlar genellikle daha düşük seyrederken, düşük rekolte tahminlerinde fiyatların yükselmesi bekleniyor. Üreticiler, 2024 fiyatlarının artmasını umut ediyorlar.
Üreticide fındık olmamasına
karşın fiyatlar düşüyor
Türkiye Ziraat Odaları Birliği Yönetim Kurulu Üyesi Arslan Soydan, Fındık TV'ye yaptığı açıklamada "Öncelikle yükselen, sonrasında bir düşüş yaşayan fındık fiyatlarının 117 TL altı ve üstünde devam e[ttiğini]" söyledi.
Soydan, "Fındık fiyatları şu anda bu rakamları aslında hak etmiyor. Yani 130-135 liraya kadar yükselen fındık fiyatlarında, üreticide olmamasına rağmen aslında sektörde, alıcılarda da yeterli fındık olmamasına rağmen bir düşüş gördük.” dedi.
Fiyatlar bilinçli olarak düşürülüyor
Soydan "Bu düşüşü her zaman söylüyoruz dikkate alınacak, itibar edilecek düşüşler değil. Çünkü bunlar bilinçli, bilerek düşürülen fındık fiyatları… Şimdi tekrar yükselmeye başladı. Hak ettiği rakamlar zaten yüksek rakamlar.” dedi.
Soydan, sektördeki bazı aktörlerin fındık fiyatlarını manipüle ettiğine dair kaygıları dile getirdi.
Fındık piyasadakinden
daha yüksek fiyatı hak ediyor
Soydan “Fındık fiyatlarının hak ettiği değerler şu anki piyasadaki değerlerinin yukarısında. Bunu da tabii önümüzdeki hasat döneminde ciddi şekilde değerlendireceğiz. Hem enflasyon hem üretici maliyetleri hem de refah payı niteliğinde çalışmalarımız olacak tabii ki. Şu anki rakamlar düşük ama önümüzdeki iki aylık bir sürecimiz var.” dedi.
Türkiye ekonomisinde fındığın yeri
Türkiye, dünya fındık üretiminin yaklaşık yüzde 70-75'ini ve ihracatının yüxde 85'ini gerçekleştiriyor. Fındık üretiminde dünya lideriliğini elde bulunduruyor.
2022'de son beş yıl ortalamasının üzerinde 765 bin ton kabuklu fındık üretimi gerçekleştirildi.
Fındık üretiminin yoğunlaştığı başlıca bölgeler Karadeniz Bölgesi'nin doğu illeri (Giresun, Ordu, Trabzon, Rize, Artvin) ve Doğu Anadolu Bölgesi'nin bazı illeri (Gümüşhane, Bayburt).
Fındık üretimi, bu bölgelerde 550-600 bin hektarlık bir alanda yapılıyor. Bu alan, tarım arazilerinin yaklaşık yüzde 3'üne denk geliyor.
Türkiye'de 380 bin aile geçimini fındıktan sağlıyor ve 4 milyon kişi dolaylı/dolaysız fındık ekonomisinden etkileniyor.
Ülkenin tarımsal ihracatında da önemli bir paya sahip olan fındık tarım ihracatının yüzde 15-20'sini ve genel ihracatın yüzde 2'sini oluşturuyor. 2021'de ihraç edilen 344 bin ton iç fındıktan 2,26 milyar ABD Doları gelir sağlandı.
Türkiye'de başlıca Giresun, Levant, Tombul ve Akça çeşidi fındık üretiliyor. Çeşitler, lezzetleri, yağ içerikleri ve kabuk kalınlıkları açısından farklılaşıyor.
Fındık üretiminin kronik sorunları olarak verimin düşüklüğü, fiyat dalgalanmaları, hastalık ve zararlılar ve pazarlama öne çıkıyor.
(AEK)
