Uluslararası Af Örgütü (UAÖ) bu iki ismin açıklanmasının Darfur'da sorumluların cezalandırması için küçük ama önemli bir ilk adım olduğunu belirtiyor. UAÖ, Sudan hükümetinin Uluslararası Ceza Mahkemesi'yle işbirliği yapmaya yanaşmadığına dikkat çekerek uluslararası toplumun Darfur'da adaletin sağlanması ve uzun süreli güvenliğin oluşturulması için harekete geçmesi gerektiğini söylüyor.
UCM'nin açıkladığı isimlerden ilki eski İçişleri Bakanı Ahmed Muhammed Harun. Harun'un Darfur'daki silahlı çatışmalardan sorumlu tutulan hükümet yanlısı Cancavid milislerinin oluşturulmasında rol aldığı belirtiliyor. İkinci isim de bu milis gücünün liderlerinden Ali Kushayb. Harun, UCM'nin hakkında kovuşturma açılmasını talep ettiği ilk hükümet görevlisi.
Harun ve Kushayb; öldürme, yağma, zorla yerinden etme, tecavüz ve işkence gibi eylemlerde sorumluluğu olmaları nedeniyle insanlığa karşı suç işlemekle suçlanıyor. Bu iki ismin açıklanması Sudan hükümetinin sık sık reddettiği Cancavid milisleri ile arasındaki bağı da ortaya koyuyor.
Sudan'da, Hartum hükümetinin Darfur'a sırtını döndüğünü savunan gruplar 2003 yılında bir isyan hareketi başlatmıştı. Hükümetin silah ve araç desteği sağladığı iddia edilen milis güçlerinin bölgeye müdahalesi sonucu çıkan krizde dört yıldan bu yana iki yüz bine yakın kişi hayatını kaybetmiş, binlerce kadına ve kız çocuğuna tecavüz edilmiş, 2 milyondan fazla kişi de yerinden edilmişti.
Birleşmiş Milletler (BM) Darfur'da yaşananları "günümüzün en büyük insani krizlerinden biri" olarak niteliyor. BM Darfur'daki insani yardım örgütlerinin çalışmalarının da kendilerine yönelik saldırılar nedeniyle durma noktasına geldiğini belirtiyor.
BM Güvenlik Konseyi, Darfur'daki krizle ilgili davaları 2005'te Uluslararası Ceza Mahkemesi'ne havale etmiş ve Sudan Hükümeti'ni UCM'yle işbirliği yapmaya çağırmıştı. Ancak Sudan hükümeti "UCM'yi tanımadıklarını ve eğer hukukun ihlali gibi bir durum varsa, ulusal yargının gereğini yapacağını" söylüyor. Mahkeme'nin Darfur'daki işkence, tecavüz ve cinayet iddialarını soruşturmak üzere gönderdiği heyet de güvenlik kaygıları nedeniyle bölgeye girememişti.
Uluslararası Ceza Mahkemesi'ni kuran Roma Statüsü'ne göre, mahkeme hükümetlerin işbirliği yapmaya yanaşmaması durumunda savaş suçu ve insanlığa karşı suç şüphelilerinin sorgulanması ve kovuşturma açılmasında yetkili. Ancak sorumluların yakalanmasında yine de barış ve hükümet güçlerinin işbirliğine ihtiyaç duyuluyor.Ancak bir buçuk yıldır Sudan'da bulunan Afrika Birliği güçleri de UCM ile işbirliği yapmış değil. (KÇ/TK)
* Bu haberi Kudret Çobanlı derledi ve Türkçeleştirdi.
