Türkiye'de kamunun gençlere yönelik sunduğu hizmetler çok kısıtlı bir kesime ulaşıyor. Bu alana hem yeterli kaynak aktarılmıyor, hem de faaliyetlerin planlamasında ihtiyaçlar hesaba katılmıyor. Durumu, Yörük Kurtaran'ın 2008'de İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları'ndan çıkan Türkiye'de Gençlik Çalışması ve Politikaları kitabında yer alan Türkiye'de Gençlik Alanında Devletin rolü başlıklı makalesinden özetle aktarıyoruz.
Türkiye'de kamuda gençlik alanında faaliyet gösteren dört temel aktör var: Gençlik ve spor Genel Müdürlüğü (GSGM), Milli Eğitim Bakanlığı (MEB), Türkiye Ulusal Ajansı (UA) ve Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu (SHÇEK).
GSGM altındaki Gençlik Hizmetleri Dairesi Başkanlığı kamu kurumları içinde doğrudan gençlikle ilgili olan tek kurum; diğerleri sporla ilgileniyor.
2006'da GSGM bütçesinin sadece yüzde 7,1'i bu bölüme ayrılmıştı. Türkiye'de 15-29 yaşları arasındaki gençlerin nüfusunun yaklaşık 19 milyon olduğu düşünülürse, genç başına düşen devlet ödeneği yılda 0,11 YTL oluyor.
Varolan hizmetler
Gençlik Merkezleri: Farklı bilgiler olsa da, genel müdürlüğün 81 il ve 53 ilçede hizmet veren 134 gençlik merkezi var. 2007 rakamlarına göre bu merkezlere üye 139 bin 754 genç bulunurken üyelerden 47 bin 135'i aktif olarak faaliyetlere katılıyordu.
Bu gençlik merkezlerinden yaklaşık 90'ının kendi binaları yok ve hizmetlerini il müdürlükleri içindeki ofislerde sürdürüyor. Gençlik merkezlerinde düzenlenen faaliyetlere örnek olarak resim, müzik, el sanatları halk oyunları, tiyatro, izcilik, seminer, dil eğitimi sayılabilir. En fazla sunulan faaliyet müzik eğitimi, onu spor eğitimi izliyor. Merkezlerin 09.00-18.00 arasında açık kalması, özellikle çalışan gençlerin faaliyetlere katılımını engelliyor.
Yarışmalar, şenlikler: 2004-2006 arasında yapılan Türk Halk Müziği yarışma ve etkinliklerine 6 bin 553 genç katıldı. Halk oyunları faaliyetlerine de 2005 ve 2006'da 8 bin 383 genç katıldı. Tüm il, ilçe ve köylerde düzenlenen gençlik şenliklerinde de 2004-2006 arasında 266 bin genç yer aldı.
Gençlik kampları: 13-17 yaş arasındaki çocuklar dört farklı kamptan ücretsiz olarak yararlanabiliyor. Her yıl bundan faydalanan genç sayısı 2 bin 750 civarında. Deniz kamplarına ek olarak 2005'ten bu yana 18-24 yaş grubu için dört doğa kampı düzenleniyor. Bu kamplara katılım ücretli. 2003-2006 arasında kamplara katılan genç sayısı 7 bin 400'den bin 800'e düşerken, kamplardaki göreli sayısı ikiye katlandı.
Kamplara katılımda akademik başarının göz önüne alınması, zaten dezavantajlı durumda olan eğitim dışındaki gençlerin kendilerini geliştirmeleri için sunulan devlet imkanlarından yararlanamamasına yol açıyor.
Yapılması gerekenler
- GHDB, gençlik ve ihtiyaç odaklı bir yapıya bürünmeli. Bunun için sivil toplum örgütlerinin hizmet planlama sürecine katılması gerekli.
- Hizmetler Ankara odaklı yürüyor. Daha fazla gencin ve daha dezavantajlı bölgelerde yaşayanların bu hizmetlere ulaşabilmesi sağlanmalı.
- Gençlik çalışmalarında uluslararası boyut eksik.
- Gençlik Dernekleri'nin tescil yasası değişmeli.(EÜ/EZÖ)
