Fotoğraf: bl.uk
Haberin Kürtçesi / İngilizcesi için tıklayın
Uluslararası resmi silah transferlerini izleyen Stockholm Barış Araştırmaları Enstitüsü (SIPRI), 16 Mart’ta yayınladığı bilgilendirme notunun ardından bugün 2020 raporunu kamuoyuyla paylaştı.
Rapora göre toplam küresel askeri harcama 2019’a oranla yüzde 2,6 artarak 1.98 trilyon dolara yükseldi. Raporda bunun 1988'den beri kaydedilen en yüksek seviye olduğu belirtildi.
Amerika Birleşik Devletleri, Çin, Hindistan, Rusya ve Birleşik Krallık dünyadaki askeri harcamaların yüzde 62’sinden sorumluydu. Çin'in askeri harcamaları 26. yılda da arttı.
COVİD-19 bazı ülkelerin harcamalarını düşürdü
SIPRI konuyla alakalı şu değerlendirmeyi yaptı:
“Dünya askeri harcamalarındaki yüzde 2.6’lık artış, Covid-19 salgınının ekonomik etkileri nedeniyle küresel gayri safi yurtiçi hasılanın (GSYİH) yüzde 4,4 oranında küçüldüğü bir yılda geldi. Sonuç olarak, GSYİH'nın bir payı olarak askeri harcamalar -askeri yük- 2009'daki küresel mali ve ekonomik krizden bu yana yıllık bazda en büyük artış oldu.”
SIPRI, bazı ülkelerin planlanan harcamalarında COVID-19 nedeniyle kısıtlamaya gittiğini belirterek Şili ve Güney Kore’yi örnek gösterdi. Brezilya ve Rusya’nın, 2020 için bütçelendirilen askeri harcamalarından daha az harcama yaptığını vurguladı.
SIPRI Silah ve Askeri Harcama Programı Araştırmacısı Dr. Diego Lopes da Silva ise, “Salgının 2020'de küresel askeri harcamalar üzerinde önemli bir etkisi olmadığını kesin olarak söyleyebiliriz” yorumunda bulundu.
Türkiye’nin askeri harcamaları düştü
Raporda, askeri harcaması en yüksek olan 40 ülkeye yer verilirken 2019’da 15. sırada olan Türkiye, bu yıl bir basamak gerileyerek 16. sıraya düştü. Raporda Orta Doğu ülkeleri arasında değerlendirilen Türkiye'nin 2020’deki askeri harcamalarının bir önceki yıla göre yüzde beş düşerek, 17.7 milyar dolara gerilediği ifade edildi.
Ancak raporda, bu düşüşün Türkiye'nin askeri harcamalarında 2011-2020 arasındaki dönemde kaydedilen yüzde 77'lik artışta bir istisna olduğu da vurgulandı. Türkiye'nin daha iddialı bir dış politika izlemesi ile bu harcamaların 2015'ten itibaren daha keskin bir şekilde arttığı aktarıldı.
Türkiye'nin de aralarında 11 Orta Doğu ülkesinin 2020’deki askeri harcamalarının toplamının ise 143 milyar dolar olduğu belirtildi. Dünya genelinin aksine Orta Doğu'da askeri harcamaların geçen yıla göre yüzde 6.5 düştüğüne dikkat çekilirken dört ülke istisna tutuldu. Buna göre Mısır askeri harcamalarını yüzde 7.3, İsrail yüzde 2.7, Ürdün yüzde 2.5 ve Umman yüzde 1.7 artırdı.
İlk iki sıra ABD ve Çin’in
Rapora göre, ABD'nin askeri harcamalarının son üç yıldaki artış eğilimi 2020'de de sürdü. ABD, askeri harcamalarını 2019'a oranla yüzde 4.4 artırdı ve harcamaların toplamı 778 milyar dolara ulaştı. Buna oran, dünya genelindeki askeri harcamaların yüzde 39'unun ABD'ye ait olduğu anlamına geliyor.
ABD’nin ardından ikinci sırada yer alan Çin'in ise 2020'deki harcamalarının 252 milyar dolar olduğu tahmin ediliyor. Çin de bir önceki yıla göre askeri harcamalarını yüzde 1.9 oranında artırırken 2011'den 2020'ye kadar olan dönemdeki artış yüzde 76 oldu.
NATO üyeleri askeri harcamalarını artırdı
SIPRI raporunda ayrıca ekonomik gerilemenin, daha fazla NATO üyesinin harcama hedefini geçmesine yol açtığını ifade etti. Sonuç olarak, 12 NATO üyesi 9 üyeye kıyasla ittifakın kılavuz harcama hedefi olan GSYİH'larının yüzde 2'sini silahlanma için harcadı. SIPRI örnek olarak küresel anlamda en çok harcama yapan 8. ülke olan Fransa’nın, 2009’dan bu yana ilk kez yüzde 2 barajını aşmasını gösterdi.
(HA)
