Kadın Emeği ve İstihdamı Girişimi'nin (KEİG) hazırladığı rapor, Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası (SSGSS) Yasa Tasarısı tarımda Çalışan geçici işçi kadınlar ve genelevde çalışan işçi kadınların durumunu ortaya koyuyor.
SSGSS'ye göre kamu idareleri hariç olmak üzere, tarım işlerinde veya orman işlerinde hizmet akdiyle sürekli olmayan işlerde çalışanlar zorunlu sosyal sigorta kapsamı dışında.
Geçici tarım işçisi kadınlar İş Yasası kapsamında da değil
Ayrıca 50’den az işçi çalıştıran tarım ve orman işletmelerinde çalışan geçici işçi kadınlar da 4857 sayılı İş Yasası’nın kapsamı dışında. Dolayısıyla, bu grup işçi kadınlar, ne iş hukukunun ne de sosyal güvenlik hukukunun koruyucu normlarından yararlandırılıyorlar.
Yürürlükteki mevzuatta, tarımda çalışan geçici işçiler 2925 sayılı Tarım İşçileri Sosyal Sigortaları Kanunu çerçevesinde isteğe bağlı olarak sigortalı olabiliyorlar. İsteğe bağlı sigorta iş kazası ve meslek hastalığı, hastalık, malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortalarını kapsıyor. Bu rejim, SSK rejimine tabi olan diğer işçilerin hak ve güvencelerine göre birçok açıdan geri ve eşitsiz bir sosyal güvenlik rejimi özelliği gösteriyor.
Birincisi, bağımlı ve hak sahibi tanımları içinde anne ve babalar yok, sadece eş ve çocuklarla sınırlı. Kadın sigortalının yaşlılık aylığı alabilmesi için, 58 yaşını doldurmuş olması, 15 yıldan beri sigortalı olması, en az üç bin 600 gün prim ödeme koşulu aranıyor. 58 yaşını doldurmuş olup diğer koşulları sağlayamayan kadın sigortalılara ise istekleri üzerine yatırdıkları primlerin üçte ikisi toptan ödeme olarak verilebiliyor.
Yürürlükteki mevzuatta genelevde çalışan işçi kadınların sosyal güvenlik konumu 506 sayılı yasanın ek 13. maddesinde düzenlenmiş, buna göre, 1593 sayılı Umumi Hıfzıssıhha Kanununda seks işçileri diğer işçi kadınlar gibi, SSK rejimi içinde.
Gerek yürürlükteki rejimde gerekse yeni Yasa Tasarısı’nda genelevde çalışan işçi kadınların sigorta kolları için aranan hak kazanma koşulları diğer işçilerle aynı. Örneğin yaşlılık sigortası için dokuz bin prim ödeme gün sayısı ve 60’tan 65’e uzanan yaş koşulu aranıyor. Bu grupta çalışan kadınların, söz konusu koşulları tamamlayarak emekliliğe hak kazanmalarının mümkün olmadığı açık.
Genelevde çalışan seks işçisi kadınlara fiili hizmet süresi zammı yok
Oysa, ağırlıkla erkeklerin istihdam edildiği emniyet ve güvenlik, maden işleri gibi işkollarında çalışan işçiler ve kamu görevlileri fiili hizmet süresi zammına sahip, son derece ağır çalışma koşullarına sahip genelevde çalışan kadın işçilere böyle bir hak tanınmamış.
Meslek hastalıkları için de tanımlı bir koruma altında değildirler. Sadece erken yaşlanma hakkından yararlanabilirler. O durumda da, yaşlılık aylığından yararlanma yaşına ulaşmadan biyolojik yönden emeklilik yaşına gelmiş oldukları Sosyal Güvenlik Kurumu’ndan rapor alınarak tıbbi olarak ispatlanmak zorunda. (NZ/GG)
