Türkiye İnsan Hakları Vakfı’ndan (TİHV) bir ekip Silopi, Cizre ve Midyat’taki Ezidi kamplarını ziyaret ederek bir rapor hazırladı.
Raporda ailelerin duygu ve düşünceleri, yaşadıkları zorluklar, kamplardaki eksiklikler ve yapılması gerekenler yer alıyor.
Ziyaret, Şengal katliamı sonrası Türkiye’ye geçen Ezidilerin yerleştiği alanlarda, 16-17 Ağustos’ta, yardım veren kamu-belediye gönüllü ağına psiko-sosyal destek eğitimi vermek, durum tespiti yapmak ve acil psikolojik destek sunmak amacıyla gerçekleştirildi.
TİHV Bakım Verenlerin Bakımı Projesi Ezidi kampları çalışma ziyareti ekibinden Psikiyatr Dr. Murat Yalçın, Psikiyatri Asistanı Naci Olam, Psk. Muharrem Aydın, Psk. Şiyar Güldiken, Psk. Sema Yücedağ, Psk. Bijer Doğan, Uzm. Psk. Ömer Yavuz Yetiş, Psk. Ömer Akba, Uzm. Psk. Mahmut Pakdemir ve Sosyal Hizmet Uzmanı Ümit Çetiner bu ziyaretin ardından bir rapor yazdı.
Raporda şu tespitler yer aldı:
Kamplar
* Cizre sanayi bölgesinde yaklaşık 800 kişi kalıyor. Bir kısmı Cizre’deki evlerde diğerleri de sanayi sitesi için yapılmış olan, büyüklüğü ve tuvalet sayısı yetersiz evlere beşer aile şeklinde yerleşmiş durumda.
* Silopi kampında da yaklaşık 700 kişi, bir kısmı çadırlarda, her çadırda 3-4 aile olarak ya da AFAD evlerinde kalıyor.
* Kullanılan sularda klorlama gibi tedbirler alınmış olmasına rağmen, AFAD evlerinin önünden geçen kanalizasyon suyu ve aşırı sıcaklar sebebiyle bulaşıcı hastalık riski oluşuyor.
* Soğutucu ihtiyacının karşılanmaması nedeniyle günlük yaşam özellikle bebekler ve yaşlılar açısından zorlaşıyor. Yemek ve içme suyu ihtiyaçları yeterli düzeyde karşılanıyor.
* Belediyenin mobil sağlık aracının nöbet sistemiyle sürekli hizmet veriliyor.
* Midyat kampında yaklaşık 1500 Ezidi ve 3 bin Suriyeli Arap var. Kamp tampon bölgeyle birbirinden ayrılmış iki ayrı mahalleden oluşuyor, her aileye bir çadır tahsis edilmiş.
Yerleşim
Ezidi ailelerle yapılan görüşmelere göre, kamplarda şu eksikler var:
* Çamaşır yıkamakta zorluk çekiyorlar.
* Çadırlar küçük, metrekare olarak yetersiz kalıyor.
* Marketlerde gıda dışındaki temel ihtiyaç malzemeleri (bebek maması, bebek bezi, kıyafet vb.) eksik. İhtiyaçlarını karşılamaları için verilen (aylık kişi başı 80 lira) kart limiti yetmiyor.
* Çocuklar için eğitim ve oyun alanı yok.
Travma
Raporda, “görüşülen ailelerde yoğun kaygı gözlendiği ve şok evresinde oldukları, birçoğunda akut stres belirtileri görüldüğü” ifade edildi.
“Ayrıca kaygı ve güvensizlik, çaresizlik, değersiz hissetme, nefret ve öfke, suçluluk duygusu ve utanç da bulgular arasında.”
“Yaşanan travmatik olayla baş etme yöntemleri olarak sergiledikleri duygu ve davranışlar arasında bir arada kalma isteği, kalanlardan bilgi alma çabası, yakınlarının ölmüş olma ihtimalini yok sayma ve ağıt yakma gibi tepkiler var.”
“Gece uyumakta zorluk çekiyorlar, sık sık ağlıyorlar.”
“Bazıları durumunu şöyle anlattı: ‘Seslerden, gürültüden irkiliyoruz... Motosiklet sesi duyunca korkuya kapılıyoruz. Burada da korkuyoruz, her an saldırı olacak gibi hissediyoruz.’”
Öneriler
* Fiziksel-sosyal destek sistemlerinin koordinasyonu tek elden yürütülmeli.
* Ezidi ailelere yönelik bilgi akışı açık, umut içeren reel cümlelerden oluşacak şekilde gerçekleşmeli.
* Sağlık hizmetlerine yönelik ihtiyaç tespiti, ruhsal durum tespiti ve takibi, bu kapsamda psiko-sosyal destek programlarının planlanması ve sürdürülmesi sağlanmalı.
* Engelli, yaşlı ve kronik hastalar tespit edilip gerekli ihtiyaçları karşılanmalı ve bu hizmetlerin devamlılığı sağlanmalı.
* Kişilerin meslek ve yetenekleri tespit edilerek alanlarında çalışmalara katılmaları sağlanmalı. (AS)
* Raporun tam metnine buradan ulaşabilirsiniz.
