Araştırma, 5216 sayılı Büyükşehir Belediye Kanunu 'na göre, köy statüsünden mahalle statüsüne geçen 97 yerleşim biriminin sosyokültürel değişimini incelemek için hazırlandı.
DİKASUM'dan Sosyal Hizmet Uzmanı Halime Sarı tarafından yapılan yüz yüze görüşmeleri, Sosyolog Kerim Sakçı yorumladı.
Kadınların yüzde 63'ünün sosyal güvencesi yok
Çalışma, kadınların yüzde 79.4'ünün okuma yazması olmadığını, yüzde 4.4'ünün sadece okur yazar, yüzde 15.8'inin ilkokul mezunu, yalnızca yüzde 0.4'ünün ortaokul mezunu olduğunu ortaya koydu.
Evli kadınların yüzde 63'ünün herhangi bir sosyal güvencesi bulunmadığını açıklayan araştırma, evlilik üzerinde verilere yer verdi.
Kadınların yüzde 58'i görücü usulü ile, yüzde 17 berdelle evlendiğini belirtti, resmi nikahı bulunmayan kadın oranı yüzde 67 oldu. Kadınların yaklaşık yüzde 45'i eşi ve çocuklarının dışında kaynana, kayınbaba, görümce, kayın, evli çocuklar ve eşleri ile birlikte yaşadığını anlattı.
Akraba evliliği yaygın
Evliliklere ilişkin bir diğer sonuç, erken evlilik ve akraba evlilikler ile ilgili oldu. Kadınların yüzde 30'u 15 ve altındaki yaşta evlendiğini, yüzde 41'i 16-19 yaş arasında evlendiğini açıkladı.
Kadınların yüzde 54'ü akraba evliliği yaptığını belirtti, ilk doğumlarını 14-18 yaş arasında yapanların oranı yüzde 43 oldu.
Kız çocuklar okutulmuyor
Araştırmaya katılan kadınların kız çocuğu olup da yaşı geldiği halde okula gönderilmeyenlerin oranı yüzde 18 iken, aynı şekilde okula gönderilmeyen erkek çocukların oranı yüzde 5.
Kız çocuklarının okula gönderilmemesinin sebepleri "okulun olmaması", "okulun uzak olması", "babasının okula gitmesine izin vermemesi", "kız çocuğu olduğu için gönderilmemesi", "maddi sıkıntılar" olarak sıralanıyor.
Erkek çocukların okula gönderilmemesine ise "okul olmaması", "iş yapsın, çalışsın diye", "özürlü" gerekçeleri gösteriliyor.
Taşlanarak da ölüm var damdan atılarak da
Araştırma, "töre" ve "namus" bahanesiyle işlenen cinayetlerin ve intiharların varlığına da dikkat çekti.
Kadınların yüzde 6.4'ü "yakın çevrenizde töre cinayeti işlendi mi?" sorusuna evet yanıtı verirken, cinayet nedenlerini, "sevgilisine kaçma", "tecavüze uğrama", "gizli ilişki", "kıskançlık" ve "sebebi bilinmiyor" olarak özetledi.
Rastlanılan cinayet yöntemleri, silah, boğma, damdan atma ve taşlanma oldu.
"Yakın çevrenizde intihar olayları yaşandı mı?" sorusuna ise kadınların yüzde 14'ü "evet" yanıtını verdi. İntihar gerekçeleri, "anne ve baba ile kavga", "zorla evlendirilme", "sevdiği ile evlenememe", "eşi ve nişanlısı ile kavga", "tecavüze uğrama", "sağlık problemleri" ve "maddi sıkıntılar" olarak çeşitlendi.
Köylerin mahalle olması sorunları yok etmedi
Sosyolog Kerim Sakçı araştırmayı yorumlayarak, köylerin belediyeye dahil edilip, mahalle haline getirilmesinin sorunları ortadan kaldırmadığını söyledi.
Sakçı, geçen yıl 97 köyde yaptığı "Mahallelere Dönüşen Köyler" adlı çalışmasında, mahalleye dönüşen bu yerleşim yerlerinin ciddi altyapı sorunları olduğunun görüldüğünü belirtti, alt yapı sorunlarının yanı sıra, toplumsal sorunların da görüldüğünü vurguladı.
Araştırmayı yürüten Halime Sarı ise, "daha çok yol kat etmeye ihtiyaç var, ancak konuştuğumuz kadınların aile planlamasından yararlanmak için başvurduğunu gördük, çalışmanın somut yararı bu oldu" dedi. (AÖ)
