Collateral Freedom Operasyonu giderek güçleniyor. Sınır Tanımayan Gazeteciler’in (RSF) 2015’te dünya çapında medya sansürünü aşmak amacıyla başlattığı operasyon, sadece geçen yıl erişime açmada yüzde 20’lik artış gerçekleştirerek, toplamda 100 haber sitesine getirilen erişim engelinin aşılmasını sağladı.
Sansürü aşmak için “mirroring” (kopyalamak) adı verilen yöntemle erişime engellenen web sitelerinin mirror (ayna) adı verilen birer kopyası dünyanın önde gelen internet şirketlerinin sunucularında oluşturuluyor. Bu “kopya sitelere” erişimi kesmek, söz konusu şirketlerin hizmetlerine de erişimi kesmek anlamına geleceğinden, otoriter rejimler için istenmeyen bir sonuç doğuyor.
Bunu yapmak için Collateral Freedom ayna siteler oluşturuyor. Yani siteleri engellenen haber medyasının içeriğinin tam kopyaları, başka bir erişim adresinde barındırılıyor ve gerçek zamanlı olarak güncelleniyor.
Sansür tekniklerindeki değişikliklere ayak uydurmak için RSF, Ağustos 2023'ten bu yana uygun bilişim kaynaklarına sahip medyaya, RSF’nin kullandığı altyapıda barındırılan ayna siteler oluşturmalarını sağlayan bir Collateral Freedom uygulaması sunuyor.
Navalny'nin öldüğü gün 300 bin görüntülenme aldı
Bugüne kadar RSF sunucularında barındırılan 480 ayna site, sansürlenmiş 100 medyaya erişim sağlıyor. Meduza ve Moscow Times gibi tanınmış Rusya medyası, bağımsız medyaya yönelik baskılarını artıran ülkedeki telekomünikasyon düzenleyicisi Roskomnadzor'a karşı bu çözümden faydalanıyor.
Örneğin, Rusya'nın en çok ziyaret edilen bağımsız haber sitesi olan Meduza, ilk ayna sitesini Şubat 2022'de Ukrayna'daki savaş başladığında kurdu. Site, Putin muhalifi Alexeï Navalny'nin ölümünün duyurulmasının ardından, Meduza’nın aynaları 48 saatte en az 15 milyon talep (yaklaşık 300 bin sayfa görüntülemesi) aldı.
Parlamentonun alt kanadı Duma'nın 1 Mart 2024'ten itibaren ana VPN sağlayıcılarına erişimi yasaklayan bir yasayı kabul etmesinden bu yana ayna siteler Rusya internet sansürünü aşmak için daha da hayati hale geldi.
İran ve Çin medyasına da erişim var
Basın özgürlüğüne düşman diğer ülkelerde, Collateral Freedom Operasyonu engellenen medyaya erişimin yeniden sağlanmasını sağlıyor.
RSF özellikle İran'da bir BBC ayna sitesi kurdu ve 2023'ten bu yana girişimini gazeteciler ve bilgi edinme hakkı açısından en baskıcı ülkelerden biri olan Çin'deki haber sitelerine doğru genişletti.
Aralarında Women, Voice of Tibet ve Xinjiang Database'in de bulunduğu yedi yeni haber sitesinin 2024 yılında ayna sitelerden yararlanmasıyla, 18 Çin medyası artık Collateral Freedom Operasyonu sayesinde erişilebilir hale geldi.
Deloire: Sansür ve dezenformasyon karşısında bir zorunluluk
RSF Genel Sekreteri Christophe Deloire, artan çevrimiçi sansür ve dezenformasyon karşısında, bağımsız medyanın kendi ülkelerinde erişilebilirliğini güçlendirmenin bir zorunluluk olduğunu kaydetti.
Deloire, “Collateral Freedom, yıllar geçtikçe, dünyanın en büyük sansürü aşma operasyonlarından biri olarak kendisini kanıtladı. Ayna yaratılmasındaki artış, RSF’nin yaptığı büyük yatırımın sonucu. Collateral Freedom sansürlenen web sitelerinin yeniden erişilebilir olmasını sağlarken, Svoboda radyo ve TV kanallarının uydu üzerinden yayınını mümkün kılıyor” dedi.
Sistemi kullanan sitelere Collateral Freedom'un Github sayfasından erişilebilir. 2023-2024 yıllarında Collateral Freedom sayesinde online olarak engeli kaldırılan medya kuruluşları arasında Belarus’ta Belarusninfocus; Çin medyası Voice of Tibet, Tibet Times, Xinjiang Victim Database, Akademiye, Photon Media, Women; son aylarda Guinée’de baskılardan etkilenen Guinée matin, L'Inquisiteur, Mosaïque Guinée ve Togo'da L'Alternative.info de yer alıyor.
(HA)
