Faiz Ödemeleri 20 Yılda 110.8 Kat Arttı

Piyasalarda Uluslararası Para Fonu'ndan (IMF'ten) gelecek 10 milyar dolarlık ek kredinin etkisiyle bahar havası eserken İzmir Ticaret Borsası (İTB) uzmanlarının yaptığı araştırma; giderek büyüyen iç ve dış borcun; vatandaşın sırtına yüklediği kamburun ileri dönük boyutlarını ortaya koydu.

Uzmanların Türkiye'nin mevcut iç ve dış borçlarından hareketle bazı ekonometrik yöntemleri kullanarak yaptığı tahminlere göre, her vatandaşın sırtındaki borç faiz yükü 2005'te 6 bin 17 dolara, 2010'da 12 bin 575 dolara ve 2020'de de 86 bin 115 bin dolara çıkacak.

"Borçlanma: Nereye kadar?" adını taşıyan araştırma sonuçlarını açıklayan İTB Başkanı Tuğrul Yemişçi, rakamların gelecek nesillere bırakacağımız miras konusunda kötü bir tablo ortaya koyduğunu belirtti:

* Ülke nüfusunun 2020 yılında 90.3 milyona ve kişi başına düşen gelirin de 4 bin 120 dolara ulaşacağı tahmin ediliyor.

* Türkiye, bu verilerle gelişmiş ülkelerle arasındaki gelir farkını kapatamayacak. Tahminler bunu gösteriyor ve bunlar gerçekten korkutucu rakamlar."

Daha derin krizlere davetiye

Türkiye'nin mevcut borçlanma trendinin sürdürmesi halinde ekonominin çok daha büyük ve derin krizlerle karşı karşıya geleceği uyarısında bulunan Yemişçi şu noktaları vurguladı:

* 1980'lerden bu yana sürdürülen yanlış politikalar, bugün devleti borçlanmadan, ekonomiyi de dış kaynak girişi olmadan nefes alamaz hale getirmiştir.

* 1980 - 2000 döneminde gayri safi milli hasıla, dolar bazında sadece 2.8 kat büyürken bütçe açığı tam 9 kat artmıştır. Bu veriler kamu dengelerinde yaşanan çarpıcı bozulmayı açıkça ortaya koymaktadır.

* 1980 yılında 9.7 milyar dolar olan iç borç stoku 2000 yılı sonunda 58.1 milyar dolara yükselmiş ve aynı dönemde faiz ödemeleri de 110.8 kat artmıştır.

20 yılda gelinen nokta

* 21 yıl önce 15.7 milyar dolar olan dış borç stoku 2000 yılı sonunda 107 milyar dolara ulaştı.

* Son 20 yıllık dönemde, yaklaşık 380.4 milyar dolarlık iç ve dış borç, 218.1 milyar dolar faiz ödenerek çevrilebildi.

* Bugüne kadar iç ve dış borçlar için anapara ve faiz olarak toplam 598.5 milyar dolar ödedik. Bu rakam şu anki gayrı safi milli hasılanın (GSMH'nin) tam dört katıdır.

Öneriler

Yine de hükümetler programları eksiksiz uyguladığı ve ekonominin gereklerini yerine getirdiği takdirde Türkiye'nin önünün aydınlık olduğunu vurgulayan Yemişçi şu önerileri getirdi:

* Kamu harcamaları kontrol altına alınmalı ve azaltılmalı, bürokrasi ve harcama reformunu gerçekleştirilmeli, sosyal güvenlik kurumlarındaki dengelerin sağlam temellere oturtulmalı.

* Yolsuzlukla, rüşvetle, vergi kaçakçılığıyla mücadele yasasının da biran önce çıkarılması şart. (EG/NU)